Ani bir sebepsiz korku hissi, dejavu deneyimi, aniden oluşan garip bir koku veya tat, karın bölgesinde yükselen bir his... Kısa süreli zihin bulanıklığı ve konuşmakta zorluk çekme... İşte Mesut Yılmaz'ın oğlu Yavuz Yılmaz'ın intiharı sonrası yeniden gündeme gelen “Temporal Lob Epilepsi” hastalığının belirtileri ve hastalığın safhaları...
YAVUZ YILMAZ’IN İNTİHARINA SEBEP OLAN TEMPORAL LOB EPİLEPSİ NEDİR?
Panik nöbeti yapan hastalıklar arasında sayılan Temporal Lob Epilepsi hastalığı ya da kısaca TLE, yetişkin bireyde sıklıkla görülen dirençli durumdaki epilepsi sendromunun adıdır. Temporal lob nöbetler beynin her iki temporal lobundan kaynaklanan nöbetlerdir. Temporal loblar duyguları, savaşma ya da kaçma tepkilerini işler ve kısa süreli hafıza için çok önemlidirler. Bir temporal lob nöbetinin bazı belirtileri, öfori, korku, panik ve deja vu gibi ara sıra ortaya çıkan hisler de dahil, bu işlevlerle bağlantılı olabilir.
Temporal lob nöbeti sırasında, bilinciniz kısmen açık olabilir. Temporal lob nöbeti daha şiddetliyse, uyanık gibi görünseniz bile tepkisiz olabilirsiniz. Ayrıca dudaklarınız ve elleriniz tekrarlı hareketler yapabilir. Temporal lob nöbetleri anatomik bir bozukluk ya da skardan kaynaklanıyor olabilmesine rağmen kesin nedeni genellikle bilinmez. Temporal lob nöbetleri, nöbet önleyici ilaçlara karşı dirençli olabilir. İlaç tedavisine yanıt vermeyen bazı insanlar için ameliyat bir seçenek olabilir.
TEMPORAL LOB EPİLEPSİ NASIL ANLAŞILIR?
Bir uyarı olarak temporal lob nöbetinden önce aura olarak bilinen alışılmadık bir his yaşanabilir. Temporal lob nöbetleri olan herkes auraları yaşamaz ve auraları yaşayanlar da bunları hatırlamayabilir. Aura aslında küçük bir nöbetin ta kendisidir. Gözlemlenen bilinci ve tepki verme yeteneğini bozan nöbetin içine yayılmaz.
Aura örnekleri şunlardır:
-Ani bir sebepsiz korku hissi
-Deja vu deneyimi (o an yaşanan şeyin daha önce de olduğu hissi)
-Aniden oluşan garip bir koku veya tat
-Karın bölgesinde yükselen bir his
-Temporal lob nöbetleri yaşayan insanlar nöbet sırasında kısmen bilinçli kalabilir, ama aynı zamanda etrafında olanların farkında olmaz ve çoğunlukla ne olduğunu hatırlamaz.
Temporal lob nöbeti genellikle 30 saniye ila iki dakika sürer. Temporal lob nöbetlerinin belli başlı özellikleri şunlardır:
-Çevrenin farkında olmama
-Sabit bakma
-Dudak şapırdatma
-Tekrarlanan yutma ya da çiğneme
-Olağandışı parmak hareketleri, toplama hareketi gibi
Temporal lob nöbetinden sonra şunlar olabilir:
-Kısa süreli zihin bulanıklığı ve konuşmakta zorluk çekme
-Nöbet sırasında meydana gelen olayları anımsayamama
-Başkası söyleyene kadar nöbet geçirdiğinin farkında olmama
-Aşırı vakalarda, temporal lob nöbeti olarak başlayan şey bir grand mal (tonik-klonik) nöbetine dönüşebilir (çırpınma ve bilinç kaybıyla kendini belli eder).
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Derya Uludüz, Yavuz Yılmaz'ın hastalığının beynin duygusal kararlar alınmasını sağlayan, beyinde bulunan limbik sistem denilen bölümü etkilediğini ve bu hastaların stresten uzak durması gerektiğini, uykularının çok düzenli olması gerektiğini ve ilaçlarını aksatmadan kullanmaları gerektiğini belirtti.
Stres ve uykusuzluk ani duygu değişimlerine neden olabiliyor
DHA'ya konuşan Prof. Dr. Uludüz bu hastalığın yetişkinlikte ortaya çıktığını açıkladı ve sözlerine şöyle devam etti: "Temporal lob dediğimiz yer davranışlarımızı, duygularımızı kontrol eden bir bölge. İlaçlar düzenli kullanılmazsa, stres varsa, uykusuzluk varsa ani duygu değişimlerine neden olabilir. Temporal lob beyinde hipokampüs ve amigdala denilen duygularımızı, mantıklı hareket etmemize yardımcı olan bir bölge.
Bu bölgenin nöbetlerinde hastalar halüsinasyon görebilir ya da istemsiz hareketler yapabilirler. Mesela ağız şapırdatma, şaşkın bakma gibi hareketleri istemsizce yapabilir. Kasılmalı, çırpınmalı nöbetler bu hastalık türünde olmuyor. O sırada kişi bunların çoğunun farkında değildir zaten. İlacını kullanmayan hastalarda nöbet sırasında böyle şeyler olabilir. Ancak sadece ilaç değil stres, uykusuzluk, sağlıksız bir yaşam tarzı da tetikleyebilir."
"Hastalar nöbet geçirdiğini fark ediyor"
Temporal lob nöbetlerinin uzun vadede daha geniş bir alana yayılabileceğini ve nöbet geçirmeye de neden olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Uludüz, "Bu tür hastalığı olan insanların ağırlıklı olarak farklı davranışlar yapabilir. Uyku düzenleri, yemek düzenleri, hayat düzenleri bu hastalarda çok önemlidir. Temporal lobun işleyişini bozacak her şeyden uzak durmalılar. İlaç kullansa bile nöbet geçirebilen hastalar var. Hastaların psikolojisini çok etkileyebiliyor çünkü nöbetten sonra istemsizce yaptığı hareketler kendisini kötü hissettiriyor. Hastalar nöbet geçirdiğini de o an anlar" dedi.
