Amerika Birleşik Devletleri, Adalet Bakanlığı, Google'ı; yasa dışı tekel oluşturarak rekabeti engellemek ve tüketiciye zarar vermekle suçladı. Çıkan haberler sonrası antitröst uygulaması internet kullanıcıları tarafından merak edilmeye başlandı. Peki Antitröst ne demek? | Antitröst yasaları nedir? İşte ayrıntılar...
ANTİTRÖST NE DEMEK?
Antitröst, bir tür politik ve ekonomik bir girişimdir. Çağdaş Dünya Tarihi'nde sık sık karşılaştığımız bir terim olan antitröst, tek bir ana firmanın büyük hissedarı olduğu, aynı tip ürünleri üreten kardeş şirketlerin veya birbirleri ile sermaye ve ortak bağı bulunmayan ama aynı tip ürünleri üreten çok sayıda firmanın, aralarındaki ticari rekabeti önleyerek, karlarını artırmak için resmen birleşmesi veya gayrıresmi olarak ortak hareket etmesini engellemeye yönelik her türlü politik veya ekonomik girişime verilen addır.
ANTİTRÖST YASALARI NEDİR?
Antitröst Politika, ticaret engellerini ve piyasa rekabetini önlemek için hükümetlerce izlenen politikalara denir. Amaç, tüketiciyi korumak ve ekonomik kaynakların en etkin biçimde dağılımını sağlamaktır.
Tröstler 19’uncu yüzyıl sonlarında sanayi kapitalizmi ile birlikte ortaya çıkmıştır. Bu dev şirketlerin, tüketicinin istismarı için başvurdukları yollar ve ortaklarına sağladıkları büyük çıkarlar, batılı kamuoyunda büyük tepkilere yol açmıştı. Bunun üzerine, sanayide bu tür monopolleşmeleri önlemek amacıyla önlemler alınmak yoluna gidildi. Bu sebeple Antitröst politikası deyimi gerek ABD’de gerek Avrupa’da yalnız kartel ve tröst gibi büyük şirketlere değil, ufak-büyük bütün monopollere ve serbest ticareti sınırlandıran uygulamalara karşı güdülen tüm politikaları ifade eder.
ABD ADALET BAKANLIĞI'NDAN GOOGLE' ANTİTRÖST DAVASI
Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanlığı tarafından teknoloji şirketi Google'a dava açıldı. Adalet Bakanlığı, Google'ı; yasa dışı tekel oluşturarak rekabeti engellemek ve tüketiciye zarar vermekle suçladı.
Bakanlık, Google'ın piyasadaki gücünü rakiplerini bastırmak için kullandığını iddia etti. Adalet Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şirketin parçalara bölünmesi gibi tüm seçeneklerin bulunduğu belirtildi.
Teknoloji şirketi Google'a açılan davaya 11 eyalet de katıldı. Söz konusu dava, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde son 20 senedir Washington hükümetinin açtığı "en büyük anti tröst davası" olarak nitelendirildi. Bu dava 1974'deki AT&T'ye açılan ve Bell şirketin bölünmesiyle sonuçlanan, 1998'de ise Microsoft'a açılan ve tekelinin kırılmasıyla sonuçlanan iki dava ile kıyaslanıyor.
Adalet Bakanlığı, Google'ın ABD'deki tüm genel arama motoru faaliyetlerinin yüzde 90'ını ve mobil cihazlardaki aramaların yüzde 95'ini gerçekleştirdiğini ifade etti. Dava başvurusunda Google'ın arama dağıtımındaki kontrolüne dikkat çekilerek, "Sonuçta daha az seçenek, daha az yenilik ve daha az rekabetçi reklam fiyatlarından tüketiciler ve reklam verenler mağdur oluyor. Bu nedenle mahkemeden Google'ın arama dağıtımındaki kontrolünü kırmasını istiyoruz, böylece rekabet ve yenilik devam edebilir" denildi.
Google eleştirmeni olan Cumhuriyetçi Senatör Josh Hawley de yaptığı açıklamada şirketi "yasadışı yollarla" gücü elinde tutmakla suçladı ve davayı "en önemli anti tröst davası" olarak nitelendirdi.
Arama motoru Google tarafından yapılan açıklamada ise söz konusu dava "derinden kusurlu" şeklinde nitelendirildi. Açıklamada, "İnsanlar Google'ı tercih ettikleri için kullanıyor, mecbur oldukları için veya alternatif bulamadıkları için değil" ifadelerini kullanıldı.
AVRUPA BİRLİĞİ DE AMAZON'A ANTİTRÖST SORUŞTURMASI BAŞLATIMIŞTI
Avrupa Komisyonu, 2019'da Amazon'un bağımsız perakendecilerin kişisel bilgilerinin kullanımına yönelik şirkete bir antitröst soruşturması başlatmıştı.
Komisyon konuya ilişkin öncü verilerinin, Amazon'un üçüncü parti satıcılardan ürünlerine ve işlemlerine yönelik veri topladığını ve söz konusu verileri "rekabet çıkarları doğrultusunda kullandığını" gösterdiğini belirtmişti.
Avrupa Rekabet Yetkilisi Margrethe Vestager konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yapmıştı:
"E-ticaret perakende rekaberini arttırdı ve daha iyi fiyatlarla daha fazla seçenekler sunmaya başladı. Büyük online platformlarının söz konusu faydaları rekabet karşıtı davranışlarla engellemesinin önüne geçmeliyiz. Bu sebeple Amazon'un iş uygulamalarının ve hem bir pazar yeri hem de perakendeci olarak ikili rolünün Avrupa Birliği (AB) rekabet kurallarına uyup uymadığının incelenmesine karar verdim."
Söz konusu soruşturmaya ilişkin Amazon'dan yapılan açıklamada şirketin Komisyon ile "tamamen işbirliği" yapmaya hazır olduğu belirtilmişti.
Söz konusu açıklamada, şirketin "ölçeğine bakılmaksızın bütün işletmeleri desteklemek ve büyümelerine yardımcı olmak için sıkı bir şekilde çalışmaya devam edeceği" vurgulandmıştı.
Amazon, Almanya Federal Rekabet Kurumu ile vardığı anlaşma kapsamında, kurumun Amazon'a yönelik antitröst soruşturmasını kapatması karşılığında üçüncü parti satıcılara yönelik hizmet kullanım şartlarını gözden geçireceği sözünü vermişti.
