Sarı Nokta Hastalığı (Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu) Hakkında
Sarı Nokta Hastalığı, diğer adıyla Yaşa Bağlı Makula* Dejenerasyonu (YBMD), Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) verilerine göre dünyada görme kaybıyla sonuçlanan görme bozuklukları arasında %8.7'lik prevalansla 3. sırada yer almaktadır. Dünyada sarı nokta hastalığından (YBMD) etkilenen kişi sayısı yaklaşık 30 milyondur. Gelişmiş ülkelerde de görme kaybının en büyük nedeni olarak bilinen sarı nokta hastalığı, 50 yaş ve üzeri yetişkinlerde görülen kronik ve ilerleyici bir göz hastalığıdır. Dünyada ve Türkiye'de ortalama yaşam beklentisinin daha da uzayacağının öngörüldüğü bir ortamda, bu hastalığın giderek daha ciddi bir klinik tablo oluşturacağını tahmin etmek zor değildir. Sarı nokta hastalığında erken teşhis, tedavi ve düzenli kontrol, görmenizin korunması ve iyileştirilmesi açısından çok önemlidir.
*Makula; gözün arkasında retinanın merkezinde yer alan, gözün ayrıntılı ve merkezi görmeden, dolayısıyla okuma, araba kullanma, yüzleri tanıma gibi görevlerinden sorumlu kısmıdır.
Sarı Nokta Hastalığının Tipleri Nelerdir?
a. Yaş Tip Sarı Nokta Hastalığının Tanımı
Yaş tip sarı nokta hastalığıYaş tip sarı nokta hastalığı, yaş tip YBMD, gözün arka tarafındaki kan damarlarının anormal gelişimiyle meydana gelir. Retina tabakası altında oluşan yeni damar yumağı retina tabakasında ödem ve kanamaya neden olur, bir başka deyişle bu kan damarları kan ve sıvı sızıntısına neden olabilir ve merkezi görmenizde kayıp ile sonuçlanabilir. Yaş tip YBMD, bir fotoğrafa bakarken ya da otobüsün numarasını okurken olduğu gibi hem yakın hem de uzağı görebilme yetinizi etkileyebilir. Yaş tip YBMD daha nadir görülmekle birlikte, daha sık ciddi görme kaybına neden olur. Yaş tip YBMD batı dünyasında 50 yaşın üzerindeki kişilerde ciddi görme kaybının başlıca nedenidir.
Yaş Tip Sarı Nokta Hastalığının Belirtileri
Aşağıdaki sıralanan sarı nokta hastalığının belirtilerinden birine veya birkaçına birden sahipseniz hemen bir göz doktoruna başvurmanız gerekir. Erken teşhis, sarı nokta hastalığının tedavisindeki başarı için çok önemlidir. Yaş tip YBMD’nin ilk belirtisi çarpık görmedir.Düzgün çizgileri dalgalı gördüğünüzü fark ederseniz ya da kapı çerçeveleri düz değilmiş gibi görünürlerse mümkün olan en kısa sürede göz muayenesine gitmelisiniz.
Özetle belirtileri sıralayacak olursak:
- Renkleri daha soluk görme
- Görme alanının merkezinde oluşan karanlık bölgeler ya da boş alanlar, bir başka deyişle
baktığımız yerin veya cismin ortasında bulanık bir alan veya karanlık bir leke görme
- Düzgün çizgileri ya da yüzleri kırık ya da dalgalı görme
- Okuma sırasında yazıları bulanık görme veya harfleri bozuk görme
- Keskin görme gerektiren okuma ve benzeri aktivitelerde güçlük
- Yüzleri tanımada güçlük
- Daha fazla aydınlatma ihtiyacı, ışığa hassasiyet, gece görüşünde azalma ve zayıflamış
renk hassasiyeti
b. Kuru Tip Sarı Nokta Hastalığının Tanımı
Yaş tip sarı nokta hastalığıKuru Tip Sarı Nokta YBMD'nin en sık görülen formudur. Kuru tip YBMD'de retinada kısmen incelme ve dejenerasyon başlayabilir, bu durum da yavaş ancak ilerleyici görme bozukluğuyla sonuçlanır. Kuru tip YBMD'nin neden olduğu etkileri düzeltebilecek bir tedavi mevcut olmamakla birlikte, çalışmalarda vitaminler, mineraller ve antioksidanların hastalığın gelişimini yavaşlatabildiği gösterilmiştir. Kuru tip YBMD, fark edilmeksizin ilerleyebilir, bu nedenle göz hastalıkları uzmanını en az yılda bir kez ziyaret etmeniz çok önemlidir.
Kuru Tip Sarı Nokta Hastalığının Yaş Tipe Dönüşme Riski
Böyle bir ihtimal önceden öngörülemese de gerçekleşebilir. Kuru tip'in zaman içinde ilerleyerek, yaş tipe dönüşmeden görme kaybına yol açması da olasıdır. Diğer taraftan sarı nokta hastalığının erken evresinde bile kuru tip aniden yaş tipe dönüşebilir. Bunun olup olmayacağı veya olacaksa ne zaman gerçekleşeceği de önceden öngörülemez.
Kuru Tip Sarı Nokta Hastalığının Belirtileri
Kuru tip sarı nokta hastalığında da erken teşhis önemlidir. Kuru tip YBMD hastalarının yaklaşık %10’unda yaş tip YBMD gelişir.
Aşağıdaki belirtiler kuru tip sarı nokta hastalarının en sık karşılaştığı durumları özetler:
- Yazıların bulanık görünmesi
- Renklerin daha az parlak görünmesi
- Puslu görme
Tek Taraflı ya da İki Taraflı Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Sarı nokta hastalığı (YBMD) tek gözde ya da iki gözde birden oluşabilir. Tek gözde YBMD olması tek taraflı hastalık olarak adlandırılır. Eğer bir gözünüzde YBMD varsa, diğer gözünüzde YBMD gelişmesi olasılığı 5 yıl içinde %50’dir. Bu nedenle gözlerinizi düzenli olarak kontrol ettirmeli ve göz hastalıkları uzmanınızla görmenizdeki değişiklikler hakkında konuşmalısınız. Kuru tip YBMD genellikle iki gözde birden oluşur, ancak bir göz etkilenmemiş görünürken diğer gözde görme kaybedilebilir. Bu nedenle görmenizin izlenmesi önemlidir.
