D vitamini eksikliği çekenler internette araştırma yapmaya başladı. Peki D vitamini eksikiği nedir? Belirtileri ve nedenleri nelerdir? D vitamini eksikliği nelere sebep olur? Ne iyi gelir? Zararları ve sonuçları nelerdir? Tüm merak edilenler haberimizde....

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NEDİR? 

D vitamini eksikliği, sağlıklı kalabilmeniz için yeterli miktarda D vitamini almadığınız anlamına gelir. Eksikliği şiddetli belirtilere neden olan vitamin, vücutta çok farklı işlevler için kullanılır. Kemiğin ana yapı taşlarından birisi olan kalsiyumun emilebilmesi için D vitaminine gereksinim vardır. Sinir sisteminin, kasların çalışabilmesi ve bağışıklığın devam etmesinde önemli görevleri bulunur. Vücutta ihtiyaç duyulan miktarı üç yolla alabilirsiniz. Bu yollardan ilki cildin vitamini kendisinin üretmesi, ikincisi diyet ve sonuncusu da vitamin takviyesidir. Güneş ışınlarına maruz kalındıktan sonra D vitamini ciltte doğal bir şekilde sentezlenir. Fakat güneş ışınlarına çok fazla maruz kalmak ciltte yaşlanmaya ve kansere neden olabildiği için çoğu insan diğer kaynakları tercih eder.

Vücudun D vitamini ihtiyacı yaşa göre farklılık gösterir. Yaş ilerledikçe alınması gereken miktar artar. Vitaminin vücuttaki seviyesi çok düştüğü zaman kemikler ince, kırılgan veya kusurlu hale gelir. D vitamini eksikliği toplumda yaygın olarak görülen bir rahatsızlıktır. Özellikle koyu renk cilde sahip olanlar, aşırı kilolu olanlar ve 65 yaşından büyük bireylerin D vitamini seviyeleri daha düşüktür. Bu nedenle kan seviyelerini normale getirmek için vitamin takviyesi gerekir. Fakat bu konuda da dikkatli olmak ve aşırı vitamin almaktan kaçınmak önemlidir çünkü çok yüksek düzeydeki D vitamini seviyeleri ek bir fayda sağlamaz. Aksine farklı sağlık sorunlarına neden olur.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

D vitaminin eksikliğinde aşağıdaki belirtileri yaşayabilirsiniz:

• Genel vücut ağrısı
• Yorgunluk
• Yürümekte zorlanma (denge problemi)
• Kemik ağrısı
• Kuvvet kaybı
• Saç dökülmesi
• Baş ağrısı
• Depresyon
• Değişken ruh hali
• Uykusuzluk
• Eklemlerde ve parmaklarda ağrı
• Gözaltı morlukları
• Aşırı terleme
• Kilo vermekte güçlük çekme
• Sürekli üşüme

Çocuklarda D Vitamini Eksikliği Belirtileri:

1- Yorgunluk: Vücudunda d vitamini eksikliği bulunan çocuklar, yaşıtlarına oranla çok çabuk yorulur. Bu da en büyük belirtiler arasında gösterilmektedir. Bunun yanı sıra uyku kaliteleri de düşük olur ve zor uyanırlar. Gün boyunca enerjileri hep az olduğu için derslerine ve sosyal çevrelerine ilgileri giderek azalır.

2- Hastalıklara daha sık yakalanma riski: D vitamini doğrudan doğruya bağışıklık sistemini güçlendiren bir vitamindir. Az alındığı takdirde bu sistem çökmeye ve eski fonksiyonlarını yerine getirememeye başlar. Başta grip ve nezle olmak üzere kış hastalıklarına yakalanma riski, özellikle çocuklarda had safhaya varır.

Yetişkinlerde D Vitamini Eksikliği Belirtileri:

1- Üşüme: Bu vitaminin eksikliğinin saptanması son derece kolaydır çünkü belirtileri diğer vitamin eksikliğinin belirtilerinden çok daha yoğun hissedilir. Yoğun hissedilen semptomların başında üşüme geliyor. Kişiler serin havalarda dahi titreme nöbetlerine girebilir. Kışın sürekli hasta olurlar ve normal zamanlarda olduğu gibi hızlı bir şekilde bu hastalıklardan kurtulamazlar.

2- Baş ve kemik ağrısı: Az miktarda D vitamini eksikliği yetişkinlerin çoğunda baş ağrısı şikayeti olarak ortaya çıkar. Kişiler düzenli aralıklarla ağrı kesici kullansa dahi şikayetleri azalmaz. Aşırı derecede d vitamini eksikliği bulunan kişilerde ağrılar, kemiklere kadar sirayet eder. Eklemleri sürekli ağrıyan kişiler, ne kadar genç olursa olsunlar merdivenden inip çıkarken dahi zorluk çekebilir.

3- Kilo verme problemleri: Özellikle kilo problemi olan kişilerde d vitamini eksikliği başka belirtilerle ortaya çıkar. Birey ne kadar spor yaparsa yapsın kilo vermekte güçlük çeker. Çünkü d vitamini, vücudun ve metabolizmanın çok daha hızlı çalışmasını sağlayan yegane vitamindir.

4- Tırnak ve saç dökülmesi: İleri uçtaki D vitamini eksikliklerinde hem tırnaklar hem de saçlar hızla dökülür. Bazı hastalarda sadece tırnak dökülmesi belirtileri ortaya çıkarken, bazılarında her iki problemin de yoğun bir şekilde yaşandığı gözlemlenmiştir.

5- Cilt problemleri: D vitamini düzenli aralıklarla ve yeteri kadar alınmadığı takdirde cilt problemlerine de yol açar. Ciltte kuruluk en yaygın belirtileri arasında gösteriliyor. Kişiler ne kadar çok losyon ve yağ kullanırsa kullansın cilt problemleri olanca hızıyla devam etmektedir.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NEDENLERİ NELERDİR?

D vitamini eksikliğinin en önemli nedeni, vücudun güneşten alınan UVB ışınlarına yeterince temas etmemesidir. Vücut güneşten aldığı D vitaminini başka hiçbir yolla ve besinle alamaz. Bunun nedeni D vitamini içeren besinlerde vitamin oranının az ve yeterli olmamasıdır.

Bazen güneş ışınlarının emilimi konusunda vücutsal bir problem de olabilir. Vücudun güneş ışınlarıyla D vitamini üretme kapasitesinin azaldığı ilerlemiş yaş, gıdalarla birlikte alınan yağın sindirilmesini engelleyen sindirim rahatsızlıkları, koyu ten rengi, kolesterol, epilepsi ilaçları başta olmak üzere bazı ilaçlar güneşle temas edilse dahi vücudun vitamini almasına engel olur.

Yaşlılık veya böbrek rahatsızlıkları D vitamini eksikliği riskini artırır. Bağırsaklarımızdan yeterince D vitamini emilemez. Çölyak hastalığı, kistik fibrozis ve crohn hastalığı da D vitamini emilimini etkiler.

Kilo da D vitamini eksikliğini artırır. Şöyle ki, yağ hücreleri dolaşımdaki D vitaminini dolaşımdan alır böylece vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olanlarda D vitamini eksikliği sıktır.

D vitamini eksikliğinin bir diğer nedeni ise vejetaryen beslenmedir. D vitaminin yoğun olarak bulunduğu besinler; balık, ciğer, yumurta gibi hayvansal ürünlerin tüketilmemesi bu durumu daha çok tetikler.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE SEBEP OLUR?

Vücudunuz D vitamini almazsa, kemiklerin yumuşaması (osteomalazi) veya kemiklerin kırılması (osteoporoz) gibi kemik anomalileri geliştirme riskiniz vardır. D vitamini eksikliği; kanser, kronik yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, romatizma ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. D vitamini eksikliği; kemik yoğunluğunu etkileyerek çeşitli kemik hastalıklarına davetiye çıkarır.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE NE İYİ GELİR?

D vitamini eksikliğinden korumak için etkili önlemler arasında D vitamini takviyesi ve diyetle D vitamini alımı bulunur. Ciltten sentez ise güneşe yeterince maruz kalmayı gerektirir ve mevsim, enlem, yükseklik, süre ve cilt pigmentasyonu gibi birçok faktöre bağlı olarak değişir.  Uzun süreli güneşe maruz kalmanın cilt kanseri riskini artırması ihtimalinden dolayı bu yöntem eksikliği önlemek için önerilmez.

Çoğu kişi güneşten D vitamini ihtiyacının bir kısmını karşılayabilir. Yiyeceklerde bulunan miktar ise çoğu zaman yeterli değildir. Fakat yine de diyetle de mümkün olduğunca fazla D vitamini almaya çalışmak yararlıdır. Ek olarak bir miktar da takviye almak eksiklikten korunmada faydalıdır. Kendinizde eksikliğe dair belirtilerden şüpheleniyorsanız, erken tanı için bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. 

D vitamini nerelerde bulunur?

Vücudun ihtiyacı olan D vitaminin en önemli kaynağı güneş ışınlarıdır. Yani pek çok cilt hastalığına sebep olan güneşin sağlığa zararları olduğu kadar yararları da bulunmaktadır. Vücut için gerekli olan D vitaminin %95’ini güneşte bulunan ultraviyole ışınlar, geri kalan kısmını da yiyecekler sağlamaktadır. Bunun için cildin doğrudan güneş ışığı görmesi gerekmektedir. Kıyafetlerin üzerinden ya da camların arkasından güneş almak D vitamini eksikliğini giderme konusunda etkili değildir. Aynı şekilde güneşlenirken kullanılan 20 faktör ve üzeri güneş kremleri de ciltte D vitamini yapımına engel olmaktadır. Kapalı ortamlar D vitamini eksikliğine sebep olduğundan daha çok açık havaya çıkmak önem kazanmaktadır. Hemen hemen her yaşta D vitamini eksikliğinin görülmesinin sebebi de yeterli şekilde güneşten faydalanamamaktır. Özellikle sıcak yaz günlerinde öğlen güneşine uzun süre maruz kalmanın negatif etkileri olabileceği için sabah ve öğleden sonraki saatlerde gün ışığına çıkmak iyi olacaktır. Güneş ışığı gereksinimi, kişilerin ten rengine, yaşına ve güneşlenme şekline göre değişiklik gösterebilir. Deri rengi koyu olan kişilerin yeterli D vitaminin deride oluşabilmesi için özellikle kış aylarında daha uzun süre güneş ışığına ihtiyacı vardır.

D vitamini aşağıdaki besinlerde bulunur?

Güneşin az bulunduğu aylarda ya da bölgelerde D vitamini eksikliği yaşamamak için beslenme ve diyet düzenine D vitamini içeren besinleri eklemek gerekmektedir. D vitamini nelerde var sorusuna yanıt olarak aşağıdaki besinler sıralanabilir:
- Yağ bakımından zengin olan balık çeşitleri (somon, uskumru, ton balığı, sardalye)
- Süt ve süt ürünleri
- Yumurta
- Portakal suyu gibi doğal meyve suları
- Tavuk ciğeri
- Balık yağı
- Tahıl ürünleri
- Yonca
- Isırgan otu
- Maydanoz

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN ZARARLARI, SONUÇLARI NELERDİR?

Her şeyin fazlası vücut için zararlıdır. D vitamini miktarı için de aynı şey geçerlidir ve fazlası zehirlenmelere sebebiyet verebilmektedir.

Yüksek D vitamini seviyesi, organlarda ve yumuşak dokularda kalsiyum birikimlerine yol açabilmektedir. Bunun sonucunda da böbrek taşı, yüksek tansiyon atakları görülebilmektedir. Ayrıca D vitamini fazlalığı kanda kalsiyum yükselmesine, böbrek hastalıklarına, böbrek taşlarına ve damar sorunlarına yol açabilmektedir. Fazla D vitamini zehirlenmelere yol açabilmekte ve bu zehirlenme sonucunda gelişen böbrek yetmezliği ve kalp yetmezliği ölüme sebep olabilmektedir. Erken toksisite (zehirlenme) belirtileri kemik ağrıları, sersemlik, ağız kuruluğu, kabızlık, sürekli baş ağrısı, susuzluk, kas ağrısı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, düzensiz kalp atışı şeklinde görülebilmektedir. Kronik toksisite belirtileri ciltte kaşıntı, mide bulantısı, cinsel isteksizlik, şiddetli mide ağrısı, psikiyatrik problemler, kemik ağrısı, idrarda bulanıklık, gözlerin ışığa karşı hassas olması, kusma gibi durumlarla kendini belli edebilmektedir.

Not: Güneş ışınları, D vitamini fazlalığını yok ettiği için güneşlenme ile D vitamini zehirlenmesi meydana gelmemektedir.

Tıpkı D vitamini eksikliği gibi demir eksikliği de yaşam kalitesini düşürmektedir. Demir eksikliğiyle ilgili detayları görmek için tıklayın. 

D VİTAMİNİ KAÇ OLMALI?

• Fazla Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L'nin altında (12 ng / mL)
• Hafif Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L (12 ng / mL) ile 50 nmol / L (20 ng / mL) arasında
• Normal D Vitamini Seviyesi: 50 nmol / L (20 ng / mL) ile 125 nmol / L (50 ng / mL) arasında
• Yüksek D Vitamini Seviyesi: 125 nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Tedavi enjeksiyon ya da ağızdan D vitamini verilerek yapılabilir. Durumunuza, yaşınıza ve eksikliğin şiddetine göre en uygun tedavi seçeneği ve dozu doktorunuz tarafından belirlenir. Enjeksiyon, her gün ilaç almayı sevmeyen ya da unutan bireyler için daha uygun bir seçenek olabilir. Tek doz ilaç enjeksiyonu 6 aylık ihtiyacı karşılayabilir. Ağızdan tedavilerde ise ilacın günlük, haftalık ya da aylık düzenli olarak uzunca bir süre alınması gerekir.

D vitamini takviyelerinin, yağ içeren bir yemekle birlikte alınması öneriliyor. Çalışmalara göre yağ içeren bir yemekle alındığında, aç karnına alınıma göre ortalama %32 daha fazla emilim olduğu bildiriliyor. Eksikliği tedavi etmek için ihtiyaç duyulan D vitamini miktarı, eksikliğin ciddiyetine ve bireysel sağlık risklerine bağlı olarak değişir. Tedaviyle D vitamini depolarını güvenli aralığa getirmek ve düşmeyi engellemek hedeflenir.