B12 vitamini eksikliği günümüzde çoğu kiişde görülen bir rahatsızlıktır. Bu eksikliği enine boyuna öğrenmek isteyenler internette araştırma yapmaya başladı. Peki B12 vitamini eksikliği nedir? Neye yol açar? Belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıldır? Tüm merak edilenler haberimizde.

B12 VİTAMİNİ NEDİR?

B12 diğer adıyla kobalamin olarak bilinen vitamindir. Vücudun kırmızı kan hücrelerinin (alyuvar) üretilmesinde büyük önem taşıyan bir vitamindir. Vücudun bütün olarak sağlığının korunmasında oldukça önemlidir. Ancak B12 vitamini yalnızca dışarıdan besinler yoluyla alınabilmektedir. Vücudun kendisinin üretebildiği bir vitamin değildir. Bu yüzden bireylerin beslenmelerine çok dikkat etmeleri, sağlıklı dengeli ve düzenli beslenmeye özen göstermeleri gerekmektedir. Yeteri kadar alınamadığında B12 eksikliği belirtileri gözlemlenir.

B12 DEĞERİ KAÇ OLMALIDIR?

İnsan sağlığı için büyük önem teşkil eden B12 vitamininin eksikliği ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Vücudun B12 vitamini ihtiyacı günlük 2-3 mcg’dir. Hamilelerde ve emzirenlerde günlük B12 vitamini ihtiyacı miktarı daha fazladır. B12 vitamininin miktarı testlerde 200 pg/mL ile 800 pg/mL arasında olması beklenmektedir. 200 pg/mL altındaki B12 vitamini düşük kabul edilmektedir.

B12 EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

UYUŞMA

Ellerinizde, ayaklarınızda veya bacaklarınızda iğnelenme hissi B12 eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. B12 yetersizliği sinirlerinizi örten koruyucu kılıflara zarar verebilir. Çölyak gibi hastalıklar, Chron’s veya diğer barsak hastalıkları vitaminin emilimini zorlaştırabilir.  Mide koruyucu ilaç kullanımınız varsa yine B12 emilimi azalır.

ÜŞÜME HİSSİ

Yeterli B12 vitamininiz olmadığında, yeterli derecede vücuda oksijen taşıyacak sağlıklı kırmızı kan hücreleriniz yoktur (anemi). Bu durum özellikle ellerinizde ve ayaklarınızda titreme ve üşümeye neden olabilir.

SİSLİ BEYİN

B12 eksikliği, depresyona, konfüzyona, hafıza problemleri ve demansa yol açabilir. Hatta sizin dengenizi de bozar. B12 takviyeleri güvenlidir. Yetişkinler için günlük B12 ihtiyacı ise 2.4mcg’ dır. İhtiyaçtan fazlası alındığında idrar yoluyla vücuttan atılır. Yine de çok yüksek dozların yan etkilerini; baş dönmesi, baş ağrısı, anksiyete, mide bulantısı ve kusma olarak görebiliriz.

GÜÇSÜZLÜK

Kaslarınızda güç kaybı gerçekleşebilir. Yorgun ve sersemlemiş hissedebilirsiniz. Doktorunuz B12 seviyenizi ölçebilir fakat vücut tarafından tamamı kullanılamayabilir (aktif forma bakılmaz). Bu nedenle, hızlı veya yavaş bir şekilde ortaya çıkabilecek herhangi bir sinyale karşı duyarlı olmalı ve doktorunuza danışmalısınız.

PÜRÜZSÜZ DİL

Doktorlar bunu iltihaplı dil ya da glosit olarak da adlandırmaktadır. Papilla adı verilen, dildeki küçük çıkıntılar yok olmaya başlar. Bu durum görüntüsünü parlak ve düz hale getirir. Enfeksiyonlar, bazı ilaç tedavileri veya diğer durumlar da buna yol açabilir. Fakat herhangi bir besin ögesi eksikliğiniz yoksa, dilinizde yara da olabilir.

VEGAN VE VEJETARYEN DİYET

B12 eksikliği hemen ortaya çıkmaz çünkü vücudun birkaç yıllık depoları bulunmaktadır; Fakat bitkiler B12 vitamini bulundurmaz. Hayvansal ürün tüketmeyen, vegan ve vejetaryen beslenen bireyler B12 takviyesi kullanmalıdır.

KALP ÇARPINTILARI

Bu, kalp atışınızın birden hızlandığı zamanlardır. Sanki boynunuzda ya da boğazınızda kalbiniz atıyormuş gibi hissedebilirsiniz. B12 vitaminini kırmızı et, tavuk, yumurta ve balıktan alabilirsiniz. Fakat en iyi kaynağı günlük diyetinizde bulunmayan; karaciğerdir.

YAŞ

Yaş ilerledikçe B12 vitamini gıdalardan emilimi kolayca emilemez. Eğer tedavi edilmezse, düşük B12 vitamini seviyeleri anemiye, sinir hasarına, karamsarlığa ve başka ciddi problemlere yol açabilir. Belirtileri takip edin ve doktorunuz önerdiğinde ilgili kan testlerini yaptırın.

EKSİKLİK SEBEBİ: MİDE KÜÇÜLTME AMELİYATLARI

En yaygın kilo verme ameliyatlarından biri olan ve Gastrik bypass olarak adlandırılan bu ameliyat sonrasında yiyecekler midenin bazı kısımlarını ve ince barsağı es geçer. B12 vitamini ise ne yazık ki bu bölümlerde faydalı forma dönüşür. Doktorunuz muhtemelen, B12 vitamini seviyenizi kontrol ederek size uygun bir besin destek ürününü kullanmanızı önerecektir.

AĞIZ YARALARI

Zaman zaman ağız içi veya dilde ülser şeklindeki yaralar oluşabilmektedir. Bu yaralar, B12 vitamini eksikliğinin, aneminin ya da farklı bir problemin göstergesi olabilir. Bu yaralar genellikle kendi kendine yok olur fakat bazen ekşi ya da acı yiyecekler veya sirke gibi gıdalarla temas sonucu yaranın acısı artabilir. Bu durumda, bazı otc ürünleri acıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

EKSİKLİK SEBEBİ: İLAÇLAR

Bazı ilaçlar, vücuttaki B12 vitamini seviyelerini düşürür ya da vücudun bu vitamini kullanmasını güçleştirir. Bu ilaç gruplarının bazıları: enfeksiyon tedavisinde kullanılan antibiyotikler, proton pompa inhibitörleri (mide koruyucu ilaçlar), peptik ülser ilaçları ve diyabet tedavisinde kullanılan metforminler. Doktor ve eczacınızla mutlaka kullandığınız tüm ilaç ve besin destek ürünlerinin bilgisini paylaşınız.

YEME PROBLEMLERİ

İştahınız azalabilir, fazla kilo kaybedebilir  ya da kabızlık sorunları yaşayabilirsiniz. Bu tip durumlarda da B12 vitamini seviyeniz düşebilmektedir ve mutlaka takviye edilmesi gerekir. Fakat, B12 vitamini eksikliği belirtilerinin, başka hastalıkların belirtileriyle benzer olduğunu ve karıştırılmaması gerektiğini unutmayın.

HAMİLE VEJETERYANLAR İÇİN ÖNLEMLER

Hem hamilelik hem de emzirme döneminde B12 vitamini gereksinimi için mutlaka doktorunuzla görüşün. Bu dönemde B12 vitamini eksikliği yaşayan yenidoğanlarda beyin hücrelerinde ve sinirlerde hasar oluşabilmektedir. Bebeğiniz de sizin gibi B 12 vitamini takviyesine ihtiyaç duyar.

B12 VİTAMİNİN FAYDALARI NELERDİR?

- Metabolizmanın çalışmasını destekler.

- Doğurganlık oranını yükseltir.

- Hücrelerin yenilenmesini sağlar.

- Hastalıklara karşı vücut direncini artırır.

- Sinir hücrelerin vücut içerisindeki alışverişini olumlu etkiler.

B12 EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?

• Vegan veya vejeteryan diyet uygulanması
• B12 vitamini yönünden zengin besinlerin tüketilmemesi
• Yeme bozuklukları (anoreksiya nevroza, blumia nevroza)
• Yanlış diyetlerin sürekli uygulanması
• Kullanılan bazı ilaçlar
• İlerleyen yaş
• Mide küçültme ameliyatları
• Besin alerjilerinden dolayı B12 açısından zengin besinlerin tüketilememesi
• Mide ve bağırsak problemleri, hastalıkları
• Hamilelik

B12 HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?

Normal sağlıklı bir insanda kandaki B12 miktarı 150 pg/ml civarındadır. Bu miktar 80 pg/ml altına düştüğünde B12 yetersizliğinden söz edilebilir. Besinlerle günlük olarak 2.4mcg miktarında B12 vitamini alınması önerilir. B12 eksikliği genel olarak emilim bozuklukları, yetersiz ve dengesiz beslenme, omeprazol, glifor, metmorfin gibi ilaçların kullanımı ve mide ameliyatları sonrasında görülür. Yetersizlik durumunda B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.

• Karaciğer, dalak gibi sakatatlar
• Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri
• Alabalık, ringa, uskumru ve ton balığı
• Süt, yoğurt, peynir
• Yumurta B12 vitaminin en zengin kaynakları arasında yer alır.

B12 EKSİKLİĞİNİN TEDAVİSİ NASILDIR?

B12 yetersizliği tedavisinde yetersizliğin nedeni tespit edilmelidir. Yetersizliğin nedeni eğer diyet ile alınan B12 eksikliği ise örneğin vegan beslenenlerde bu durum çok yaygındır. B12 vitamin hapı ya da dil altı tabletleri önerilir.  Ancak hastada B12 vitaminin emilimine bağlı olarak gelişen yetersizlik söz konusu ise tablet ya da hap kullanmanın tedaviye herhangi bir katkısı yoktur. Emilim problemlerine bağlı olarak gelişen yetersizlik durumunda iğne ile vitamin B12 takviyesi yapılmalıdır. 1000 mcg ya da 500 mcg tabletler şeklinde üretilen B12 hapları günlük B12 gereksinimini fazlasıyla karşılar. Haftada 2 kez 1000 mcg tablet kullanılması eksikliğin önlenmesi için yeterlidir.