Oyunculuk her dönemin en gözde mesleklerinden birisidir. Zor olduğ kadar eğlenceli bir iş olan oyunculuk yediden yetişe herkese hitap etmektedir. Peki Oyuncu nasıl olunur? Tüm merak edilenler haberimizde.
OYUNCU KİMDİR?
Oyuncu, bir karakteri canlandıran (aktör veya aktris), dramatik bir yapımda rol alan ve sinema, televizyon, tiyatro veya radyoda mesleğini yapan sanatçı.Aktör kelimesi Antik Yunanca'daki ὑποκριτής (hypokrites) kelimesinden gelmektedir. Bu kelime, "oynayan, canlandıran kişi" anlamına gelir ve bu yüzden aktör kelimesi de oyunculuk yapan kişiyi temsil eder
OYUNCU NASIL OLUNUR?
Son yıllarda dizi film ve sinema sektörünün genişlemesiyle, oyunculuk, tiyatro oyunculuğu ve kamera önü oyunculuğu biçiminde sınıflandırılmaktadır. Bu konuda değerli ustaların yorumları, oyunculuğun tek başlıkla değerlendirilmesi doğrultusundadur. Nitekim, kamera önü oyunculuğu olarak adlandırılan oyunculuğu yapabilmek için de oyuncu niteliklerine sahip olmak gerekmektedir. Kamera önünde oynayan birinin sahnede aynı etkiyi bırakması tartışılacak bir konuyken, sahnede başarılı olan bir oyuncu, her yerde aynı başarıyı gösterebilmektedir.
Şubat-2010 verilerine göre, 9 ulusal kanalda 45 dizi yayınlanmaktadır. Bir dizide, kamera önü ve arkasında en az 60 kişilik ekip görev almakta, bazı dizilerde bu kadro 100 kişiye kadar çıkabilmektedir. Kaldı ki, sözü edilen rakamlar, bölüm bölüm değişen figüranların sayısı değerlendirilmeden hesaplanmıştır. Bu kadar geniş bir sektörü oluşturan sinema ve dizi oyunculuğu her geçen yıl cazibesini arttırarak gelişmektedir.
Sinema ve dizi film yapımcıları gerek eğitimli, gerekse kendini seslendirebilen oyuncu adaylarına öncelik verdiği doğaldır.
Peki oyuncu olabilmek için takip edilmesi gereken adımlar şu şekildedir:
Öncelikle, üniversitelerde bunun eğitiminin 4 yıl verildiği düşünülürse, hatta bir çok başarılı tiyatro sanatçısının yıllar geçmesine rağmen, "Hala öğreniyorum." dedikleri düşünülürse, oyunculuğun uçsuz-budaksız bir yol olduğu söylenebilir.
Oyuncu olmak için atılacak ilk adım, ya üniversitelerin konservatuvar bölümlerinden birine girip üniversite eğitimi alarak bu mesleğe başlamaktır. Ya da nitelikli ve usta hocalardan alınacak eğitimle bu mesleğe ilk adımı atmaktır.
Eğitimi tamamladıktan sonra izlenecek yol ise, güvenilir bir cast ajansa kayıt yaptırmaktır. Bir çok yapımcı, çekeceği filmin oyuncu kadrosunu cast ajanslar aracılığıyla oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra, özel tiyatrolara başvuruda bulunularak da tiyatro mesleğine ilk adım atılabilir.
OYUNCU OLMAK İSTEYENLER İÇİN TAVSİYELER NELERDİR?
Doktor, öğretmen, mimar, reklamcı, memur… Hepimizin hayallerini süsleyen bir meslek var. Belki hayalinizdeki meslek ile ilgili bir okul okumak için çalışıyorsunuz belki de şu anda hayalinizdeki meslekten çok daha farklı bir iş yapıyorsunuz… Eğer amacınız hayallerinizi yaşamaksa vazgeçmeyin, çünkü hiçbir zaman geç değil. Daha önce yazdığımız bir yazıda, orta ve ileri yaşlarda eser vermiş yazarları anlatmış ve yaşınızın hayalleriniz önünde herhangi bir engel teşkil etmediğini paylaşmıştık. Bu yazımızı da oyuncu olmak isteyenler için yazıyoruz! İşte, hayali farklı karakterlere bürünmek olan yani oyuncu olmak isteyenlere tavsiyeler:
1. Gözlem Yapın
“Oyuncu olmak için hangi özelliklere sahip olmak gerekir?” sorusuna verilecek ilk cevap elbette ki oyunculuk yeteneği. Fakat yeteneğin bir kısmının doğuştan, bir kısmının da geliştirilebilir olduğunu unutmamalısınız. Peki, oyuncu adayları yeteneklerini nasıl geliştirebilir? Bunun cevabı oldukça basit: Hayata karışın, gözlem yapın!
Oyuncu olacaksanız bu, farklı karakterlere hayat vereceğiniz anlamına geliyor. Peki, o karakterin hangi durumda nasıl davranacağını bilmeden nasıl o role bürünebilirsiniz ki? İşte tam da bu nedenle gözlem yapmak çok önemli. Farklı kültürlere, karakterlere sahip insanları gözlemlemeli ve analiz etmelisiniz. Hatta sadece insanları değil, hayattaki her şeyi gözlemlemelisiniz. Örneğin amatör bir tiyatro grubunda size verilen rol bir çiçeği canlandırmak da olabilir. Yaptığınız gözlemler sayesinde karakterlerin jest ve mimiklerini çıkarabilir ve daha inandırıcı oyunculuk sergileyebilirsiniz.
2. Bol Bol Okuyun
Evet; gözlem ve analiz, oyunculuk yapmak isteyenlerin kesinlikle üzerinde durması gereken olgular. Fakat bunların yanı sıra yapmanız gereken bir şey daha var: Bol bol okumak. Peki, okumanın oyuncu olmak ile ne gibi bir bağlantısı var?
İyi oyuncuların söyleşilerini izlerken, pek çoğunun kitap okumayı çok sevdiklerini dile getirdiklerine ve çok kitap okuduklarını dile getirdiklerine şahit olmuşsunuzdur. Çünkü kitap okumak size farklı dünyaların kapılarını açar ve sizi gerçek hayatta karşılaşma imkânı bulamayacağınız hayatlara davet eder. Empati yeteneğinizin artması da oyunculuk mesleğindeki başarınızı direkt olarak etkileyecek bir durumdur. Yani ister sinema, tiyatro oyunculuk ile ilgili olsun, ister bir roman ya da şiir olsun bol bol okumalısınız.
3. Eğitim Alın
Doğuştan yeteneğiniz olabilir ama oyunculuk da aslında bir meslektir. Yani tek başına yeteneğiniz, iyi bir oyuncu olmanız konusunda size yardımcı olmayabilir. Sesinizi kontrol etmeyi, tiyatro sahnesinde ya da kamera önünde nerede durmanız gerektiğini, jest- mimiklerinizi abartısız bir şekilde kullanmayı ve daha pek çok şeyi oyunculuk eğitimi sayesinde öğrenebilirsiniz.
Eğitim almayı düşünüyorsanız ve oyunculukla hobi olarak ilgilenecekseniz belediyelerin, özel oluşumların açtığı kurslara katılabilirsiniz. Eğer “Ben kariyerimi oyunculuk mesleği üzerine kurmak istiyorum.” diyorsanız konservatuvara hazırlanabilirsiniz. Fakat bu noktada, ne yazık ki bazı devlet konservatuvarlarında yaş sınırı uygulandığını, yani belli bir yaş üzerindeki öğrencileri kabul etmediklerini belirtmeliyiz. Devlet üniversitelerinde 4 yıl olan bu lisans programlarının yaş sınırı ise değişiklik gösterebiliyor. Yani 21 yaşı da 25 yaşı da sınır olarak kabul eden üniversiteler mevcut. Vakıf üniversitelerinin ya da özel konservatuvarların ise yaş sınırı konusunda daha esnek olduklarını söyleyebiliriz. Bu konuda gerekli araştırmayı yaptıktan sonra planlamayı yapmanızı öneririz.
4. Oyuncu Ajanslarına Kaydolun
Oyuncu olmak istiyorsanız, oyuncu arayan dizi ve film yapımcıları ile bir araya gelmelisiniz. Bu buluşmayı sağlayan oluşumlar ise cast ajansları! Tanınan bazı dizi oyuncularının, ajanslar sayesinde ilk rollerini aldıklarını belirtelim. Elbette ki bu, birkaç ayda alabileceğiniz bir yol değil. Fakat deneyim kazanmak ve oyunculuğa başlamak için oldukça faydalı bir adım.
Peki, ajanslarda işler nasıl ilerliyor? Başvuru yapıp kayıt olduğunuz ajans, size uygun bir rol olduğunda sizinle iletişime geçiyor. Ardından yapılan deneme çekimleri sonrasında ise uygun görülürseniz reklam, dizi, film projesine dâhil olabilirsiniz.
5. Sabırlı Olun, Pes Etmeyin
Oyuncu olmak için yapmanız gerekenlerden bahsettik. Fakat oyuncu olmak isteyenlerin kesinlikle yapması gereken bir şey daha var: Sabırlı olmak ve ilk olumsuzlukta pes etmemek. Örneğin kaydolduğunuz ajans sizi birkaç ay aramayabilir ya da bir proje için yaptığınız deneme çekimi son aşamada olumsuz sonuçlanabilir. Bu noktada önemli olan kendinizi geliştirmeye devam etmeniz ve hayallerinizin peşini bırakmamanızdır! Gerçekten isterseniz, yeteneğinizden aldığınız güç ile hayallerinizi yaşayabilirsiniz!
TEMEL OYUNCULUK EĞİTİMİ HANGİ AŞAMALARDAN OLUŞUR?
Temel oyunculuk eğitiminde birçok faktör, oyuncu adaylarına uygulamalı olarak öğretilmektedir. Diksiyon, ses - nefes, doğaçlama, karakter çözümleme ve sahne kullanımı gibi süreçlerin başarılı bir şekilde öğretilmesi aynı zamanda oyunculuk eğitimi neden önemlidir sorusuna yanıt olacaktır. Çünkü bu kriterlerle başlanan eğitimler her zaman öğretici olur ve oyuncu adayına özgüven kazandırır.
Diksiyon: Sözcükleri doğru bir şekilde telaffuz ederek doğru vurgulama ve tonlama etkileyici bir konuşma yapabilmek için oyunculuk eğitiminde diksiyon kuralları çok önemlidir.
Ses ve Nefes: Ses ve nefes derslerinde oyuncu adayının ifadesinin güçlendirilmesi amaçlanır. Ayrıca oyuncu adayının doğru artikülasyonla beraber doğru sesi bulması hedeflenmektedir. Bu aşamada teknik çalışmalarla beraber fiziksel çalışmalar desteklendiği için adaydaki eksiklikler de ortaya çıkacak ve giderilecektir.
Doğaçlama: Doğaçlama, oyuncu adaylarının herhangi bir metinden yararlanmadan sahnede içinden geldiği gibi konuşmasıdır. Bu konuşmayı da hareketler ve mimikleri ile destekleyerek aktarmasıdır. Tek kişilik olarak başlanan doğaçlama çalışmaları grup halinde de sürdürülebilir.
Hareket ve Beden Kullanımı: Ajansımızın oyunculuk eğitimi sürecinde hareket ve sahne kullanımıyla beraber beden kullanımına önem verdiğini unutmayın. Eğitim sırasında doğru duruşla beraber beden kullanımının estetik olması şarttır.
Karakter Çözümleme: Oyuncu adaylarının tiyatro metinlerinden eğitim için seçilen tiratlar üzerinde çalışması, karakter çözümlemeyle yakından ilgilidir. Çünkü bu süreçte oyuncu adayı eserleri okur ve sahnenin ezberini yapmaya çalışır. Bu sayede karakterleri daha rahat bir şekilde çözümlemeye başlar.
BİR OYUNCUNUN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER NELERDİR?
Bir kişinin oyuncu olabilmesi için bazı özelliklere sahip olması şarttır. Öncelikle yaratıcı olması gereken oyuncu adaylarının iyi bir gözlem yapabilme kabiliyetinin olması da gerekir. Bununla beraber doğal olması, kendini tanıması ve yeteneklerini rahatlıkla sergileyebiliyor olması önemlidir. Rol yapmaktan ziyade anı yaşamanın bir diğer adı olan oyuncu, verilen roldeki kişinin duygusuna kısa sürede adapte olabilen kişidir. Elbette doğuştan gelemeyen bu özellikler kapsamlı bir oyunculuk eğitimi sürecinden sonra oluşmaya başlayacaktır.
Oyuncularda olması gereken ilk özellik, doğallıktır. İnandırıcılığı olan karakter aynı zamanda başarılı olabilir. Bu nedenle bir oyuncu, birbirinden farklı olacak şekilde binlerce karakteri canlandırabilmelidir. Elbette kolay olmayan bu iş için deneyim ve yeteneğe ihtiyaç vardır. Türkiye’deki pek çok birey, oyunculuğu sadece taklit yapabilme olarak gördüğü için süreci yakından takip etmenin önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Cast ajans seçimi de bu süreçte oldukça önemlidir.
Oyunculuk taklit olmamakla beraber gerçeklik gerektiren bir iştir. Taklit ise bir kişinin sadece hareketlerini tekrarlamaktır. Bu kapsamda oyunculuk mesleğine başlamak isteyen ve bu alanda kariyer sahibi olmak isteyenler birçok ajansa başvuru yapmaya devam etmektedir.
Oyunculukta önemli olan diğer kriterler ise diksiyon, nefes teknikleri, beden dili, mimik ve sestir. Teknik kısımlar öğrenildikten sonra profesyonel olarak oyunculuk kariyerine ilk adımlar atılabilir. Bu süreçte oyunculuk eğitimi nedir sorusuna verilen yanıtlar, sıraladığımız tekniklerin öğrenilme aşaması olarak karşınıza çıkacaktır.
Bireylerdeki tek başına yetenekler her yerde sergilenemeyeceği ve gelişmediği için önemsizdir. Örneğin, rol sırasında doğru nefes alamıyor veya ses tonunuzu nasıl kullanacağınızı bilmiyorsanız, başarısız bir oyun sergilemiş olacaksınız. Tamda bu noktada oyuncu adaylarına kariyer hedefleyen ajansımız her süreci takip ederek oyuncu adaylarıyla birlikte hareket etmektedir.
OYUNCULUĞUN TARİHÇESİ NASILDIR?
Oyunculuk M.Ö. 534 yılına dayanır. Yunan oyuncu Thespis, Theatre Dionysus sahnesinde, bir oyunda ilk kez konuşan oyuncu oldu. Thespis'in anısına, oyunculara Thespians adı verildi. Öte yandan, bir tiyatro efsanesine dayanılarak, tiyatrolarda meydana gelen afetlerden onun ruhani müdahalesi sorumlu tutulur.
Oyunculuk, Orta Çağ başlarında onurlu bir meslek değildir. Tiyatro toplulukları genellikle güvensizlikle karşılanırdı. Avrupa'nın bazı bölümlerinde, aktörler Hıristiyan mezarı alamazlardı. Ancak bu olumsuz tutum, 19 ve 20. yüzyıllarda büyük ölçüde değişti ve oyunculuk onurlu bir meslek ve bir sanat hâline gedi.
