Güneş tutulması deprem habercisi mi? Sorusu oldukça sık sorulmaktadır özellikle 25 Ekim’de 12.40 ile 15.05 saatleri arasında senenin 2. güneş tutulması yaşanacak. Türkiye’den de gözlemlenebilecek tutulma ile İstanbul’da %38’lik hilal biçiminde bir kapanma olacak.
Tutulmanın en iyi görülebileceği yerse kuzeydoğu Anadolu bölgesidir. Burada da Güneş’in aşağı yukarı %60’ı örtülecek. Fakat bu muazzam doğa olayı eski bir tartışmanın da fitilini yakmış durumda. 1999 Marmara Depremi’nin güneş tutulmasından bir hafta sonra olması tutulma ile deprem arasında bir ilişki var mı sorusunu tekrar gündeme taşırken, bilim adamları ikiye ayrılmış durumda.
Güneş tutulmasıyla alakalı takipçilerinden gelen soruları sosyal medya hesabından yanıtlayan yerbilimci Profesör Doktor Naci Görür, 17 Ağustos 1999 Depremi’nden altı gün önce 11 Ağustos’ta gerçekleşen güneş tutulmasını hatırlatarak şu ifadeleri kullandı: “Güneş arasına ay girdiğinde bu durum gerçekleşir. Bu sırada 3 gezegen de aynı sırada olduğu için Dünya üzerine daha çok çekim uygularlar.
“Normalde bu çekim gücü büyük depremlere sebep olmaz. Fakat kimi yerlerdeki faylar aşırı gerginlik biriktirmiş ve deprem üretmeye esasen hazır hale gelmiş ise o faylar üstünde depreme yol açabilir. Yani bardağın taşması için gerekli olan o son damla olabilir.”
Deprem Gerçekleşecekse Gerçekleşir
Sözlerimden ‘Deprem geliyor’ gibi bir durum anlayanlar var. 1999 Depremi’nin güneş tutulması ile hiç bir alakası bulunmuyor, ben böyle bir şey demedim. Ama şu bir gerçek, fay esasen deprem üretmeye hazırsa bir neden gerekmiyor olmaktadır. Olacağı varsa olur.”
Güneş Türkiye'de Deprem Tetiklemesi Yapmaz
Jeologlardan sonra güneş tutulması deprem habercisi mi sorusunun diğer bir muhatabı da hiç kuşkusuz astrofizikçiler. Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Görevlisi, astrofizikçi, Profesör Doktor Ersin Göğüş, yapılan incelemeler sonucu güneş tutulması ile deprem arasında bir ilişki olduğuna ilişkin bilimsel bir kanıta ulaşamadıklarını söyleyerek, “Jeolog hocalarımız, hazır böyle bir şey konuşuluyorken uyarımızı yapalım diyerek gözleri depreme çekmeye çalışıyorlar, yanlış anlaşılmasın, bu yanlıştır demiyorum, farkındalık yaratma isteklerini anlıyorum ancak depremlerin güneş tutulması ile alakası olmamaktadır. Ay’ın, Yer ile Güneş arasına girmesi ve Güneş’i örtmesine tutulma denir.’’ Bu olurken kütle çekimi yani dünya üzerine yüklenen güç çok minimal aşamalarda artar, deprem oluşturacak türden bir çekme oluşmaz.
Depremler Tutulmalara İsabet Edebilir
Peki ya ayın etkisi? Korku iklimin yaratılmasında en fazla bu argümanın kullanıldığını ifade eden Profesör Doktor Göğüş diyor ki: “Kuzey ülkelere gittikçe gündüz ile öğle arasında yaşanmakta olan gelgitler su seviyesini birkaç m değiştirebiliyor. Ama sonuç olarak bu sudur. Su, serbest hareket edebilir. Oysa sizin tutulma ile hareket ettirmeye çalıştığınız/hareket ettiğini varsaydığınız şey, yerin onlarca km altındaki (en az 40-50 kilometre ) kaya tabakasıdır. Şu an bile onlarca deprem oluyor. Hisse diyor muyuz? Hayır. Olacaksa oluyor yani. Bunlardan bir takımı da tutulmalara isabet edebilir. Önemli olan büyük depreme hazır olmaktır. Güneş tutulması deprem habercisi mi? Sorusunu uzman isim bu şekilde cevaplamıştır.
