Gece yatağa girdiğinizde veya sabah uyandığınızda, özellikle ayak başparmağında sizi rahatsız eden ağrılar hissediyorsanız, artan ağrılar sebebi ile uyku bozuklukları ve eklem yerlerinde şişlikler var ise size böbrekleriniz mesaj veriyordur.
Mısırlılar döneminden beri bilinen Gut hastalığı, eski zamanlarda zenginlerin ya da padişahların hastalığı olarak da bilinir.
Osman Gazi, Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman, I. Abdülhamid gibi Osmanlı padişahlarının gut hastalığına yakalanmıştır. Hipokrat zamanında, hastalığın klinik belirtileri damlacığa benzetilerek ‘Gut’ adı verilmiştir. Aşırı alkol alımı ve tüketimi Gut hastalığına zemin hazırlayan nedenler arasındadır.
Gut sadece beslenme ile ilgili bir hastalık olmayıp ailesel geçiş gösteren genetik bir hastalıklar ya da yeme alışkanlığındaki düzensizlikler neticesinde de gelişebilir. Çoğunlukla metabolik bozukluğun bir parçası olan hastalıktır. obezite,diyabet, kolesterol,yüksek tansiyon, aterosklerotik kalp hastalığı gibi rahatsızlıklarla birlikte görülür. Gut hastalığı ilerleyen safhalarda böbrek taşları oluşmasına fırsat sağlar. Ayrıca aşırı kilo ve şeker hastalığı da gut hastalığının başlıca sebeplerindendir.
Kırmızı et, yağlı balık, kabuklu deniz ürünleri yani pürinden zengin besinler gut krizlerini tetikleyebilir. Pürinin aşırı alımı kanda ürik asit düzeyinin artışına ve daha sonra ürik asit kristallerinin eklemlerde birikmesi ve kristalleşmesine neden olur.
Gut hastalığını tetikleyen nedenlerden biri de, ürik asidin vücuttaki üretiminin artması veya vücuttan yeterli seviyede atılmamasıyla ortaya çıkan Hiperürisemi durumudur.
Sağlıklı bir insan da vücuttan atılması gereken protein yapısındaki maddeler ürik aside dönüştürülerek uzaklaştırılır. Ürik asittin böbrekler tarafından atılmasında bir sorun varsa ya da çok fazla üretimi söz konusu ise kanda miktarı artar. Artan Ürik asittin eklemlerde veya çevresinde birikmesi sonucu mikrobik olmayan iltihaplanmalar oluşur ki buna tıpta “gut hastalığı”denilir.
Beslenme şekli önemli
Sadece beslenme alışkanlıkları değiştirilerek ürik asit düzeylerinde olumlu düşüşler yapılabilinir.
Obezite yani aşırı şişmanlık kan ürik asit düzeyini yükseltir. Gut hastalarının çoğu şişman kişiler olduğundan zayıflama diyeti önerilmektedir. Fakat hızlı ağırlık kaybı kan ürik asit düzeyini artırır ve akut ataklara yol açar. Bu nedenle sağlıklı ve Diyetisyen kontrolünde zayıflamak önerilir.
Aşırı miktarda proteinden zengin beslenme kan ürik asit düzeyini artıracaktır.
Yiyeceklerde protein alımını sınırlamak gerekir.
Pürinden zengin besin miktarı azaltmalıdır.
Pürin İçeren Besinler

Düşük miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 0-15 mg pürin içerir):
Süt ve türevleri, peynir, yumurta, ekmek, tahıllar, sebze ve meyveler.
Orta miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 50-150 mg pürin içerir):
 Et, tavuk, balık, kuru baklagiller, mantar, ıspanak, karnabahar, kuşkonmaz.
Fazla miktarda pürin içeren besinler (100 gramları 150-300 mg pürin içerir):
Sakatatlar, av etleri, havyar, ançüez, küçük balıklar.
Pürinden zengin besin miktarı azaltılır. Örneğin; et, balık, kümes hayvanları gibi pürin içeren besinler akut ataklarda yenilmez. Akut ataklar geçince bu besinler az miktarda (60 gr/gün) verilebilir. Süt, peynir, yumurta, pürinden sınırlı diyette en iyi protein kaynaklarıdır.
Hastaları için önerilen günlük et miktarı 2 avuç içi kadar büyüklük olan 60 gramlık et büyüklüğüdür. Dalak, işkembe, yürek, sucuk, pastırma, salam, sosis, ördek ançüez (balık ezmesi), sardalye, kabuklu deniz ürünleri, ördek eti, kaz eti, küçük balıklar ve tam yağlı peynirlerin tüketilmemesi gerekir. Yağı az olan kuzu eti, dana eti, hindi, tavuk ya da balıketi tüketimi günlük önerilen miktar düzeyinde olmalıdır. Gut hastalığında kuru baklagiller ve bazı sebzelerin tüketimi de büyük önem taşır. Özellikle mercimek, kuru fasulye, nohut gibi baklagillerin bir öğünde en fazla 8 yemek kaşığı kadar tüketilmesi gereklidir. Ispanak, karnabahar gibi sebzelerin 5 yemek kaşığı kadar, bezelye, mantar ve kuşkonmaz 2 yemek kaşığı kadar tüketilmelidir. Diğer sebzelerden istenildiği kadar tüketilebilir. Meyvelerde hiçbir sıkıntı bulunmadan kişiler istedikleri meyveleri tüketebilir. Tam yağlı süt ürünleri, tam yağlı yoğurt ve karbonatlı yiyeceklerden esmer ekmekler, çavdar yulaf ve kepekli ürünlerden kaçınılması gerekmektedir.
Yağ böbreklerdeki ürik asit atılımını azaltır ve vücutta ürik asit birikimini artırır. Bu nedenle yağ bir miktar sınırlanmalıdır. Margarin, tereyağı gibi katı yağlar ve iç yağlar en büyük yasaklılardır.
Gut hastalığının tedavisinde bol su içilmelidir. Böylece vücudumuzda biriken Ürik Asit’in hızlı bir şekilde idrar yoluyla atılmasını sağlanır.8-16 bardak su (2-4 lt) tüketimi ile böbrek taşı oluşmasının da önüne geçilebilir.
Son yıllarda ortaya çıkan sonuçlar, bira tüketiminin de Gut Hastalığı’nı tetiklediğini gösteriyor. Fazla miktarda alkol alımı kan ürik asit düzeyini ve gut atakları sıklığını artıracaktır.
Yapılan çalışmalar; Süt içmek, yoğurt yemek gut riskini azaltıyor. Yani bu ürünlerden kaçmak yerine tüketimini artırmakta yarar var. Günde iki bardak (tercihen yağsız) süt içenlerde, günde bir bardaktan az içenlere göre gut riski yarı yarıya azaldığını gösteriyor.
Düzenli besleniyor ve egzersiz yapmayı ihmal etmiyorsanız, Gut dahil, birçok hastalığa karşı kendinizi korumuş oluyorsunuz.