Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilim Teknoloji ve Uygulama Araştırma Merkezi (ÇOBİLTUM) içerisinde faaliyet gösteren Arkeometri Laboratuvarı'nda, arkeolojik kazılardan elde edilen her türlü kültürel maddi varlık üzerinde bilimsel yöntemlerle analizler gerçekleştiriliyor. Merkez sadece Türkiye'de değil uluslararası alanda da çalışmalara ışık tutuyor.
ÇOMÜ ÇOBİLTUM içerisinde bulunan Arkeometri Laboratuvarı'nda, arkeolojik kazılardan elde edilen her türlü kültürel maddi varlıklar üzerinde bilimsel yöntemlerle analizler yapılıyor. Kalkınma Bakanlığı destekleriyle kurulan merkez bilimsel birçok çalışmaya ev sahipliği yapıyor. Asistan öğrencilerle beraber toplam 4 kişinin çalıştığı merkezde, dünyanın çeşitli yerlerinden ve Türkiye'den gelen arkeolojik buluntulara fen bilimsel yöntemlerle araştırma ve analizler yapılıyor. Merkez arkeologların, sanat tarihçilerinin ve diğer branşların birlikte çalışmasına imkan sunuyor.
Sadece Türkiye'de değil uluslararası alanda da çalışmalara ışık tutan Merkez, İngiltere, Almanya, İsviçre, Çekya gibi ülkelerde yer alan üniversitelerle ortak projeler düzenleniyor.
Bunların yanı sıra İsrail'in Hayfa şehri yakınlarındaki Tel Akko kazısına da merkez tarafından analiz hizmeti veriliyor. Arkeologlar, M.Ö. 4. ve 5. yüzyıllara ait bu buluntuları inceleyerek, dönemin insanlarının demiri işlerken kullandıkları teknolojiyi tespit etmeye çalışıyor.
ÇOBİLTUM Müdürü Doç. Dr. Ayhan Oral, "Bu merkezimiz Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olup, Kalkınma Bakanlığı projesiyle kurulmuş bir birimdir. Daha sonra üniversite kendi imkanlarıyla da birime ilave katkılar yapmıştır. Birimimiz, üniversite personelimiz, diğer üniversiteler, kamu kurumları ve özel kuruluşlar olmak üzere Türkiye'nin her yerine hizmet vermektedir. Hatta yurt dışına da bu konuda hizmet veren bir birim halindeyiz" dedi.
ÇOBİLTUM Arkeometri Laboratuvarı Akademik Danışmanı Öğretim Üyesi Dr. Ümit Güder ise "ÇOBİLTUM Arkeometri Laboratuvarı'nda arkeometrik analizler gerçekleştiriyoruz. Gün geçtikçe arkeolojik buluntular üzerinde fen bilimsel yöntemlerle daha fazla analizler gerçekleştirildiğini görüyoruz ve bu konudaki ihtiyaç gittikçe artıyor. Bu anlamda fen bilimsel deyince arkeometride sadece arkeologlar ve sanat tarihçilerin değil biyoloji, fizik, maden, metalürji, jeoloji gibi birçok farklı bilim dalındaki bilim insanlarının ortak çalışmalar gerçekleştirdiğini görüyoruz. Bu çalışmalara örnek vermek gerekirse özellikle buluntular hakkında malzeme karakterizasyonu, madenlerin nereden geldiği, nasıl üretildiği gibi soruların kültürel ve tarihsel boyutlarına özellikle ortak çalışmalarla cevaplar arandığını söyleyebiliriz" dedi.
Anadolu'da şu anda her yıl yaklaşık 150'nin üzerinde arkeolojik kazı çalışması gerçekleştirildiğini ifade eden Dr. Güder, "Bu işin içine yüzey araştırmalarını, müze ve kurtarma kazılarını eklerseniz yaklaşık 500'ün üzerinde çalışma var. Dolayısıyla inanılmaz bir buluntu ve bilgi akışı sağlanıyor. Bu bilgi akışının arkeometrik analizlerle desteklenmesi gerekiyor. Bu anlamda Türkiye'de ciddi anlamda arkeometrik analiz yapabilecek laboratuvar ve kurumlara ihtiyaç olduğunu söyleyebiliriz ve yavaş yavaş da bu açık kapanmaya başlamış durumda. Biz de laboratuvarımızda bu ihtiyacı karşılamaya yönelik hizmetler sunuyoruz. Laboratuvarda sadece analiz hizmeti vermiyoruz. Aynı zamanda kazı alanlarında ve müzelerde hasar vermeden kimyasal analizler gerçekleştirebiliyor ya da istendiği durumlarda da numune alım aşamalarına katılıyoruz. Bu anlamda ciddi talep gördüğümüzü söyleyebilirim. Geçtiğimiz yaz, ekibimiz neredeyse 10 bin kilometre yol yaparak Anadolu'daki birçok kazı alanları ve müzeye hizmet sundu. Türkiye'de bahsettiğimiz kazıların bir kısmını yabancı araştırmacılar ve yabancı üniversiteler gerçekleştiriyor. Özellikle Avrupa'dan çok fazla üniversitenin bu kazı çalışmalarına katıldığını görüyoruz. Dolayısıyla bu kazı çalışmalarından elde edilen buluntuların bir kısmının laboratuvarımızda analiz edildiğini söyleyebilirim. Bazı ülkelerden bahsetmek gerekirse İngiltere'den, Almanya'dan, İsviçre ve Çekya'dan üniversitelerle ortak çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda biz sadece Türkiye'deki kazı çalışmalarına analiz hizmeti vermiyoruz. Türkiye cidden en eski medeniyetlerin beşiği biz bunu biliyoruz ve sadece Türkiye'deki bu arkeometrik zenginliği ya da arkeolojik zenginliği aydınlatmaya yönelik değil, yurt dışındaki bazı çalışmalara da destek veriyoruz, analiz hizmeti veriyoruz. Buna İsrail Tel Akko örneğini verebiliriz. ÇOBİLTUM merkez laboratuvar binasında taramalı elektro mikroskobu ve geçirimli elektro mikroskobu gibi gelişmiş analitik cihazlar mevcut. Biz bu tip cihazları arkeolojik ve arkeometrik analizlerde kullanıyoruz. Buna ek olarak arkeometri laboratuvarı ünitelerimizde arkeolojik buluntulara yönelik hassas numune alım cihazlarımız ve bunlar üzerinde hasar vermeden analizler gerçekleştirebilecek cihazlarımız mevcut" diye konuştu.
Kaynak: İHA
