Yağmur bombası nedir? Nasıl atılır? Yağmur bombası ne işe yarar? İstanbul'da barajların son 10 yılın en düşük seviyeye ulaşmasının ardından yağmur bombası yöntemi yeniden gündeme geldi. Peki Yağmur bombası nedir? Nasıl atılır? Yağmur bombası ne işe yarar?
YAĞMUR BOMBASI NEDİR?
Yağmur bombası yapay yöntemlerle yağış elde etme yöntemidir. Kuraklık devam ettikçe yeniden gün yüzüne çıkmaya başlayan bu mucize yöntem son zamanlarda tekrar en çok konuşulan konular arasında yer aldı.
Kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya olan İstanbul için uygulanması muhtemel olan bu yöntemle bulutlara fişek atarak, olgunlaşmış fakat yağış bırakmayan bulutların yağmur yağdırmasını sağlanarak enerji ihtiyacını karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak, hava olaylarını kontrol altına almak mümkün hale geliyor.
YAĞMUR BOMBASI NASIL ATILIR?
Yağışın oluşabilmesi için öncelikle bulutun olması gerekir. Bulut yeterince soğuduktan sonra havada doğal olarak bulunan ve yoğunlaşma çekirdeği adı verilen zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar. Büyüyen damlalar yerçekimine karşı koyamayarak yere doğru düşmeye başlarlar. Yoğuşmanın başlaması için yeterince soğumasına rağmen ortamda yoğunlaşma çekirdekleri yoksa yağış oluşmaz. Suni yağışta bulutlara buz parçacıkları vererek yağış oluşturulmaya çalışılır. Bulut tohumlamada; amonyum nitrat, kadmiyum iyodür, bakır sülfür, kurşun iyodür, CO2 buzu ve gümüş iyodür kullanılabilir.
YAĞMUR BOMBASI İLK OLARAK NE ZAMAN KULLANILDI?
1940'lı yıllarda gümüş iyodür kullanılmasıyla çalışmalar başlamıştır. 1960'lı yıllarda ABD tarafından geliştirilen sistem günümüzde 24 ülke tarafından uygulanmaktadır. Türkiye'de 1990'larda İSKİ tarafından İstanbul'da ve değişik zamanlarda İzmir ve Ankara'da uygulanmıştır. Bulut tohumlama olayı Türkiye'de günlük dilde yağmur bombası' adıyla anılmaktadır.
İlk uygulamayı Irving Langmuir ve Vincent Schaefer 1940'ların sonlarında yapmıştır. Uçaktan bulutlara CO2 buzu atarak denediler. Bulut tohumlama işini Bernard Vonnegut gümüş iyodür kullanarak uyguladı (1947). Gümüş iyodür kuru buzdan (CO2 buzu) daha kolay kullanıma sahiptir ve günümüzde de halen çoğunlukla o kullanılmaktadır.
