Yenebilen ve yaşam için gerekli olan bitki ve hayvan dokularına ‘ Besin’ denir. Yemeklerin içinde bulunan karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ‘Besin öğesi’olarak tanımlanmaktadır. Bilimsel araştırmalarda insanoğlunun günlük alması gereken 50’ye yakın besin öğesine ihtiyaç vardır.

Beslenme açlık duygusunu bastırmak, karın doyurmak ya da canının çektiği şeyleri yemek içmek değildir. Beslenme; sağlığı korumak, geliştirmek ve yüksek yaşam kalitesi içerisinde yaşaması ve zihinsel olarak olarak da kendini iyi hissetmesi için vücudunun gereksin duyduğu besin öğelerini yeterli miktarda almak için bilinçli yapılması gereken bir davranıştır.

Besin öğelerini vücudun gereksinim düzeyinden az alınması sonucu yeterli enerjinin alınmaması ve vücut dokularının yapılanamaması durumuna YETERSİZ BESLENME denir.

Besin öğelerinin gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme ve gelişme engellenmekte sağlığımız bozulmaktadır. Gereğinden fazla besin tüketildiğinde ise, vücutta yağ olarak birikir. (Obezite) Metabolik ve kronik birçok hastalığın ( Şişmanlık, kalp –damar hastalıkları, bazı kanser türleri, Diyabet (Şeker hastalığı) vb. ortaya çıkmasına zemin hazırlanır ve bu hastalıkların ortaya çıkması hızlanır. Bu duruma DENGESİZ BESLENME denilmektedir.

Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak için, besin öğesi değerleri, yapı ve özellikleri yönünden görevleri farklı olan 4 temel besin grubunda yer alan besinler yeterli miktarda tüketilmelidir.

1.GRUP, süt ve türevleri : Bu gruba giren süt, yoğurt,peynirler, sütten yapılan dondurma ve benzerileridir. Bu gruptaki besinler kemik gelişimi ve sağlığı için gerekli kalsiyumun en iyi kaynağıdır. Ayrıca bu grup, büyüme ve gelişmede, sağlıklı yaşamın sürdürülebilmesinde esas olan iyi kaliteli proteini içermesine rağmen, C vitamini ve demir gibi besin öğelerini içermez. Her gün 2 su bardağı kadar süt, yoğurt ya da eşdeğeri diğer süt ürünleri almalıyız.

2.Et, Yumurta, Kurubaklagil Grubu: Bu gruptaki et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, vb. besinler bulunur. Bu besinler çalışan hücrelerimizin temelini oluşturan proteinin en iyi kaynağıdır. Ayrıca bu gruptaki besinler kan yapıcı demir, bağışıklığı güçlendiren çinko, sinir sistemimizin düzenli çalışmasını gerektiren B vitaminleri içinde en iyi kaynaktırlar. Bu gruptaki bitkisel kaynaklı olan besinlerde B12 vitamini bulunmaz, buna karşın kalbimizin ve kaslarımızın çalışmasında gerekli magnezyum ve potasyumdan, zararlı okside edicilere karşı koyan E vitamini yönünden zengindirler. Bu nedenle her gün 1 yumurta, 1 yumurta kadar et, tavuk, balık, 1 porsiyon da bitkisel kaynaklardan almalıyız.

3. Sebze ve Meyve Grubu: Bileşimlerinin önemli bir kısmı sudan oluşur. Bu nedenle günlük enerji alımında çok büyük rolü yoktur. Mineral ve vitamin bakımından zengindir. Folik asit Vitaminin ön maddesi olan Beta-karoten, E, C, B12 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan özelliğe sahip bileşiklerden zengindir. Sebze ve meyveler diğer gruplarda bulunmayan C vitamini sağlarlar. Aynı zamanda özellikle yeşil yapraklılar ve havuç, kayısı; A vitamini için iyi kaynaktırlar. Sebze ve meyveler bedenin çalışması sırasında oluşan ve dışarıdan gelen zararlı oksitleyici etkenlere karşı bedeni koruyan antioksidanları sağlarlar. Farklı renk ve yapıdaki sebze ve meyvelerde farklı antioksidanlar bulunduğundan, olanaklar içinde mevsime uygun farklı sebzelerden günde en az 3, meyvelerden günde 2 porsiyon yemeliyiz.

4. Ekmek ve Tahıl Grubu :Bu grupta buğday, mısır, çavdar, yulaf, pirinç ve bunlarla yapılan un, buğday gibi bu grupta yer alır. Bu grupta en çok bulunan besin öğesi karbonhidrattır. Ayrıca az miktarda lif kalitesi düşük bir protein bulunur. Bu gruptan alınacak miktar beden hareketine göre harcanan enerjiye uygun olmalıdır. Tam tahıl ürünleri günde 6 porsiyon olarak tüketilmelidir. ( 6 dilim ekmek veya 3dilim ekmek, 1kase çorba, 4 yemek kaşığı pilav) , Ağır işte çalışanların gereksinmesi daha fazla olduğundan tüketim birkaç katına artarken tam tersi şişman ve hareketsiz olanlarda daha az tüketilmesi uygundur. Tam tahıl ürünlerini tüketilmeye özen gösterilmelidir.

Her gruptaki besinlerin vücudumuz için farklı bir yeri vardır. Herhangi bir gruptan fazla, diğer gruptan ise az veya hiç almamak yine dengesiz beslenmenin habercisidir.

Hayatın ritminin devamı için sağlıklı beslenin..