50 milyar metreküp doğalgazın tüketildiği Türkiye'de doğalgazın tamamı yurt dışından ithal ediliyor.Türkiye; Rusya, İran ve Azerbaycan’dan uzun dönemli sözleşmelerle boru hattı yoluyla doğalgaz; ABD, Cezayir ve Katar’dan da LNG satın alıyor.
Doğalgaz ithalat fiyatlarını belirleyen en temel öğe, petrol fiyatları. Doğalgaz alım-satım sözleşmelerinde yer alan formül gereğince, petroldeki geçmiş 6-9 aylık fiyat hareketleri dikkate alınıyor ve güncel doğalgaz fiyatları hesaplanıyor. Yapılan ödemelerin doların üzerinden yapılması maliyetleri de etkiliyor.
Bu çerçevede, 2019 yılı içinde doğalgaz ortalama alım maliyeti (her 1000 metreküp için) 300 doların üzerinde seyrediyordu. Yılın son çeyreğinde, 1 Ekim’de bu tutar, 272 dolara kadar geriledi.
İKİ ZAM YAPILMIŞTI
BOTAŞ, doğalgaza bu yıl iki zam yaptı. Bu yıl art arta yapılan zamlar nedeniyle doğalgaz fiyatı, bileşik yüzde 37’nin üzerinde arttı. BOTAŞ’ın, halen özellikle konutlarda sübvansiyonu sürüyor. Diğer bir deyişle satın aldığının altında bir fiyata konutlara gaz satışı yapıyor. BOTAŞ’ın, buna karşın kasım ve aralık aylarında doğalgaza yeni bir zam yapılması olası görünmüyor. Elektrikte de zam beklenmiyor.
GAZ FİYATI 200 DOLARA KADAR İNECEK
Doğalgaz fiyatlarında, daha önemli bir gelişme 2020 yılında yaşanacak. Türkiye’nin doğalgaz alım maliyetleri 200 dolar düzeyine kadar düşecek. Halen, (her 1000 metreküpü) 272 dolar olan gazın fiyatı, 1 Ocak’ta 247 dolara, 1 Nisan’da 219 dolara, 1 Temmuz’da da 203 dolara kadar inecek. 1 Ekim’de, küçük bir kıpırdanmayla 205 dolara çıkacak. Hesaplamalar ve öngörüler, bu yönde bir fiyat ve maliyet platosuna işaret ediyor.
ZAM GELMEYEBİLİR
Sektör uzmanları, bu gelişmeyi 2020 yılı için doğalgazda zamsız bir dönemin işareti olarak değerlendiriyor. Uzmanlar, “BOTAŞ, gerek konutlarda, gerekse de diğer alanlarda sübvansiyonlar nedeniyle son birkaç yıldır ciddi biçimde zarar yazdı. 2020 yılında alım fiyatlarının gerilemesinin yardımıyla bu zararlarını telafi edebilir” dedi.
Uzmanlar, ekonominin küçüldüğü, talebin azaldığı bir dönemde gaz fiyatlarının düşmesinin, önemli bir maliyet avantajı olarak öne çıktığını söyledi.
