Cezeri ne demek? Selçuk Bayraktar, "Ülkemizin geleceğine... #CEZERİ" notunu düştüğü bir paylaşımda bulunan Selçuk Bayraktar Türk mühendisler tarafından tasarlanıp üretilen ilk yerli uçan arabanın görüntüsünü yer verdi. Selçuk Bayraktar'ın paylaşımı sonrası Cezeri'nin ne anlama geldiği merak edildi. Peki Cezeri ne demek? Ayrıntılar haberimizde...

CEZERİ NE DEMEK?

Baykar Savunma Teknik Müdürü, T3Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Bayraktar, sosyal medya hesabında Türkiye'nin ilk uçan arabası Cezeri yer verdi. Cezeri adını tarihte çok önemli bir yer edinen mucitten alıyor.

Cezeri,  sibernetik alanının kurucusu olarak Türk-İslam coğrafyasına kazandırdıkları ile tarihe adını altın harflerle yazdırmıştır.  Cezeri insanlık tarihinin ilk robotik teknolojilerine yoğunlaşmıştır. 

Cizre'de dünyaya gelen Cezeri, ismini ise yaşadığı şehir olan Cizre'den almıştır. Asıl adı İsmail Ebul İz Bin Rezzaz olarak bilinen mucit isim, El-Cezeri lakabıyla anılmaya başlanmıştır.Cezeri, 1136 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde doğmuştur. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen,fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı “İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El-Cezeri” 1206’te Cizre’de öldü. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi’nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı. Batı literatüründe M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri’ye âittir. Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri’nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını 84 oluşturmaktadır. 

12. yüzyılın sonları ve 13. yüzyılın başlarında Diyarbakır ve Cizre’de yaşayan bilgin el-Cezeri, büyük miktarlarda suyu yukarı taşımak amacıyla beş düzenek tasarlamıştı. Bu düzeneklerden üçü hayvan gücüyle çalışırken ikisi kendi kendine işler, yani otomatiktir. El-Cezeri bu çalışmaları sırasında krank milini ilk kez kullanmıştı. Dönme hareketini doğrusal harekete dönüştüren krank mili, tarihteki en önemli keşiflerden biri olarak kabul ediliyor. Günümüzde otomobillerden lokomotiflere pek çok alanda kullanılıyor.El-Cezeri’nin su gücüyle çalışan pompa düzeneğinde dişli çarklar, bakır pistonlar, emme ve iletme amaçlı borular ve tek yönlü sürgülü vanalar kullanılıyordu. Bu düzenek suyu emerek yaklaşık on iki metre yukarı taşıyabiliyordu.  

Cezerî, kitabında 50 aracın tasarımını vermiştir. Bu sebeple bu toprakların medar-ı iftiharlarından biri olmayı hak etmiştir. Bu araçların 6'sı su saati, 4'ü mumlu saat, 1'i kayık su saati, 6'sı ibrik, 7'si eğlence amaçlı kullanılan çeşitli otomatlar, 3'ü abdest almak için kullanılan otomat, 4'ü kan alma teknesi, 6'sı fıskiye, 4'ü kendinden ses çıkaran araç, 5'i suyu yukarı çıkartan araç, 2'si kilit, 1'i açı ölçerdir.El Cezeri'nin türbesi Şırnak'ın Cizre ilçesinde yer alıyor. 

TÜRKİYENİN İLK UÇAN ARABASI: CEZERİ

Türk mühendisleri tarafından tasarlanıp üretilen Türkiye'nin ilk uçan arabası Cezeri, ilk uçuş testlerini başarıyla tamamladı. Cezeri, 230 kg'lık ön prototip uçuş testlerinde 10 metre yükseldi.

Cezeri, Baykar tarafından milli ve özgün olarak geliştirildi. Baykar Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar'ın yönetiminde gerçekleştirilen Cezeri Uçan Araba'nın uçuş testleri 11 Eylül 2020 cuma günü güvenlik halatlarına bağlı olarak yapıldı.

Cezeri, dün gece halatsız olarak havaya kalktı. Tamamen otonom olarak uçan ve akıllı uçuş sistemine sahip olan Cezeri, aynı gece yapılan iki farklı uçuşu başarıyla tamamladı.

Adını sibernetik ve robotik ilminin kurucusu, Artuklu Sarayı'nın başmühendisi Cizreli Müslüman bilim insanı El Cezeri'den alan uçan araba, böylelikle kavramsal tasarımla başlayan çalışmaların ardından 1.5 yıl içinde ilk uçuşunu gerçekleştirmiş oldu.

İLK KEZ TEKNOFEST'TE GÖRÜCÜYE ÇIKMIŞTI

Milli uçan araba Cezeri, 17 Eylül 2019'da Atatürk Havalimanı'nda düzenlenen TEKNOFEST'te görücüye çıkmıştı. Katılımcılar yerli araca yoğun ilgi göstermişti.

Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde birçok kurum ve üniversitenin destekleriyle Atatürk Havalimanı'nda düzenlenen TEKNOFEST İstanbul Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivaline (TEKNOFEST İstanbul) ilgi büyüktü.

Festivalin açılışı Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı ve TEKNOFEST Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar'ın da katılımıyla yapılmıştı. Binlerce vatandaşın ziyaret ettiği festivalde Türkiye'nin yerli ve milli silahlı İHA'sı Akıncı ve Cezeri uçan araba ilk kez görüntülenmişti. Festivalde yerli uçan arabanın prototipinin sergilendiği standın etrafı dolarken, çocuklar Cezeri'ye yoğun ilgi göstermişti. Araç hakkında bilgi veren Cezeri'nin proje yöneticisi Ozan Yağcı, aracın ilerleyen süreçte iki kişilik taşıma yapabileceğini, Cezeri'yi tamamen şehir içi taşımacılıkta kullanılacak bir araç haline getirmeyi hedeflediklerini ifade etmişti.

Festivalde Cezeriye gösterilen ilginin kendilerini çok memnun ettiğini ifade eden Yağcı, "Cezeri uçan araba kentsel hava taşımacılığı için tasarlanmış bir araç, hem kargo versiyonu hem de yolcu taşıma versiyonu olacak. Buradaki yolcu taşıma versiyonu, en önemli özelliği tamamen milli olması, içinde bütün uçuş kontrol sistemi ve dışındaki bütün yapısalını biz burada inşa ettik. 50 dakika ile bir saat arasında havada kalmasını öngörüyoruz. Kullanımı oldukça kolay. Nihai konsept şöyle olacak; kullanıcı içine binecek örnek veriyorum havalimanına gitmem gerekiyor. Yenikapı'da gideceğim uçan arabaya bineceğim, gideceğim yeri İstanbul Havalimanı diye seçeceğim. Kalkış tuşuna basacağım ve işim bitecek. Şu çalıştığımız teknoloji önümüzdeki 10-15 yılın teknolojisi, batarya teknolojisinde bir sıçrama olduğu an biz hazırız. Gerçekten şaşırdık, bu kadar ilgi beklemiyorduk. Şansımıza alanın girişine yakınız, giren herkes ilk önce buraya geliyor. Gençlerin özellikle ilgisi çok fazla, bundan da çok memnunuz" ifadelerini kullanmıştı.

Yağcı, "Güzel bir teknoloji, geleceğin teknolojisi diyebiliriz. Bazı ülkelerde şuan kullanıldığını duyduk. Umarım Türkiye'de de böyle bir şeyi ileride görürüz. İlerleyen zamanlarda ülkemiz teknoloji konusunda çok daha ileri yerlere gelecektir" diye konuşmuştu.