George Boole, matematiğe büyük katkıları bulunan İngiliz matematikçi, eğitimci ve filozoftur. Boole ve matematiğe katkıları hakkında internette çokça arama yapılıyor. Bu bağlamda, George Boole kimdir? Matematiğe katkıları ve eseleri nelerdir? Soruların cevabını haberimizde bulabilirsiniz...
GEORGE BOOLE KİMDİR?
George Boole (1815-1864), 2 Kasım 1815’te İngiltere’nin Lincolnshire şehrindeki Lincoln kasabasında dünyaya geldi. Önce Lincoln’de bir okula giden Boole, daha sonra özel bir okula devam etti. Fakat matematikle ilgili ilk eğitimini, aynı zamanda optik cihazların yapımına ilgi duymasının da sebebi olan babasından aldı. Daha sonra yabancı dillere ilgi duymaya başladı. Yerel bir kitapçıdan Latince dersleri aldı. 12 yaşında Latince’de o derece becerili hâle gelmişti ki, Latin şair Horace’ın bir şiirini tercüme etti. Bundan büyük övünç duyan babası bu şiiri yayımlattı. Fakat Boole’un 12 yaşındaki birinin yazamayacağını düşündüren kabiliyeti sebebiyle, yerel okullardan birinin müdürüyle aralarında bir tartışma yaşandı.
Akademik bir derece için çalışmamasına rağmen Boole, 16 yaşında asistan öğretmen olmuştu. Yabancı dillere olan ilgisi devam ediyordu. Kiliseye katılmak istiyordu, fakat 1835’te fikri değişti. Kendi okulunu açtı ve orada kendi başına matematik çalışmaya başladı. Daha sonraları, iyi bir öğretmenden ders almak yerine, kendi başına çalışarak beş yılını ziyan ettiğini anlayacaktı.
GEORGE BOOLE'NİN MATEMATİĞE KATKILARI NELERDİR?
Bu sıralarda Laplace ve Lagrange’ın çalışmalarını inceliyordu. Bunlardan, daha sonra ilk matematik makalesinin temelini oluşturacak olan notlar çıkarıyordu. O sırada yeni kurulmuş olan “Cambridge Matematik Dergisi”nin editörü olan Duncan Gregory tarafından desteklendi. Duncan Gregory, ona Cambridge’de matematik dersi almasını tavsiye etti. Fakat ailesine bakmak zorunda olan Boole, okulunu terk edemedi. Bununla beraber, “Cambridge Matematik Dergisi”ne yazı yazmaya başladı. Duncan Gregory’den etkilenen Boole, cebir çalışmaya başladı. Cebirsel metotların diferansiyel denklem çözümlerine, uygulamasına ilişkin bir makalesi Kraliyet Derneği’nce yayınlandı ve bu çalışmasıyla Kraliyet Derneği Madalyası kazandı.
1849’da Cork’taki Queens Koleji’nde Matematik Kürsüsü başkanlığına getirildi. Hayatının sonuna kadar burada şöhretli, tanınmış ve kendini işine adamış bir insan olarak ders verdi.
1854’te “Mantık ve Olasılıkların Matematiksel Teorileri”nin temelini oluşturan “Düşünce Yasaları Üzerine Bir Araştırma”yı yayınladı. Boole, mantığı yeni bir tarzda ele aldı, basit bir cebir haline getirerek matematikle birleştirdi. Mantıksal sembollerle cebir sembollerinin benzerliğini ortaya koyarak matematiğe “Boole Cebiri”ni kazandırdı. Bu cebirde kümesinde tanımlı iki işlem vardır. “+” sembolü VEYA işlemini ifade ederken, “·” sembolü VE işlemini ifade etmektedir. Bu mantık, modern sayısal bilgisayarlarda ve elektronik anahtarlı devrelerde kullanılmaktadır.
Boole diferansiyel denklemler, sonlu farklar hesabı ve olasılıkta genel metotlar üzerine de çalışmalar yaptı. 1859’da “Diferansiyel Denklemler Üzerine Bir Araştırma” ve 1860’ta “Sonlu Farklar Hesabı Üzerine Bir Araştırma” adlı oldukça etkili tezleri yayınlandı. Elli civarında bilimsel makale yayınlayan Boole, sayıların dağılma özelliği gibi temel özelliklerini de ilk inceleyenlerden olmuştur.
GEORGE BOOLE'NİN ESERLERİ NELERDİR?
George, iki önemli eseriyle bilinen en ünlü filozofların başında gelmektedir. Bu eserler ise, Mantığın matematiksel çözümlemesi Düşünce yasaları üzerine bir inceleme çalışması yaptığını söylemek mümkün olacaktır. Temel gayelerinden biri de mantığı matematikle pekiştirerek çalışmalar yapmak olmuştur. Tüm çalışmalarında bunu temel alan George Boole, sayı ve nicelik kavramlarıyla da yakından ilgilenmiştir. Matematiğin temelinin sayı ve nicelik unsurlarının olduğunu savunan boole, hem yazı yazarak hem de matematik uygulamalarına ilişkin devamlı olarak güncellemeler yaparak zamanla daha fazla ün kazanmıştır.
Yaptıkları tüm bunlarla sınırlı olmayıp, çalışmalarına her seferinde daha fazla yenilikler ilave ederek ismini gittikçe daha iyi bir şekilde duyurma imkanı yakalamıştır. İkinci önemli yapıtı olan Diferansiyel denklemler isimli kitabını ise 1859 yılında yayımlatmıştır. Bu eserden 4 yıl sonra (1860) ise, sınırlı farklılıkların hesaplanması kitabını yayımlatarak önemli eserlerini tüm insanlığa en iyi şekilde duyurma başarısına ulaşmıştır. Devam ettirdiği başarılı ve bir anlamda da bilimsel çalışmaları sayesinde Kraliyet Derneği Madalyasını almaya hak kazanmıştır. 1860’ta “Sonlu Farklar Hesabı” üzerinde bir çalışma daha yapan George Boole, matematik adı altında sayıların dağılma özelliğini ilk defa ortaya koyan birisi olma özelliğini de elinde bulundurmaktadır.
Bütün bunların yanında mantık üzerine daha fazla yoğunlaşan boole, mantık felsefesi yapmış hatta bu alanda tüm düşüncelerini yansıtmış olacağı yazılarını da yayımlatmıştır. George Boole’nun çalışmalarında ne kadar üstün olduğu zamanla daha fazla anlaşılmaya başlandığından hayliyle üst üste ödüller de kendilerine verilmeye başlandı. Hatta Dublin ve Oxford Üniversitelerinden onursal dereceler almaya hak kazandı. 1857’de Kraliyet Topluluğu’na dahil olan Boole, çok erken başlayan matematik kariyerinin basamaklarını bir bir inmeye başladı ve hatta sonlandırma aşamasına geçmiş oldu.
GEORGE BOOLE'NİN ÖLÜMÜ
Çalışmalarındaki dehası keşfedildikçe Boole’a çeşitli ödüller verildi. Dublin ve Oxford Üniversitelerinden onursal derceler aldı. 1857’de Kraliyet Topluluğu’na üye olarak kabul edildi. Fakat geç başlayan kariyeri erken noktalandı. 1864’te bir gün evinden okula kadar olan iki millik yolu ağır bir yağmur altında yürümek zorunda kaldı ve ıslak elbiseleriyle ders verdi. Bunun neticesinde ağır bir soğuk algınlığı ve akciğer hastalığı oldu. George Boole, 8 Aralık 1864’te İrlanda, County Cork’un Ballintemple kasabasında hayata gözlerini yumdu.
1849 yılında matematik profesörü olan Boole'un 1854 yılında, mantık ve olasılıklar üzerine büyük bir eseri yayınlandı.
İki-değerli Aristoteles mantığını matematiksel temellere oturtan simgesel mantığı yaratmıştı. Buna Boole mantığı, Boole cebiri, matematiksel mantık, simgesel mantık, vb adlar verilmektedir.
