ÖZET: 1416 sayılı Kanun uyarınca yurt dışında resmi-burslu statüde Bakanlığınız hesabına Ankara Üniversitesi adına ABD’de yüksek lisans öğrenimini tamamlayıp yurda dönen …’ün, mecburi hizmet yükümlülüğü bitmeden görev süresinin kendiliğinden sona ermesi sonucunda geri kalan mecburi hizmet yükümlülüğünü Bakanlığınızda tamamlayıp tamamlayamayacağına ilişkin 24/09/2007-15331
1416 sayılı Kanun uyarınca yurt dışında resmi-burslu statüde Bakanlığınız hesabına Ankara Üniversitesi adına ABD’de yüksek lisans öğrenimini tamamlayıp yurda dönen …’ün, mecburi hizmet yükümlülüğü bitmeden görev süresinin kendiliğinden sona ermesi sonucunda geri kalan mecburi hizmet yükümlülüğünü Bakanlığınızda tamamlayıp tamamlayamayacağına ilişkin ilgi yazı ve ekleri incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 224’üncü maddesinin (a) bendinde, yurtiçinde Devlet hesabına okutulan öğrencilerin (Tatiller dahil) öğrenim süreleri kadar mecburi hizmet yükümlülüklerinin olduğu, son fıkrasında ise, “Mecburi hizmet yükümlülüğünün 13/12/1960 tarihli ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin a, b, d fıkraları kapsamına giren kurumlar arasında devri mümkündür. Mecburi hizmetle yükümlü bulunanlar, yarışma sınavına tabi tutulmaksızın atanırlar.” hükümlerine yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 06/11/1981 tarihli ve 17506 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 33’üncü maddesinin (a) bendinde, “Araştırma görevlileri, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır. Bunlar ilgili anabilim veya anasanat dalı başkanlarının önerisi, Bölüm Başkanı, Dekan, enstitü, yüksekokul veya konservatuvar müdürünün olumlu görüşü üzerine rektörün onayı ile araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanırlar; atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunlar aynı usulle yeniden atanabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 15/03/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanarak yürürlüğe giren “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik”in ek 1’inci maddesinde; “Diğer personel kanunlarına tabi olanların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi görevlere atanmalarında ihraz ettikleri unvanlar, aynı unvanın olmaması halinde öğrenim durumu ve ihraz ettiği unvanla birlikte atanacağı unvan ve Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşü dikkate alınır.” hükmüne yer verilmiştir. Aynı Yönetmeliğin ek 3’üncü maddesinde ise, “Bu Yönetmelik kapsamındaki personelin, en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin görevlere atanmaları, bu Yönetmeliğin üçüncü bölümünde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde eğitime tabi tutulmaksızın yapılacak unvan değişikliği sınavı sonundaki başarısına göre gerçekleştirilir.” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92’nci maddesinde, “İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71 inci madde
hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler. 657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıdaki hükümler çerçevesinde, adı geçen personelin daha önce üniversitelerde araştırma görevlisi kadrolarında en az 2 yıl çalışmış olması ve ilgilinin görev süresinin kendiliğinden sona ermiş bulunması veya istifa etmiş olması ve mevzuatla aranan diğer şartları taşıması kaydıyla, öğrenimle ihraz edilen unvanlı kadrolar ile bahsi geçen Genel Yönetmeliğin kapsamında bulunan “Yönetim Hizmetleri Grubunda” yer alan hiyerarşik kadrolar hariç diğer kadrolara atanmasının, Kurumunuzun takdirinde bulunduğu; bahsedilen 160 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin (a), (b) ve (d) fıkraları kapsamına giren kurumlar arasında mecburi hizmet devrinin mümkün olduğu değerlendirilmektedir.
