Çocuk eğitiminde dikkat edilmesi gereken konulardan biriside çocuğun hareketlerinin tutarlı ve ölçülü olmasıdır. Çocuklukta başlayan ve bilinçaltına yerleşen hareketsel tepkiler ilerleyen yaşların temelini oluşturmaktadır. Şöyle ki yalan söylemenin utandırıcı bir durum olduğunu kavrayamamış bir çocuk yetişkin olduğunda da belirtilen hareketin yanlışlığını kavrayamayacaktır.
Eğer çocuklara olumlu davranış kazandırmak istiyorsanız ağzından çıkanlara değil dışarı vurdukları eylemlere dikkat etmeniz gerekir. Çocuklarınızın kullandığı beden dilini dikkatli gözlemleyin. Sizle konuşurken söylediği sözler ile bir şeyden bahsederken beden dili daha başka bir konudan bahsediyor olabilir.
Çocuklarla uyum içerisinde olmak ebeveynler için çok önemli bir konudur. Dolayısıyla bu uyumun gerçekleşmesi, çocukları, ebeveynlerin yaptıklarıyla söylediklerinin birbirini tuttuğuna inandırmakla mümkün olabilir. Ayrıca, bütün dikkatimizi çocukların söylediklerinden çok yaptıkları hareketlere yoğunlaştırarak onlara güvenmek de onların kendi kişiliklerini bulmalarında oldukça faydalı bir yoldur. Pek çok ebeveyn şöyle der ‘‘çocuğuma güvenmiyorum” Bu ebeveynler zihinlerindeki güven tanımını değiştirseydiler işler çok daha kolay olacaktı. Alfred Adler'in defalarca tekrarladığı gibi; “ Kelimeleri değil hareketleri izle ” Eylemler kelimelerden daha çok ses getirir. Kelimeleriniz eylemlerinizle uyum içinde olduğu zaman sağlıklı bir iletişim kurmaya ve doğru yol almaya başlarsınız. Ağız diliniz ile beden diliniz tutarlı olduğu zaman kendiniz de dahil diğer bütün insanlara saygılı ve teşvik edici olursunuz. Oysa bu iki dil birbirinden farklı olursa, Çift mesaj veriyorsunuz demektir ve insanlar hangisine inanacaklarını kestiremezler. Bunun sonucunda da yetiştirdiğiniz çocuğunuz kavram karmaşası yaşayabilir. Bu durum çocuğun davranışlarında tutarsızlık göstermesinin nedenleri arasındaki en önemli maddedir.
Söz Vermek
Tutamayacağınız sözleri vermeyin. “Yarın seni alışverişe götüreceğim demek yerine gitmeye hazır olduğunuz zamanı bekleyin ve çocuklara; “Şimdi alışveriş zamanı, benimle gelmek isteyen var mı?” diye sorun. Birlikte yapmayı planladığınız bir organizasyon için çocuklarınıza söz verdikten sonra şu veya bu nedenler ile bu organizasyonda bulunamamanız veya gerçekleşmemesi son derece kötü bir davranıştır. Böyle bir durumda karşılaşmamak için onlara baştan enine boyuna konuşarak; durumların değişmesine göre hareket edebileceğinizi herhangi bir aksilik olmaz ise bu organizasyonu icra edebileceğinizden bahsedin. Şunu unutmayın ki söz verdiğiniz şeyleri ince ayrıntısına kadar düşünmeden ya da eşinizle fikir birliğine varmadan çocuklarınıza söz vermeniz sizi onlardan uzaklaştırır ve aranızda soğukluk oluşmasına neden olur.
Konu ile alakalı olarak eğer çocuklarınız size sürekli sözler veriyorsa ona “Senden birtakım sözler vermeni istemiyorum. Hazır olduğun zaman bunu bana göster yeter. O zaman seni tebrik edeceğim” deyin. Bu şekilde çocuğunuz size verdiği sözü tutamayarak mahcup olmaktan kurtulacaktır. Ayrıca söz verip yerine getirmemeyi bir alışkanlık haline getirmekten kurtulacaktır.
Çocuğun Davranışı Arkasındaki Düşünceyi Keşfet
“ Her davranışın arkasında mutlaka bir düşünce vardır, fakat biz sadece davranışlarla mücadele ederiz. Davranışın arkasındaki düşünceyle mücadele etmek, davranışla mücadele etmemek anlamına gelmez, Hem davranışın hem de onun arkasındaki düşüncenin farkında olduğunuz zaman daha etkili olursunuz.” (Jane Nelsen - Çocuk Eğitiminde A'dan Z'ye Pozitif Disiplin kitabından alıntıdır. )
Gözlemleriniz sonucu çocuğunuzun ders çalışmadığını tespit ettiniz. Neden ders çalışmadığını sorduğunuzda ödevinin olmadığını, dersini daha önceden yaptığını veya öğretmeni herhangi bir ödev vermediğini söylediğinizde aldığınız tepkilerde bir şeylerin ters gittiğini düşünüyorsanız durumu üstelemeden çocuğun ders çalışma istememe nedenleri üzerine yoğunlaşmalısınız. Bu şekilde problemin temeline inerek sorunları hallettiğiniz de çocuğun olumlu davranış sergilemesine yardımcı oluşunuz.
Hepimiz kendimizi önemli ve gerekli hissetmek isteriz. Bizler, diğer insanlar ve hayat hakkında karar verme sürecinde aktif rol oynayan katılımcılarız. Davranışlarımız aldığımız kararlara dayanır. Karar verme işini ve çocuklarımızın zihinlerindeki düşünceleri nasıl ürettiklerini anlamak onların davranışlarını anlama yolunda ilk adımdır. Bu anlayıştan yola çıkarsak çocuklarımıza karşı teşvik edici olabilir ve onları sağlıksız düşünce ve davranışlarını değiştirmeleri için fırsatlar üretebiliriz.
Kötü Davranışın Dört Hatalı Nedeni
Aşırı ilgi
Saptırılmış güç ( Erkektir yapar ! )
İntikam ( Çocuğum dayak mı yesin gerekeni yapacak elbet )
Yetersizim düşüncesi (Ne yapsam da bu çocuk düzelmez mayası bozuk ! )
Yaptıklarımızı doğrulayabilmek için bu gizli nedenlere sığınırız, çünkü bunların farkında olmak işimize gelmez. Çocuklarınızın yaptıkları hareketlerin arkasındaki gizli düşünceleri anlamak sizin için son derece önemlidir. Çocuklarınızın cesaretleri kırıldığı zaman onlara destek olmanın yollarını araştırın. Çocuklarınızın, diğer insanlar ve hayat hakkındaki düşüncelerini anladığınız zaman, onları pozitif yollardan etki altına almak için doğru pozisyonu bulmuş olursunuz. Sadece davranışla mücadele etmek yerine, daha etkili; yollardan davranışın arkasındaki düşünceyle mücadele etmeye başlarsınız.
Sonuç olarak; Yazımın ilk başında da belirttiğim gibi çocuk eğitiminde esas mesele örnek olabilmektir. Bir ebeveyn oturması ile kalkması ile konuşması yemesi ve sosyal ilişkileri ile çocuğuna iyi örnek olabiliyorsa çocukta olumlu davranış kazanımı kendiliğinden oluşacaktır.
Çocuklarda Olumlu Davranış Nasıl Kazandırılır ? konusu üzerinde durduğumuz yazımızda Çocuklarda olumlu davranış geliştirmek için anne ve babaya düşen en önemli konu olan örnek olma ve çocuğun davranışlarının arkasındaki nedenleri ele aldık. Çocuğunuz ile birlikte sağlıklı mutlu ve huzurlu bir gelecek diliyoruz. Annelik tecrübelerini AlimAnne.com anne bloğunda anne-babalara aktaran Sena Karataş, bu yazıyı sizler için kaleme aldı.
SENA KARATAŞ - 18.11.2016
Sorularınız için: [email protected]
