Roş Aşana Bayramı nedir, ne demek? Roş Aşana ne zaman ve nasıl kutlanır? Yemekleri nelerdir? soruları şu sıralar internet mecrasında çokça aratılan konular arsında yerini aldı. İşte konuyla ilgili detaylar...
ROŞ AŞANA BAYRAMI NEDİR, NE DEMEK?
İbranice'de “yıl başı” anlamına gelen sinagogda dua törenlerine katılarak, boynuzdan yapılma antik bir müzikal enstrümanın sesini dinleyerek ve çeşitli sembolik ve lezzetli yiyecekler yiyerek Yahudiler tarafından her yıl kutlanan bir bayramdır.
ROŞ AŞANA BAYRAMI NE ZAMAN VE NASIL KUTLANIR?
Her yıl Yahudi takviminin ilk ayı olan Tişri'nin ilk gününde kutlanan Roş Aşana, ne kadar kullandıkları takvim olan Gregoryen takvimdeki bayramın günleri her yıl değişse de bayram, her zaman eylül veya ekim ayı günlerine denk geliyor.
Bu sene 6 Eylül Pazartesi akşamı başlayıp 8 Eylül Çarşamba akşamı sona ereceği Roş Aşana Bayramında Yahudiler, oruç tuttuğu ve günahlarından arınmak için dua ettiği kutsal gün Yom Kippur'la doruğa ulaşıyor.
Roş Aşana Bayramı, elektrikli alet kullanmak, araba sürmek veya yazmak gibi belirli etkinliklerde bulunmaktan kaçınılır. Dini bayramın her iki sabahındaki dua törenleri sırasında da genellikle koç boynuzundan yapılan antik bir müzik aleti olan şofar üflenir. Bir kişi Roş Aşana'da şofar üflüyorsa, ona farklı uzunluklarda sesler çıkarması söylenir.
Kesintisiz uzun sese Tekia, kısa üç üflemeye Şevarim ve 9 kez kısa, kesik ve kuvvetli yapılan üflemeye de Terua denir. Roş Aşana boyunca şofarın 100 kere üflenmesini duymak gelenekseldir. Günahları dökmeyi temsil eden etkinlikte ritüele katılanlar Roş Aşana'nın ilk gününde bir su kaynağını ziyaret eder (genelde bir nehir veya akarsu) ve özel dualarını okur. Bazı Yahudiler geleneğin bir parçası olarak suya ekmek atar ancak Chabad'a göre bu 14. yüzyılda hahamlar tarafından tekfir edilmiş.
ROŞ AŞANA BAYRAMI YEMEKLERİ NELERDİR?
ELMA TATLISI
'Bore Peri Haets' berahası söylenir ve ilk Yei Ratson okunur. Ardından elma tatlısı yenilir. Bunun amacı, başından sonuna kadar yeni ve tatlı olacak bir seneye başlama dileğidir.
PIRASA
İbranice’de 'karti' denen pırasa düşmanlar için söylenen 'şeyikaretu' ("yok olsunlar") ile benzeşir. İlgili Yei Ratson okunur ve ardından pırasa ağırlıklı yemekten bir lokma yenilir.
PAZI
İbranice pazı için 'salka' denir ve bu kelime, yine düşmanlar için söylenen 'şeyistaleku' ("uzaklaşsınlar") ile aynı kökten gelir. İlgili Yei Ratson okunur, ardından pazı ağırlıklı yemekten bir lokma yenilir.
HURMA
İbranice’de hurma, 'tamar'dır. Bu kelime, düşmanlar için söylenen, 'şeyitamu' ("sona ersinler") ile benzeşir. İlgili Yei Ratson okunur ve birer hurma yenilir.
KABAK
İbranice’de kabak, 'kara'dır. Bu kelime, hem Yahudiler hakkında verilmiş olabilecek olumsuz kararlar için söylenen 'şetikra' ("yırtılsın") sözcüğünü çağrıştırır, hem de hak edilen iyilikler için söylenen 'veyikareu' ("okunsunlar") ile aynı kökten gelir. İlgili Yei Ratson okunur, ardından kabak ağırlıklı bir yiyecek yenir.
BALIK
Balık, bereketi ve çoğalmayı simgeler. Bazı ailelerde, İbranice’si 'rubya' olan, 'rav' ("çok") kelimesini çağrıştıran börülce yeme adeti vardır. İlgili Yei Ratson okunur, ardından bir parça balık ve/veya börülce yenir.
KUZU (YOKSA TAVUK VEYA BALIK) BAŞI
İbranice’de baş, 'roş'tur. Bunun amacı, daima baş olmak ve kuyruk olmamak için dilekte bulunmaktır. İlgili Yei Ratson okunur, ardından baş kısmından bir parça yenilir. Bayram sofrasında başın, evin reisine servis edilmesine özen göstermek de adettendir. Bu adet, aile reisinin yaşamının uzaması ve ailenin köle değil, hür olmasını dilemek anlamındadır.
