Vücutta hayati bir önem taşıyan beyin bazı çarpma ve darbelerde kafatası sayesinde korunur. Fakat bazı durumlarda iç basınç nedeniyle beyin kanaması gerçekleşir. Beyin kanaması yaş seçmez her yaştan birey beyin kanaması geçirebilir. Peki beyin kanaması neden olur? Belirtileri nelerdir? Beyin kanaması tedavisi nasıldır? Beyin kanaması neden geçirilir?
Beyin Kanaması Neden Olur?
Atardamar duvarının güçsüzleşmesi sonucuyla damarlarda balonsu bir yapı ortaya çıkar. Bu yapı normal bir bireydeki sağlıklı damarlara göre çok daha güçsüzdür. Bazı durumlarda bu balonsu yapı yırtılır. Bu yırtılma sonucunda beyin kanaması ortaya çıkar. Beyin kanaması kanamanın oluşuna göre travmatik ve spontan olmak üzere ikiye ayrılır. Yaralanma, kaza gibi olaylar sonucunda ortaya çıkan beyin kanamasına travmatik beyin kanaması denir. Ansızın gelişen herhangi bir sebebi olmayan beyin kanamasına spontan beyin kanaması denir.
Beyin Kanaması Belirtileri Nelerdir?
Beyin kanamasının birçok belirtisi vardır. Beyin kanaması geçiren kişi bacaklarında ve kollarında karıncalanma ve uyuşukluk hissedebilir. Aynı zamanda kollarını ve bacaklarını kaldırmakta zorlanır. Kişi kontrolü dışında gözleri hareket edebilir ve bulanık görmeye başlayabilir. Yutkunmakta zorluk çekebilir. Mide bulantısı ve kusma yaşayabilir. Yediği yemeklerden tat alamayabilir. Vücudunun tek bir tarafında uyuşukluk, karıncalanma ve güçsüzlük hissedebilir. Dengesini sağlamakta zorlanır. Ani baş dönmeleri yaşayabilir. Konuşmakta güçlük çeker. Bunların yanında beyin kanaması geçiren kişi yüz felci de geçirebilir.
Beyin Kanaması Nedenleri Nelerdir?
Beyin kanaması birçok sebepten gerçekleşebilir. Gereğinden fazla alkol ve sigara kullanımı, yüksek seyreden tansiyon, beyinde tümör olması, beyin dokusunun hasar görmesi, şiddet ya da kaza sonrasında kafaya gelen darbe, kan pıhtılaşmasını engelleyen bazı ilaçların kullanılmış olması, beynin içinde bulunan ana damarlarda ya da arter damarlarında tıkanıklık olması, beyin kanamasına genetik yatkınlığın olması, böbrek yetmezliği ve bazı kan hastalıklarından dolayı kişi beyin kanaması geçirebilir.
Beyin Kanaması Nasıl Teşhis Edilir?
Beyin kanamasının teşhisi için bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme teknikleri kullanılmaktadır. Bu görüntüleme teknikleri sayesinde kanamanın yeri ve özellikleri ile ilgili geniş ve kapsamlı bilgiler elde edilmektedir. Beyin kanamalarında hızlı müdahale yapılması çok önemli olduğundan genellikle hızlı sonuç veren BT yöntemine başvurulmaktadır. Bazı durumlarda beyni çevreleyen beyin omurilik sıvısını incelemek amacıyla, belden iğne ile beyin omurilik sıvısı alınabilmektedir. Bu işleme lomber ponksiyon denilmektedir ve beyin kanamasını doğrulayabilen bir işlemdir. Bununla birlikte anevrizma veya arteriyovenöz malformasyonu tanımlayabilmek için anjiyografi de yapılabilmektedir.
Beyin Kanaması Nasıl Tedavi Edilir?
Beyin kanaması acil müdahale gerektiren bir durumdur. Ölüm riskinin fazla olması, inme gibi durumlara yol açabilmesi ve beynin etkilendiği bölgeye göre, konuşma, hareket, görme kayıplarına yol açabildiği için belirtilere dikkat edip acil servise başvurmak gereklidir.
Kanamaların özelliklerine, çeşidine, boyutuna ve hastanın durumuna göre tedavi seçenekleri çeşitlenmektedir.
Kimi hastalarda gözlem altında takip daha uygunken, kimi hastalarda anjiografik yöntemlerle tedaviler ön plana çıkmakta, bazı hastalarda ise cerrahi tedaviler kullanılabilmektedir.
Bunların yanı sıra beyin ödemini gidermeye yönelik ilaçlar ve epilepsi engelleyici ilaçlar da tedavide kullanılabilmektedir.
İyileşme Süreci
Beyin kanamasının büyüklüğüne bağlı olarak ve yaptığı hasar soncu, konuşma bozuklukları, solunum bozuklukları, kuvvetsizlik ve koma olabileceği gibi küçük kanamalarda hiçbir hasar bırakmadan da iyileşme görülebilir.
Özellikle kanama sonrasında hasar görülen hastaların iyileşme sürecinde desteğe ihtiyacı vardır, beynin zarar gördüğü bölgeye göre çeşitli işlevlerde kalıcı birtakım engellere de yol açabilir. Bu gibi durumlarda fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci büyük önem taşımakla beraber hastaya verilecek sosyal destek de tedavinin bir parçası olarak düşünülmelidir.
Beyin Kanaması Sonrası
Tansiyonunuzu kontrol altında tutun. Daha önce beyin kanaması geçiren kişinin ne tür bir beyin kanaması geçirdiği önemlidir. Hipertansiyona bağlı bir kanama ise bundan sonraki yaşamında tansiyon ilaçlarını düzenli alması, sık kontrolde olması ve tansiyonu kontrol altına alması gerekir.
Kafa Travmalarından Korunmak Önemlidir
Araç içi seyahatlerde mutlaka emniyet kemeri kullanın, motorsiklet ve bisiklet sürerken kask kullanmayı ihmal etmeyin.
Beyin Kanaması Anında Ne Yapılmalı?
Hastada; bulantı-kusma, dişleri sıkma, ağız köpürmesi, ekstremitelerde (Kol ve bacaklarda) kasılmayla ortaya çıkan bir epileptik nöbet durumunun varlığında, hasta yan yatırılarak ağızdaki içeriklerin nefes borusuna kaçması engellenmeli ve zaman kaybedilmeden 112 aranmalıdır. Bunların dışında olaya tanık olanların yapabilecekleri bir müdahale yoktur.
Kimler Beyin Kanaması Riski Altındadır?
Beyin damar hastalıkları kalp ve kanserden sonra gelişmiş ülkelerde en çok ölüm ve sakatlığa neden olan hastalık grubunu oluşturur. Ailede beyin kanaması geçirmiş bir bireyin olması bu riski artıran faktörlerden biridir. Beyin kanamaları bir çeşit inme olarak sınıflandırılır ve toplumun her kesiminden bireyleri etkileyebilir. Beyin içi kanamalar ve beyindeki damar çatlamaları ise en sık yaşlılarda görülür. Nadiren olsa da bu tip kanamalar, çocuklarda da görülebilir. Bazı durumlarda aşırı fiziksel zorlanmalar da beyin kanamasıyla sonuçlanabilir.
Beyin Kanaması Çeşitleri Nelerdir?
Subaraknoid Kanama
Özellikle beyin damarlarında anevrizma kanamaları bu tipte kanamalar olup, genellikle bir kalp hastalığı nedeniyle kan sulandırıcı ilaçlar kullanması gereken, nispeten yaşlı kişilerde görülür. Oldukça şiddetli ve ani başlangıçlı, genel olarak hastalar tarafından “hayatımda yaşadığım en şiddetlisi” olarak tanımlanan bir baş ağrısı en önemli belirtisidir.
Subdural Kanama
Özellikle kafa travmaları nedeniyle meydana gelen subdural kanamalar, beynin zarları arasında adeta asılı şekilde bulunan “köprü toplardamarlar”ın yırtılması veya kopmasıyla oluşur. Bu damarlardaki basınç nispeten düşük olduğu için belirtileri olaydan iki dakika ila iki hafta arasında dahi ortaya çıkabilmektedir.
Epidural Kanama
Bu tür kanamalar tipik olarak temporal kemik adı verilen, kafatasının yanlarını oluşturan kemiklerin kırıkları nedeniyle, hemen bu kemiğin altında seyreden bir atardamarın yırtılması nedeniyle oluşur. En belirgin özelliği bilinç kaybını takiben, hastanın bilincinin bir dönem açılması ve sonra tekrar kaybolmasıdır. Bu döneme lucid interval, yani “aydınlık dönem” adı verilir.
