15 Mayıs 1919'da İzmir İşgalinin ardından vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğu dönemde Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı ve ardından daha güvenli olan Amasya'ya geçmek için Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi'ye bir telgraf göndererek, kente gelmek istediğini bildirdi.
"Amasya halkı vatan, din ve devlet yolunda mücadele edenleri bağrına basmakla müftehir olacaktır (övünç duyacaktır)" cevabını veren Hacı Tevfik Efendi, Büyük Önder şehrin girişine geldiğinde onu halkıyla birlikte karşıladı.
Hacı Tevfik Efendi'nin "Beldemize hoş geldiniz Paşa. Bütün Amasya emrinizdedir. Gazanız mübarek olsun" sözleri Mustafa Kemal'i bir hayli mutlu etti ve güç verdi.
21 Haziran'da genelge görüşmeleri başladı ve 1 gün süren görüşmelerin ardından Amasya Genelgesi olarak adlandırılan belge yayımlandı.
Amasya Genelgesi- Çizilen kısımda "Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır yazmaktadır
''AMASTA GENELGESİ MİLLİ MÜCADELE'NİN ROTASINI BELİRLEYEN BİR BELGEDİR''
Amasya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Evsile, belgenin, direniş yolunda atılan ilk ciddi adım olduğunu dile getirdi.
Amasya Genelgesi ile dünyaya güçlü bir mesaj verildiğini vurgulayan Evsile, "Amasya Genelgesi, Milli Mücadele'nin rotasını belirleyen bir belgedir. Bundan sonra bu hareketin, hangi istikamette yürüyeceğini belirleyen bir belgedir." diye konuştu.
Genelgenin ilk cümlelerinde, "Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir, milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." ifadelerinin yer aldığını anımsatan Evsile, "Bize mevcut yapının yıkıldığını, ülkenin işgal altına alındığını, milletin birliğinin parçalandığını, yıkılan bu yapının yerine yeni bir yapının kurulacağını işaret etmektedir." dedi.
''DEMOKRATİK HAYATA GEÇİLMESİNİN İLK ADIMLARI AMASYA'DA ATILDI''
Amasya Genelgesi'nde Milli Mücadele'nin temel parolasının ortaya konulduğunu belirten Prof. Dr. Evsile, şöyle devam etti;
"Amasya Genelgesi'nde gördüğümüz 'milletin azim ve kararı' ifadesi, Sivas Kongresi'nde gördüğümüz 'milli irade' kavramı, Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldığında gördüğümüz 'millet hakimiyeti' kavramı, bize tek bir düşünceyi tarif etmektedir, o da demokrasi. Yani biz şunu anlıyoruz; Türkiye'de demokratik hayata geçilmesinin ilk adımlarının Amasya'da atılmış olduğunu anlıyoruz. Bu haliyle Amasya Genelgesi yeni bir devletin kuruluşunun işaretlerini vermekte, yani Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu bize tarif etmektedir. Millet kavramını, millet iradesini öne çıkararak da bu devletin demokratik esaslara göre kurulacak bir devlet olacağının işaretini vermektedir. Amasya Genelgesi'nin Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve demokratik rejime geçilmesi için atılmış ilk adım olduğunu söyleyebiliriz."
