Ülkemizde çalışan kesim veya öğrencilerimiz geçmişte, kıyafet dayatmaları yüzünden çok çektiler. Yeni nesil (28 Şubat Süreci sonrası olanlar hariç) bunları bilmezler.

Bilhassa 60’lı 70’li hatta 80’li yıllarda öğrencilik dönemlerimizi hatırlıyorum. İlkokullarda siyah önlük ve yakalık mecburiyeti vardı. Bunlar olmazsa olmazdı.

İlkokul, Ortaokul ve Liselerde şapka mecburiyeti vardı. Her okulun şapkasındaki şerit rengi farklı olup, okulunu tanıtırdı. Şapka yoksa öğrenci, okul kapısından geri çevrilirdi.

Bir idarecimiz veya öğretmenimiz görürde cezalandırır korkusuyla çarşıya-sokağa şapkasız çıkamazdık.

Öğrenciler, çarşı-pazar her yerde, okul dışında bir öğretmen veya idareci ile karşılaşırsa sağ elini kaldırıp şapka önüne dayayarak asker selamı verirdi.

O yıllarda bir sınıf arkadaşım berbere tıraş olmaya gider. Zaten saç uzatamazdık. En fazla dört numaraya vurdururduk. Rahmi saçını bir numaraya vurdurmuş. Fakat şapkasını evde unutmuş.

Berberden çıkıp evine doğru yürürken karşısına birkaç öğretmeni çıka gelmiş. Bizim Rahmi şapkası yok onun korkusu, selam verecek ama sağ elini nereye kaldıracak şaşkınlık içinde. İki elini birden kaldırır ve alnının üzerine koyarak 5-10 metre yürür. Bu manzara öğretmenlerin hoşuna gider, güler geçerler.

Bu gün için önlük, yaka ve şapka mecburiyetleri sadece anılarda kaldı. Benzeri pek çok yasak mazide kaldı.

Özellikle bayan çalışanlar yakın zamanlara kadar ‘’ya böyle kıyafet veya dışarı’’ tercihiyle karşı karşıya bırakıldılar. Başörtü yasağı yüzünden pek çok bayan çalışanın veya öğrencinin hayatları karartıldı.

Bu dayatmalara karşı ‘’Serbest kıyafet eylemleri’’ yapıldı. Yasağın kaldırılması için Memur Sen, özellikle Eğitim-Bir Sen tarafından 12 Milyon İmza toplandı.

Akabinde 25.10.1982 tarih ve 17849 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ‘’Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik’’ ilgili maddesi aşağıdaki şekilde değiştirildi.

MADDE 1 – 26/11/2012 tarihli ve 2012/3959 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin altıncı fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (e) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“d) Okullarda yüzü açık bulunur; siyasî sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamaz; saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamaz, pirsing takamaz, bıyık ve sakal bırakamaz,

e) Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda okul içinde baş açık bulunur.”

MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

27.09.2014 tarihli ve 29132 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle de Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelikte, kız öğrenciler için başörtüsü yasağı getiren düzenleme (okul öncesi ve ilkokul hariç olmak üzere) kaldırılmıştır.

Söz konusu Yönetmelik değişiklikleri ile kadın çalışanların kılık ve kıyafetlerine ilişkin düzenleme yapılmış ve mezkûr Yönetmeliğin kadın çalışanların kılık ve kıyafette uyacakları hususları düzenleyen hükmünde yer alan bazı kısıtlayıcı hükümler yürürlükten kaldırılarak kadın çalışanların tercihleri doğrultusunda giyinmelerine imkân tanınmıştır.

Ancak erkek çalışanlarında bir beklentisi var. Ülkemizde insan hak ve özgürlüklerindeki gelişmelere paralel olarak onlara da bir jest yapılmalıdır. En azından bir adım olarak kravat takma mecburiyeti kaldırılmalıdır.

Zaten bugün için üniversite öğretim üyeleri ve sağlık çalışanlarında kravat mecburiyeti fiilen uygulanmamaktadır. Bunun kapsamı diğer çalışanları da içine almalıdır.

Eğitim-Bir-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın tarafından 9. Türkiye Buluşması kapsamında 21-22 Martta gerçekleştirilen 30. Başkanlar Kurulu sonuç bildirgesinde yer alan;

-‘’Kamuda kılık ve kıyafet dayatmasının en önemli sembolü haline gelen başörtüsü konusunun sorun olmaktan çıkarılması devlet millet kaynaşması için çok önemli bir adım olmuştur. Fakat aynı kapsamda talep ettiğimiz, çağdışı yönetmelikteki erkeklere yönelik kravat takma mecburiyeti başta olmak üzere, takım elbise, saç, sakal gibi dayatmalar da bir an önce kaldırılmalıdır’’ maddesini bu bağlamda önemsiyoruz.

Çalışan beylerin mutlu ve motivasyonu yüksek olarak işine gidebilmesi için bu adımın atılması elzemdir.

Abdullah YADİGAR-23/03/2015