Bin bir aydan daha hayırlı olan Ramazan ayı evlere bereket, kalplere iman, maneviyata bolluk getiriyor. Bu ayda tutulan oruç insanı aç bırakırken, maneviyatının doymasına vesile oluyor. İftar saatinin ardından gidilen teravih namazı ise yıllar boyu Ramazan'ın en özlenen ibadet şekillerinden biri olmuştur. Son gelen bilgilere göre tam 88 yıl sonra Ayasofya-i Kebir'de enderun usulü teravih kılınacağı bildirildi. Haberimizde en çok merak edilen, Enderun usulü teravih namazı nasıl kılınır 2022? Enderun usulü teravih namazı nedir, kaç rekat? sorularının yanıtlarına yer verdik...
ENDERUN USULÜ TERAVİH NAMAZI NASIL KILINIR 2022?
Ramazan ayı Nisan 2 itibarıyla evlerinize huzur getirecek. Pandeminin ardından camiler, 1 Nisan Cuma günü yeniden teravih namazı için kapılarını açacak. Bununla birlikte, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde 88 yıl aradan sonra ilk kez teravih namazı kılınacağı duyuruldu. Yapılan duyuruda, Cuma, cumartesi ve pazar günleri ise teravih namazı enderun usulüyle kılınacağı bilgisi verildi.
Enderun usulü teravih namazı Osmanlı Sarayı’nda meydana gelen bir uygulamadır. Müezzinin okuduğu kamete göre yatsı namazının farzı uşşak ya da hicaz makamında kılındıktan sonra teravih namazının ilk dört rekatı nevâ, ikinci dört rekatı hüseynî, üçüncü dört rekatı bestenigâr, dördüncü dört rekatı eviç, son dört rekatı da acemaşirân makamlarında kılınır. Her dört rekattan sonra, bir sonraki dört rekatlık bölümde icra edilecek makamda bestelenmiş ramazan ilahileri okunur. İmam teravihin son rekatında mahûr makamında selam vermesiyle mahur makamında bestelenmiş salat-ü selam, segah salat-ı ümmiye okunarak teravih tamamlanır.
Vitir namazı da müezzinlerin son salavatına göre hüzzam, segâh ya da sabâ makamında kılınır. Böylece, yatsı ve teravih namazları boyunca ‘yedi makam’dan geçilir. Saraydan İstanbul’un selatin camilerine, oradan küçük camilere ve teravih namazı kılınan konaklara, oradan da Anadolu şehirlerine yayılan bu uygulamada, zaman içinde makamlar değişerek rast, saba, hüseyni, eviç ve acemaşiran sıralaması yaygınlık kazanmış. bugün de bu sıralama takip ediliyor. yazılı kaynaklar, usulün klasik türk musikisinin zirve ismi Buhurizade Mustafa Itri Efendi tarafından başlatıldığını veya tanzim edildiğini belirtiyor.
Osmanlı döneminde uygulanan ezan, kamet, Kur'an-ı Kerim, ilahiler, kasideler ve duaların okunduğu ramazan ayının kadim saray geleneği "enderun usulü teravih", Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin yanı sıra 34 camide uygulanacak.
Buna göre; Bağcılar'da Çiftlik Demircan Camisi'nde, Bahçelievler'de Yenibosna Merkez Camisi'nde, Beylikdüzü'nde Fatih Sultan Mehmet Camisi, Hz. Ebubekir Camisi, Mevlana Camisi ve Gürpınar Merkez Camisi'nde, Eyüpsultan'da Eyüp Sultan Camisi'nde, Fatih'te Fatih Camisi ile Sultan Ahmet Camisi'nde, Kartal'da Erenler Camisi'nde, Küçükçekmece'de Yavuz Selim Camisi ve Mehmet Akif Camisi'nde, Maltepe'de Çınar Camisi'nde, Sancaktepe'de Ebubekir Sıddık Camisi, Fatma Fitnat Hanım Camisi ve Hacı Hakkı Çolak Camisi'nde, Sarıyer'de Hamid-i Evvel Camisi'nde, Şişli'de Mecidiyeköy Merkez Camisi, Şişli Camisi, Çiftecevizler Camisi, Muradiye Camisi, Filiz Camisi ve Teşvikiye Camisi'nde, Üsküdar'da Kirazlıtepe Büyük Cami, Kuba Camisi, Hacı Nuri Topbaş Camisi, Yavuz Selim Camisi, Güzeltepe Birlik Camisi, Valide-i Atik Camisi, İmam-ı Azam Camisi ve Valide-i Cedid Camisi'nde, Zeytinburnu'nda ise Seyitnizam Camisi, Ulu Cami ve Tepebağ Dutluk Camisi'nde ramazanın belirli günlerinde enderun usulü teravih namazı eda edilecek.
ENDERUN USULÜ TERAVİH NAMAZI NEDİR, KAÇ REKAT?
Okunan ayetler özellikle rahmet ayetleri ve tespih ayetlerinden oluşur. İlk on günde Ramazan ayına ulaşmaktan duyulan sevincin dile getirildiği ilahiler, ikinci on günde yerini Allah’tan rahmet ve merhamet isteyen ilahilere bırakır. Son on günde ise Ramazan’ın sona ermesi duyulan hüzünlü ilahiler okunur.
Kısacası Enderun Teravih Namazı, her dört rekatı Türk Musiki’nin farklı makamlarında kılınan ve bu makamların ilahilerle süslendiği, müezzinlerin ise makamlar arasında geçişi salavat eşliğinde yaptığı bir Osmanlı Enderun Mektebi geleneğidir.
