Emekliliği bekleyen yüz binlerce kişi için Ak Parti'nin hazırladığı EYT raporu gündemden düşmezken, raporun detaylarını merak eden EYT'li vatandaşlar "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) son durum nedir? EYT çıkacak mı, çıkarsa kimler emekli olacak?" sorularına yanıt arıyor. Haberimizde Erken Yaşa Takılanlar hakkında merak ettiğiniz konu başlıklarına yer verdik.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT) SON DURUM NEDİR?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunlarının çözümü için hükümetten adım beklerken Reuters haber ajansına konuşan iki yetkilinin aktardığı bilgilere göre dar gelirli ve dezavantajlı grupların gelirinin artırılması, 2 bin TL altında emekli maaşı kalmaması, asgari ücret artışları, alt gelir grubuna vergi destekleri sağlanması için çalışma başlatıldı.
8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olan kişiler için ise 4447 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce emeklilik için gereken şartlar şu şekildeydi. 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez SSK’lı olmuş bir erkek;
• 55 yaş ve 5.000 prim günüyle veya
• 55 yaş, 15 yıl sigortalılık ve 3.600 prim günüyle veya
• 25 yıl sigortalılık ve 5.000 prim günüyle emekli olabiliyordu. Dolayısıyla 1 Ocak 1990 tarihinde, 18 yaşındayken ilk kez SSK’lı olarak çalışmaya başlayan bir erkek, 1 Ocak 2015 tarihinde, 5.000 gün de çalışmışsa, 43 yaşında emekli aylığı bağlatabiliyordu. 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez SSK’lı olmuş bir kadın ise;
• 50 yaş ve 5.000 prim günüyle veya
• 50 yaş ve 15 yıl sigortalılık ve 3.600 prim günüyle veya
• 20 yıl sigortalılık ve 5.000 prim günüyle emekli olabiliyordu. Dolayısıyla 1 Ocak 1990 tarihinde, 18 yaşındayken ilk kez SSK’lı olarak çalışmaya başlayan bir kadın SSK’lı, 1 Ocak 2010 tarihinde, 5.000 gün de çalışmışsa emekli aylığı bağlatabiliyordu. Bu şartlar altında 18 yaşında çalışmaya başlayan bir kadın, 38 yaşında emekli aylığı bağlatabiliyordu. Bu kişiler de bu koşullara göre planlarını yapıp ve hayallerini kurdular.
Ancak 9 Eylül 11 1999 tarihinde yalnızca sigortalılık süresi ve prim günüyle emekli olma imkanı kaldırılmıştır. Emeklilik için, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartına, ilk kez sigortalı olunan tarihe göre kademelendirilen bir yaş şartı eklenmiştir. Dolayısıyla emekli olabilmek için erken yaşlarda sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve 5.000 günü doldurduğunda aylık bağlatmayı hayal eden kişilerin hayalleri 4447 sayılı Kanun hayata geçince suya düşmüştür. Bu kişiler sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartını doldursalar bile kademeli geçiş tablosuna göre belirlenen yaş gelmeden emekli aylığı bağlatamamaktadır.
EYT için 5 formül masaya geldi.
İŞTE O FORMÜLLER
Kısmi emeklilik
Sürenin tamamlanması
Primin tamamlanması
Almanya sistemi
Finlandiya sistemi
Yeni düzenleme ile birlikte; 2023 seçimlerine hazırlanan AK Parti, sahada oldukça önemli bir duruma el attılar. Yaz boyu vatandaşların sıkıntılarını ve en çok dert yandıkları konu başlıklarını tek bir raporda toplayan vekiller gerekli talepleri Genel Merkez’e iletti. Emekli olmak için gün sayan yüzbinlerce vatandaş için hazırlanan raporda, ekonomik durumlar haricinde, erken yaşta evlilikten doğan mağduriyet ve erken emeklilikle yaşa takılanlar için çeşitli konular gündeme geldi. Vatandaşların en çok yaka silktiği konuların 20 başlıkta toplandığı rapor, Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacak.
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı şu an için tamamen siyasi iradeye bağlıdır.
EYT ÇIKACAK MI, ÇIKARSA KİMLER EMEKLİ OLACAK?
EYT kararı MYK toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacak. Karar göre EYT'nin çıkıp çıkmayacağı belli olacak.
Emeklilikte yaşa takılanlar için yeni düzenlemeler onaydan geçerse eğer, 1999 tarihinden yani düzenlemenin hayata geçirilmesinin öncesinde çalışma hayatına atılan EYT'li kadınlar 20, erkekler de 25 sene sigortalı olarak çalışma koşulu ile eş güdümlü 5 bin prim gün ödeme şartı ile emekli olabilecekler. Çıkacak yasadan ilk faydalanacak kişi sayısı ise 700 bin şeklinde bildirildi.
EYT NEDİR?
4447 sayılı Kanun devreye girdikten sonra, yani ilk kez 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olmuş kişiler için emeklilik şartları değiştirilmiştir. Ayrıca bu tarihten önce ilk kez sigortalı olmuş kişiler için de emeklilik için şartlar değiştirilip şartlar ağırlaştırılınca “emeklilikte yaşa takılanlar” ortaya çıkmıştır. Yani bugünün sorununun kaynağı, 1999’da çıkarılan 4447 sayılı Kanundur. Ancak bu kanunun neden ve nasıl hayata geçtiği de unutulmamalıdır. Bu kanunun ortaya çıkış nedenleri değerlendirildiğinde Türkiye sosyal güvenlik sisteminde neden böyle bir kanuna ihtiyaç duyulduğu daha net görülebilecektir.
