Kara yollarındaki bisiklet yol ve şeritlerinde, bisiklet ve elektrikli skuter kullanabilmek için 15 yaşını bitirmiş olmak gerekecek. TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanunu'na göre, 2020'de tüm dünyada ve Türkiye'de yaşanan Kovid-19 salgını nedeniyle depozito yönetim sistemine yönelik çalışmalarda yaşanan zaman kaybının telafisi için depozito yönetim sistemi uygulamasının başlangıcı bir yıl süreyle ertelenecek.
Buna ek olarak ürünlerin de depozito uygulaması kapsamına alınması ve uygulamaya tabi tutulan ambalaj ve ürün üreticileri, ithalatçıları ve piyasaya sürenlerin, bu kapsamdaki yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda oldukları hüküm altına alınıyor. Ayrıca depozito sistemine ilişkin teminatlar ve ücretler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
ÇEVRE ETİKETİ ADI ALTINDAKİ FAALİYETLER TARİH OLUYOR
Sürdürülebilir çevre hedefleri doğrultusunda, ürün veya hizmetlerin doğal kaynak kullanımı ve ham madde temini aşamasından başlamak üzere yaşam döngüsünün bütün süreçlerinde, türlerin ve habitatların zarar görmesini ve ekosistemlerin bozulmasını önlemek, çevre, insan, sağlık, iklim ve doğal yaşamın üzerindeki olumsuz etkileri azaltmak için gönüllülük esaslı çevre etiket sisteminin oluşturulması ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça tespit edilecek. Bakanlık haricinde "çevre etiketi" adı altında herhangi bir faaliyet yürütülemeyecek.
Motor yağı değişimlerinin Bakanlıkça yetki verilen işletmeler tarafından yapılması veya atık motor yağlarının bu yerlere teslim edilmesi zorunlu olacak.
BİSİKLET YOLLARI VE GÜRÜLTÜ BARİYERİ İNŞA EDİLECEK
Kanunla Karayolları Trafik Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. "Bisiklet yolu", bisiklet ve e-skuter sürüşüne ayrılan, taşıt yolu ve yaya alanları ile kesişim noktaları hariç diğer araç ve yaya trafiğine kapalı yol; "e-skuter", hızı en fazla saatte 25 kilometreye ulaşan, tekerlekli, ayak tahtası ve tutamağı olabilen, dikey bir direksiyon mekanizması içerebilen ve ayakta kullanılan taşıtlar, "bisiklet şeridi" ise yol seviyesinde bisiklet ve e-skuter kullanımı için özel olarak belirlenmiş ve yer işaretlemesiyle ayrılmış yol şeklinde tanımlanıyor.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), kara yollarındaki gürültü kirliliği ve bisiklet master planlarını göz önünde bulundurup, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşünü de alarak trafik güvenliğinin ve teknik koşulların sağlandığı mevcut yollarda, yeni yapılacak yapım, bakımından sorumlu olduğu karayollarının kenarına, bisiklet yoluyla gürültü bariyeri yapacak. Trafik güvenliğinin ve teknik koşulların sağlandığı yerlerde, banketleri bisiklet şeridi olarak işaretleyerek bisiklet ve e-skuter kullanımına uygun hale getirecek.
GEÇİŞ HAKKINI BİSİKLETLİLERE VERMEK ZORUNLU OLACAK
Kara yollarındaki bisiklet yol ve şeritlerinde 15 yaşını bitirmiş olanlar elektrikli bisiklet ve e-skuter kullanabilecek. Sürücüler, sağa ve sola dönüşlerde, bisiklet yolundaki ve şeridindeki bisiklet ve e-skuter kullananlara ilk geçiş hakkını vermek zorunda olacak. Ayrı bisiklet yolu veya şeridi varsa e-skuterler taşıt yolunda, motorlu bisikletler ise bisiklet yolunda sürülemeyecek. İki elle sürülmesi zorunlu olacak e-skuterlerde sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük ve yolcu taşınamayacak.
E-SKUTERLERE YASAK GELİYOR
E-skuterler, otoyol, şehirlerarası kara yolları ve azami hız sınırı saatte 50 kilometre üzerinde olan kara yollarında kullanılamayacak. Yayalar bisiklet trafiğine engel olmamak şartıyla veya yaya yolu bulunmayan yerlerde bisiklet şeridini kullanabilecek. Elektrikli skuter ve kullanımına ilişkin diğer hususlar İçişleri, Çevre ve Şehircilik ile Ulaştırma ve Altyapı bakanlıkları tarafından müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
OTOPARK GELİRLERE BÜYÜKŞEHİRLERE VERİLMEYECEK
Yasayla Kamu İhale Kanunu'nda düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, Türkiye Çevre Ajansının depozito yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesi faaliyetlerine ilişkin olarak yapacağı mal ve hizmet alımları, "ceza ve ihalelerden yasaklama" hükümleri hariç Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmayacak.
Ajansın depozito yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesi faaliyetlerine ilişkin olarak yapacağı mal ve hizmet alımlarına yönelik ihalelerinin usul ve esasları Cumhurbaşkanınca belirlenecek.
Kanunla, büyükşehir belediyelerine bisiklet ve e-skuterlerin yol, şerit, park ve şarj istasyonlarını yapma görevi verilecek. İlçe belediyeleri ise bölge otoparkı, kapalı ve açık otoparklar yapma, işletme ve bunlara ruhsat verme görevine sahip olacak.
Ulaşımdan kaynaklanan emisyonların azaltılması amacıyla bisikletli ulaşımın yaygınlaştırılması için hazırlanacak ulaşım ana planlarında bisikletli ulaşıma yer verilmesi veya bisikletli ulaşım ana planının hazırlanması esas olacak.
Düzenlemeyle bölge otoparkı yapma yetkisi ilçe belediyelerine verildiğinden, imar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirlerin büyükşehir belediyesine aktarılması uygulamasına son veriliyor. İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler 5 yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında bölge otoparkı için gerekli arsa alımları ile inşasında kullanılacak, bu gelirler söz konusu amaç dışında kullanılamayacak.
İl Özel İdaresi Kanunu'nda yapılan değişiklikle il özel idarelerine, Belediye Kanunu'nda yapılan düzenlenmeyle ise belediyelere yaya yolu, bisiklet ve e-skuterlerin yol, şerit, park ve şarj istasyonlarını yapma görevi veriliyor.
Türkiye Çevre Ajansının faaliyetlerine başladığı tarihten itibaren 5 yıl süreyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin "Kurumlar arası geçici görevlendirme" başlıklı maddesi hükümlerine göre kamu kurum ve kuruluşlarının personeli, ajansta geçici olarak görevlendirilebilecek.
1 Ocak 2021'den 31 Aralık 2025'e kadar Çevre Kanunu uyarınca tahsil edilen geri kazanım katılım paylarının yüzde 25'i tahsil edildiği ayı izleyen ayın sonuna kadar Türkiye Çevre Ajansı hesabına aktarılacak. Aktarılacak tutarlar karşılığında bakanlık bütçesinde gerekli ödenek öngörülecek.
MECLİSTE GERGİNLİK DOLU ANLAR
Görüşmelerde söz alan İYİ Parti Antalya Milletvekili Feridun Bahşi, Çin'in Uygur Türklerine soykırım uyguladığını ancak Türkiye'nin Çin'den kredi beklentisi olduğu için bu duruma sessiz kaldığını iddia etti. Türk vatandaşı da olan bazı Uygur Türklerinin ailelerinden haber alamadığını anlatan Bahşi, 5,5 milyon Suriyeli sığınmacıya her türlü imkanı sağlanırken Türk vatandaşı Uygur Türklerine reva görülen uygulamaların kabul edilemez olduğunu söyledi.
CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen, "iktidarın ormanın değil, dolar yeşilini sevdiğini" ve "halkın ocağına incir ağacı diktiğini" ileri sürdü. Fotoğraflar gösteren Antmen, Kaz Dağlarının Kanada'ya, Mersin'in Ruslara peşkeş çekildiğini iddia etti. Kişi başına düşen yeşil alan miktarı Avrupa'da 20 metrekareyken, Türkiye'de 5 metrekare olduğunu savunan Antmen, "Türkiye AKP döneminde Arnavutluk büyüklüğünde tarım alanını, Çanakkale büyüklüğünde de orman alanını kaybetti." dedi.
METRİS CEZAEVİNDE ÇIPLAK ARAMA İDDİASI
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, Ergenekon örgütüne üye olduğu iddiasıyla götürüldüğü Metris Cezaevi'nde "çıplak aramayla tanıştığını" söyledi. "Yoktur" demekle acıların yok olmayacağını belirten Özkan, "Vardır, demeliyiz ve birbirimizin acılarının üzerine hiçbir şey inşa etmemeliyiz. Askerlerin zoruyla bu aramaya maruz kaldım. Şimdi, buradan söylüyorum: Bu, acı bir şeydir." sözlerini sarf etti.
Özkan, herkesi bu acılara son vermeye çağırarak "Bu acılara son vermezsek bu acılar bizi yok edecek. Birbirimizin onuruna, insan onuruna saygı duyalım." ifadelerini kullandı.
HDP Bitlis Milletvekili Mahmut Celadet Gaydalı, çevreye zarar veren motor yağları ile atık yağlar konusunda denetim mekanizması oluşturulması gerektiğini söyledi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, düzenleme bağlamında, atık yağ ve motor yağlarına ilişkin faaliyetleri yürüten işletmelerden maddi talepte bulunacağını savunan Gaydalı, iktidarın, bu konuda faturayı esnafa kesme niyetinde olduğunu öne sürdü.
"YERLİ LAS VEGAS KURULDU"
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, yılbaşı biletini göstererek 7 bin 60 liranın üzerindeki ikramiyelerden yüzde 20 vergi alınmaya başlandığını ancak bunun kamuoyuna açıklanmadığını söyledi. Türkiye Varlık Fonu eliyle Sisal Şans'a ait internet sitesinde "yerli Las Vegas" inşa edildiğini öne süren Yavuzyılmaz, "talih kuşunun hayatını kaybettiğini" belirterek başsağlığı diledi.
CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun'un konuşması sırasında MHP için "küçük ortak" ifadesini kullanması üzerine MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, bunun seviyesiz bir konuşma olduğunu ifade ederek tepki gösterdi.
CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, yerinden söz alarak "Bir ittifak söz konusuysa ittifakın sayısına göre, gücüne göre bir tabir kullanılmıştır." dedi.
Akçay, CHP'yi işaret ederek "Siz kimin ortağısınız Allah aşkına? Siz ortaklığınızı bile açıklayamıyorsunuz, birbirinizden utanıp sıkılıyorsunuz. Biz Cumhur İttifakı'yız. Cumhur İttifakı'nın bir parçasıyız; açık, şeffaf. Saklı, gizli hiç işimiz olmadan. Siz, gizli ajandalarla gizli kapılarda anayasa görüşmeleri yapıyorsunuz; inkar ediyorsunuz, yalan söylüyorsunuz." ifadelerini kullandı.
Özkoç da CHP'nin sonuna kadar sözünün arkasında durduğunu vurgulayarak "Anayasayı değiştireceksek elbette ki kiminle oturacağımıza, kiminle konuşacağımıza biz karar veriyoruz." dedi.
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş da "Bizim üzerimizden, yok 'gizli anayasa çalışması', yok 'ittifak çalışması' tartışmaları, gerçekten artık mide bulandırmaya başladı." sözlerini sarf etti.
AK Parti Grup Başkanvekili Cahit Özkan, madde görüşmelerinin tamamlanmasının ardından söz alarak 2017'de yürürlüğe giren "Sıfır Atık Projesi"yle yaklaşık 60 bin kamu kurum ve kuruluşunda sıfır atık sistemini hayata geçirdiklerini söyledi.
Özkan, 20 milyon ton atığın dönüşüme kazandırıldığını, 343 milyon ton su tasarrufu sağlandığını, 2 milyar ton sera gazı salınımının engellendiğini, plastik poşet kullanımının yüzde 80 azaltıldığını, 190 bin ton plastik atık oluşumunun engellendiğini ifade ederek "Çevreyi yaşat ki insan yaşasın anlayışıyla bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğumuz çevre anlayışını bugün kabul edeceğimiz Türkiye Çevre Ajansı kanunuyla beraber çok daha ileri taşıyacağız." dedi.
Özkan, eleştirileri ve destekleriyle yasanın çıkmasına destek sağlayan siyasi parti gruplarına, milletvekillerine teşekkür etti.
Teklifin yasalaşmasının ardından TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
