Manik depresiflik olarak da adlandırılan Bipolar bozukluk arama motorlarında araştırılmaya başlandı. Bu kelimenn anlamını merak edenler "Bipolar ne demek?" sorusunu araştırmaya başladı. İşte bu konudaki tüm detaylar.
BİPOLAR NE DEMEK?
Bipolar bozukluk, "maniden depresyona kadar uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler" olarak tanımlanır. Önceleri Manik depresif bozukluk veya manik depresyon adıyla bilinen, öz Türkçesi iki uçlu duygulanım bozukluğu olan, bipolar afektif bozukluk, riskli davranışlar nedeniyle ilişkilere ve kariyere zarar veren, tedavi edilmediği zaman intihara bile yol açan ciddi ruhsal bir hastalıktır.
Bipolar bozukluk nedir, sorusuna cevap olarak iki uçlu duygudurum bozukluğu yani çift ruh hali değişimi şeklinde cevap verilebilmesi mümkündür.
Diğer adıyla manik depresif bozukluk olarak ta bilinir.
Hasta olmayan insanların ruh hallerinde ani iniş çıkışlar gözlemlenemez fakat bipolar bozukluk hastalarının ruh hallerinde gündelik hayatı çok etkileyecek şekilde iniş çıkışlar, değişimler olduğu gözlemlenebilir.
Bipolar bozuklukta önce mani dönem daha sonra depresyon dönemi belirtileri ortaya çıkar.
BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Depresif dönem:
üzgün, ümitsiz, huzursuz hissetmek
enerji eksikliği
konsantrasyon ve hatırlama zorluğu
günlük faaliyetlere ilgi kaybı
değersizlik duygusu
suçluluk ve umutsuzluk
kötümserlik
kendinden kuşku duyma
halüsünasyonlar, mantıksız düşünceler
uyumakta zorluk veya aşırı uyuma
intihar düşünceleri
Taşkınlık dönemi( manik evre):
Çok mutlu ve sevinçli hissetmek
çok hızlı konuşmak
çok enerjik hissetmek
kendini önemli hissetmek
yeni fikirler ve planlarla dolu olmak
kolayca dikkat dağılması
halüsünasyonlar ve mantıksız düşünceler
az uyumak
az yemek
faaliyetlerde aşırılığa kaçmak, örneğin aşırı para harcamak
riskli ve zararlı olan şeyleri yapma
Sıklıkla mani ve depresyon atakları birbirini takip eder. Arada normal dönemler olabildiği gibi bu iki durum arasında sürekli döngü olabilir.
BİPOLAR BOZUKLUK GENETİK MİDİR?
Bipolar Bozuklukta genetik yatkınlık önemli bir risk olarak görülmektedir. Akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda hastalık görülme olasılığı %1-2 iken, birinci dereceden akrabasında (anne-baba veya kardeşlerinde)
bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı %7-8'e yükselmektedir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde bipolar bozukluk görülme olasılığı %45-60’a kadar yükselmektedir.
BİPOLAR BOZUKLUK KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Bipolar bozukluk genellikle 15-24 yaş arasında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer. Her yaşta görülebilir (7'den 77'ye) ama en sık 20'li yaşların başında başlar. Her 100 kişiden 1-2'sinde görülür.
Tüm dünyada benzer sıklıkta görülmektedir. Kadın-erkek arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Çocuklarda ve 65 yaş üstünde nadiren yeni teşhis edilmiş mani görülür.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN NEDENLERİ NELERDİR?
Bipolar bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir fakat bir kişinin bipolar tanısı alabilmesi için birçok durumun bir arada geliştiği faktörler olduğu belirtiliyor. Bu faktörler arasında; beyindeki kimyasal dengesizlikler, genetik aktarım ve tetikleyici faktörler yer almaktadır.
Beyindeki kimyasal dengesizlik
Bipolar bozukluğun, beyindeki kimyasal dengesizliklerin sonucu gelişebilir. Beynin fonksiyonlarını kontrol eden kimyasallara nörotransmiterler denir. Bir veya daha fazla nörotransmiterde bir dengesizlik varsa, bipolar bozukluk semptomları gelişebilir.
Genetik
Bipolar bozukluğun, genetiğe bağlı olduğu durumlarda vardır. Ailedeki birinci derece akrabalardan genetik aktarım sonucu kazanım yaşanabiliyor. Anne, baba veya kardeşte bipolar bozukluk olanların doktor kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Bununla birlikte, bipolar bozukluktan tek bir gen sorumlu değildir. Bunun yerine, bazı genetik ve çevresel faktörlerin tetikleyici gibi davrandığı düşünülmektedir.
Tetikleyici unsurlar
Stresli bir durumlar veya yaşanan travmalar genellikle bipolar bozukluğu tetikleyici unsurlar arasında yer almaktadır. Bunlar; bir ilişkinin bitişi, fiziksel, cinsel veya duygusal istismar, yakın bir aile üyesinin ya da çok sevilen birinin ölümü veya beyin travmaları da bipolar bozukluğu tetikleyebilir.
Bu tür yaşam değiştirici olaylar, bir insanın hayatında herhangi bir zamanda depresyon dönemlerine neden olabilir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN TEDAVİSİ NASILDIR?
Bipolar bozukluk tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tekrarlayan bir hastalık olduğu için uzun dönemli koruyucu bir tedavi görülmesi oldukça önemlidir. Yalnızca ilaç tedavisi veya psikoterapi ile birlikte ilaç tedavisi zaman içerisinde hastalığı kontrol altına almada en etkin yollardır. Vakaların büyük bir kısmında tedavi sürekli olduğunda çok daha iyi kontrol sağlanmaktadır.
Tedaviye hiç ara verilmese de bazen duygudurum değişiklikleri oluşabilir. Psikiyatri uzmanı ile sıkı ve açık iletişim tedavinin etkisinin artmasını sağlayabilir.
Tüm ciddi hastalıklar gibi bipolar bozukluk da bir insanın hayatında ve başkaları ile ilişkilerinde bozulmalara ve aksamalara yol açabilir. Bu nedenle bipolar bozukluk nedeni ile tedavi altında olan kişiler, psikiyatristleri ile birlikte sorunları çözmek ve hastalık nedeni ile zarar gören ilişkileri yeniden kurmak için psikoterapiden fayda görebilirler.
Bipolar bozukluk aile hayatında ciddi aksamalara neden olabileceği ve aile içinde aşırı bir stres yaratabileceği için diğer aile üyeleri de özellikle ruh sağlığı alanındaki uzmanlardan alacakları yardımlardan yararlanabilirler.
BİPOLAR 1 VE 2 ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
Bipolar I Bozukluğu
En az 7 gün süren manik ataklarla veya kişinin acil hastane bakımına ihtiyacı olacak kadar şiddetli manik semptomlarla tanımlanması. Genellikle, depresif dönemler de görülür, tipik olarak en az 2 hafta sürer. Karışık özelliklere sahip (aynı zamanda depresyon ve manik semptomlar gösteren) depresyon bölümleri de mümkündür.
Bipolar II Bozukluğu
Depresif dönem ve hipomanik dönem örüntüsü ile tanımlanır, ancak yukarıda tarif edilen tam gelişmiş manik dönem değildir.
– Siklotimik Bozukluk (ayrıca siklotimi olarak da bilinir)
Sayısız hipomanik semptom periyodunun yanı sıra en az 2 yıl (çocuklarda ve ergenlerde 1 yıl) süren birçok depresif semptom periyodu ile tanımlanır. Bununla birlikte, semptomlar hipomanik bir bölüm ve depresif bir bölüm için tanısal gereklilikleri karşılamamaktadır.
– Diğer belirtilmiş ve belirtilmemiş bipolar ve ilişkili bozukluklar
Yukarıda listelenen üç kategoriyle eşleşmeyen bipolar bozukluk belirtileri ile tanımlanır.
BİPOLAR BOZUKLUĞU ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
Düzenli ve yeterli uyunmalıdır
Yaşa ve vücut tipine uygun sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmak çok önemlidir. Doktor kontrolünde doğru bir beslenme planı oluşturulmalıdır.
Mümkün olduğu kadar egzersiz yapılmalıdır
Stresli ortamlardan mümkün olduğu kadar uzak durulmalıdır
Alkol mümkün olduğu kadar azaltılmalı veya hiç tüketilmemelidir
Nefes egzersizleri yapılmalıdır
Öfke kontrolü yapılmalıdır
