Tavaf namazını kılmak için güneş doğduktan sonra kerahet vaktinin çıkması beklenmelidir (Merğinânî, el-Hidâye, I, 40; Serahsî, el-Mebsût, I, 150). Diğer mezheplere göre her an tavaf namazı kılınabilir.
Tavafın şavtlarının eksik yapılması durumunda ne gerekir?
Kabe’nin etrafında bir defa dönmeye şavt denir. Bir tavaf yedi şavttan meydana gelir. Tavafın ilk dört şavtı farz, kalan üç şavtı ise vaciptir. Dolayısıyla ilk dört şavtı yapan kimsenin tavafı geçerli olur. Daha sonra eksik kalan şavtlar usulüne uygun olarak yapılırsa her hangi bir ceza gerekmez. Vacip olan bu üç şavt yapılmazsa, vacip terk edildiği için dem (küçükbaş hayvan kesmek) gerekir (Merğinânî, el-Hidâye, I, 166).
Bir mazereti olmadığı halde tekerlekli sandalyeye binerek sa’y yapan kimsenin sa’yi geçerli midir?
Hanefî ve Malikî mezheplerine göre gücü yeten kimsenin sa’yi yürüyerek yapması vaciptir. Buna göre gücü yettiği halde sa’ yi tekerlekli sandalye ile yapmak, dem (küçükbaş hayvan kesmeyi) gerektirir. Hasta, yürüyemeyecek kadar yaşlı ve özürlü olanlar, tekerlekli sandalye ile sa’y yapabilirler (İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, II, 553).
Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sa’yi yürüyerek yapmak sünnettir. Gücü yettiği halde sa’yi tekerlekli sandalye ile yapmak mekruh ise de ceza gerekmez (Nevevî, el-Mecmu, VIII, 84).
Sa’yin şavtlarını eksik yapan kişiye ne gerekir?
Safa ile Merve ararsında bir defa gitmeye şavt denir. Bir sa’y için dört defa Safa’dan Merve’ye, üç defa da Merve’den Safa’ya gitmek gerekir. Hanefî mezhebine göre sa’yin ilk dört şavtını yapmak farz, yediye tamamlamak ise vaciptir. Son üç şavtı terk eden kişinin, kalan şavtları tamamlaması gerekir. Tamamlanmayan her şavt için “bir fitre miktarı sadaka” verilmesi gerekir. (İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, II, 556).
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre ise yedi şavta tamamlamak rükündür. Bir şavt eksik olsa sa’y geçerli olmaz (Mâverdî, el-Hâvî, IV, 151; İbn Rüşd, Bidâyetü’l- Müctehid, I, 345; İbn Kudâme, Muğnî, III, 406).
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
