62    Umre yapmak üzere ihrama girip Mekke’ye gelen kişi sağlık sorunları sebebiyle umresini erteleyebilir mi?

Umre yapmak üzere ihrama giren fakat umre yapacak kadar kendini sağlıklı hisset¬meyen kişi, sağlığına kavuşuncaya kadar ih- ramlı olarak bekler; iyileşince tavaf ve sa’yini yaparak tıraş olup ihramdan çıkar. Tavaf ve sa’yini ertelemesinden ötürü de bir ceza ge¬rekmez. Ancak bu bekleme süresi içinde ih¬ram yasaklarına riayet etmesi gerekir.

63    Tavaf veya sa’yden herhangi biri yapılmadan umre tamam olur mu?

Tavaf, İslam alimlerinin tamamına göre umrenin farzıdır. Bir ibadetin farzı terk edi¬lince o ibadet batıl olur; yeniden yapılması gerekir. Sa’y ise, Hanefi mezhebine göre um¬renin vacibidir. Meşru bir mazeret olmadan terkedilirse dem gerekir.

Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sa’y etmek haccın ve umrenin rükünle¬rinden biridir. Sa’y yapılmazsa hac ve umre geçerli olmaz. Bu nedenle umrenin tamam¬lanması için tavfla birlikte sa’yin de mutlaka yapılması gerekir.

64 Kurban bayramı günlerinde umre yapılabilir mi?

Haccın ancak hac aylarında yapılabilmesine karşılık umre için belirlenmiş her hangi bir zaman yoktur. Arefe ve bayram günleri (teş¬rik tekbirlerinin getirildiği 5 gün) dışında her zaman umre yapılabilir. Arefe günü sa¬bahından bayramın 4. günü güneş batın- caya kadarki süre içinde ise umre yapmak tahrîmen mekruhtur. Çünkü bu günler hac menâsikinin yapıldığı günlerdir.

Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre hac yapmaya niyetli olmayanlar teşrîk gün¬leri dâhil yılın her gününde umre yapabilir¬ler.

Malikî mezhebine göre hac yapmaya niyetli olanlar bayramın 4. günü güneş batıncaya kadar, Şafiî mezhebine göre ise veda tavafı dışında haccın bütün menâsiki tamamlan¬madıkça umre yapamazlar.

65    Hac veya umre için Mekke’de bulunanların umre yaptıktan sonra kalan günlerde yeni bir umre yapmayı mı, yoksa bunun yerine nafile tavafı mı tercih etmelidirler?

Temettu haccı yapan kimselerin umre yap¬tıktan sonra hac ihramına girinceye kadarki süre içinde, Arafat vakfesinden önce tekrar umre yapmaları caizdir. Ancak bu kimseler için efdal olan umre yapmak değil, çokca ta¬vaf yapmaktır.

Umre mevsiminde umreye gidenlerin ise, harem hudutları dışına çıkarak ikinci üçün- cü...vs. umre yapmaları caiz ise deda tavaf yapılması daha efdaldir.

66    Her umre için mikata gitmek gerekir mi?

Bir kimsenin umresini tamamladıktan son¬ra yeni bir umre yapabilmek için tekrar Ha¬rem bölgesi hudutları dışına çıkarak orada ihrama girmesi gerekir. Bu konuda en çok bilinen yer, Ten’im mescidinin bulunduğu yerdir.

67    Yapılan birden çok nafile tavaf veya umre hac farizası yerine geçer mi?

Bir ibadetin yükümlülüğünden kurtulabil¬mek için o ibadetin vaktinde özel niyetiyle, şartlarına riayet edilerek yerine getirilmesi gerekir. Bu itibarla, yapılacak umre ve nafile tavaflar ne kadar çok olursa olsun, hac iba¬detinin yerine geçmez.

68    İmkan bulup Kâbe’yi gören veya umre yapan kişiye hac farz olur mu?

Haccın farz olması için belli zamanda hac farizasının ifa edileceği yerlerde bulunma imkânına sahip olmak gerekir. Bu iki şart¬tan biri eksik olursa kişiye hac farz olmaz. Dolayısıyla hac mevsiminde değil de baş¬ka bir vakitte Mekke’de bulunan bir kimse hac mevsimi başlamadan oradan ayrılmak zorunda kalır ve hac vaktinde tekrar gitme

imkânı bulamazsa, sırf Mekke’de bulunmuş olmasından dolayı kendisine hac farz olmaz.

69    Hac ve umre görevlerini yaparken belli duaları okumanın hükmü nedir?

Kur’an-ı Kerimde geçen veya Peygamber (s.a.v.) ile bazı selef âlimlerinden rivayet edi- legelen duaları okumak güzel ve daha feyizli olsa da bu duaları aynen okumak zorunlu değildir. Arzu edenler bu dualardan yarar¬lanabileceği gibi, önceden bildiği ve devam etmekte olduğu güzel duaları da okuyabilir. Arapça okumayı bilmediği için kitaplarda yer alan duaları telaffuz edemeyen veya te¬laffuzda güçlük çekenler, okumak istedik¬leri duanın Türkçesini de okuyabilirler. Ya da anlamını göz önüne alarak bunu kendi ifadeleriyle dile getirerek dua edebilirler. Esasen kişinin Yüce Yaratıcıya gönlünü açıp yakarmasında en güzel yol, kişinin içinden geldiği gibi dua etmesidir.

70    Başkaları adına yapılan umre veya nafile tavafların hükmü nedir?

Belli şartlarda başkası adına vekalet yoluy¬la ibadetin yapılması sadece farz olan hac¬da mümkündür. Yükümlülük olmadığı için başkası adına nafile umre ve tavaf yapmak yerine; kişinin kendi adına umre ya da nafile tavaf yaparak sevabını ölü veya diri dilediği kimselere bağışlaması uygun olur.

71 Hacer-i Esved’e dokunamamak hac veya umrenin eksikliğine sebep olur mu?

Tavafa başlarken, her şavtın sonunda ve sa’ye başlarken Hacer-i Esved’i istilam etmek (se-lamlamak) sünnettir. Tavaf mahalli tenha olur ve Hacer-i Esved’e yaklaşmak müm¬künse öpülür; öpme imkânı bulunamaması halinde bu sünnet uzaktan eller kaldırılıp, “Bismillahi Allahu ekber” denilerek selamla¬makla yerine getirilmiş olur. Hacer-i Esved’e dokunamamak ise hiç bir surette tavafta bir eksikliğe sebep olmaz.

İzdiham olması halinde Hacer-i esvedi öp¬mek için başkalarına eziyet etmek, kadın er¬kek karışık halde bulunmak ise caiz değildir.