İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Onur Yaprak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 11 Mart 2020'de "pandemi" olarak ilan edilen Kovid-19'dan, organ yetmezliği bulunan hastalarla organ nakil süreçlerinin çok fazla etkilendiğini söyledi.
Yeni bir virüs olan Kovid-19'un insan vücuduna etkilerinin bilimsel olarak tam bilinmediğini ifade eden Yaprak, virüsün nakil hastaları üzerinde ağır etki yarattığının bilimsel verilerle ortaya konduğunu vurguladı. Yaprak, "Henüz hastalığa ait çok fazla bir bilgi elde olmayınca nisan ayında tüm dünyada organ nakli faaliyetleri durma noktasına geldi." diye konuştu.
Salgın sürecinde nakil ve organ çıkarımı sonuçlarına ilişkin Prof. Dr. Yaprak, şu bilgileri verdi:
"Bu süreçte kadavradan organ çıkarımı tüm dünyada yüzde 60-70 oranında azaldı. ABD'de böbrek nakillerinde yüzde 50, karaciğer nakillerinde yüzde 25 düşüş, İngiltere'de ve Hindistan'da karaciğer nakillerinde yüzde 80 azalma saptandı. Transplant aktiviteleri İtalya'da yüzde 25, Hollanda'da yüzde 67 oranında düştü.
Organ nakli gerçekleşen hastaların Kovid-19 riskine dair ilk gelen bilgiler kuzey İtalya'daki sınırlı sayıda organ nakil hastasına aitti ve bu hastalarda Kovid nedeni ile artmış risk oranları bildirildi."
"ÜLKEMİZDE DE KADAVRADAN YAPILAN NAKİL ORANI YÜZDE 75 AZALDI"
Yaprak, transplant dernekleri ve çalışma gruplarının birbiri ardına pandemide organ nakil süreçleriyle ilgili tavsiyeler yayımladığını hatırlatarak, bu tavsiyeler doğrultusunda, pandemi tehlikesinde nakil olmak ve olmamak arasında risk değerlendirmeleri yapıldığını bildirdi.
Böbrek hastalarının diğer organ yetmezliğı bulunan hastalara göre diyalizle devam etme şansı bulunduğunu, bu grup hastalarda canlı vericiden yapılan nakillerin durdurulması, kadavradan nakillerin ise sadece diyaliz için damar yolu kalmamış ya da sunulan organa tam uyum sağlayacak hastalarda yapılmasının önerildiğini dile getiren Yaprak, sözlerine şöyle devam etti:
"Karaciğer naklinde de bazı acil hastalar tanımlandı. Buna göre, akut karaciğer yetmezlikli hastalar, 6 ay bekleyemeyecek şiddette karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri olan hastalarda nakillere devam ettik. Tabii tüm yoğun bakımların Kovid hastası almak zorunda olması nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu süreçte kadavradan yapılan nakil sayıları yüzde 75 oranında azaldı. Örneğin geçen yıl kadavradan 432 hastaya karaciğer nakli yapılmışken bu sayı bu yıl 129'da kaldı. Böbrek nakli açısından ise geçen yıl kadavradan yapılan böbrek nakli sayısı 808 iken bu yıl bu sayı 247 oldu. Neyse ki canlı vericiden nakil konusunda çok büyük tecrübeye sahip olduğumuz için kadavra nakiller durma noktasına gelse de ihtiyacı olan hastalara canlı vericiden nakillere devam ettik."
Prof. Dr. Yaprak, Türkiye'de nakil süreçlerinde hastaların Kovid-19'a yakalanmaması için çok ciddi tedbirler alındığını vurgulayarak, "Kovid hastalarının servisleri ve yoğun bakımları, bu servislerde çalışan personel tamamen organ nakli süreçlerinden ayrıldı." diye konuştu. Kovid-19 hastalarının akciğer tomografilerinin çekildiği cihazın bile ayrıldığını ifade eden Yaprak, organ nakli olacak hastalara ve donörlerine ameliyat öncesi rutin PCR testi ve akciğer tomografisi çekildiğini ve refakatçilere de yine PCR testi yapıldığını sözlerine ekledi.
