Amerika Birleşik Devletleri’nde kasım ayının dördüncü perşembesi, Kanada’da ise ekim ayının ikinci pazartesi günü kutlanan Şükran Günü’nün (Thanksgiving Day) ertesi sabahı, olağanüstü bir alışveriş çılgınlığına sahne olur. Black Friday adı verilen bu alışveriş gününde mağazalar çok erken saatlerde açılır, beklenenin çok daha üstünde indirimler yapılır, çalışanların mesai saati daha fazla olur. ABD ve Kanada dışında İngiltere’de de yapılan bu çılgın günde resmi tatil uygulanmaz. Bu güne Black Friday denmesinin sebebi ise gün boyunca gerçekleşen alışverişten dolayı trafiğin altüst olması, mağazaların önünde yollara taşan kuyrukların oluşması, taşkın bir kalabalığa sahne olan sokaklar ve önlenemeyen gürültü.
Günümüzde ise mağazalar bu tip olumsuzlukları çeşitli önlemlerle engelleyebiliyor ve Black Friday isimlendirmesi daha olumlu bir anlatıma sahip oluyor. Black Friday gününde en çok indirim tahmin edildiği gibi elektronik ürünlere uygulanıyor. Akıllı telefon (iPhone 8, iPhone X vs.), tablet, bilgisayar gibi birçok teknoloji ürünündeki indirim oranların oldukça yüksek olması, müşterilerin mağazalara akın etmesini sağlıyor.
Elektronik dışında tekstil ürünlere uygulanan indirimle özellikle gelin ve damat adayları hedefleniyor. Özellikle gelinlik satan mağazaların önünde kadınlar muazzam kuyruklar oluşturuyorlar. Black Friday gününde giyim, ayakkabı, okul ve ofis ihtiyaçları için yapılan indirimler de her yaştan müşteri kitlesini etkilediği için yaşanan çılgın sahneler sosyal medyada günlerce paylaşılıyor. Bu aynı zamanda mağazaların ve markaların tanınırlığını da artırmasını sağlıyor.
E-Ticaret’in tüm dünyada sürekli gelişen bir sektöre dönüşmesiyle birlikte Black Friday de internetten alışveriş imkânı sağlayan sitelere taşınmış durumda. ABD, Kanada, İngiltere gibi ülkelere çeşitli sebeplerle gidemeyip günün avantajlarını yaşayamayanlar, internette yaşanan Black Friday fırsatlarıyla ihtiyaçlarını çok daha uygun fiyatlarla karşılayabiliyorlar. Adeta zamanla yarışılan internet alışverişinde Black Friday boyunca sitelerin stokları tabiri caizse patlama yapıyor, satış rekorları kırılıyor. Müşteriler ise mağaza mağaza gezerek yorulmuyor ve hem vakitten hem de nakitten kazanmış oluyor.
Black Friday’le birlikte yepyeni bir kavram daha alışveriş sistemine girdi: Deal. Kısaca anlatmak gerekirse, mağazanın önündeki dev kuyruk sebebiyle almak istediği televizyona kavuşamayan müşteri, elindeki bir başka ürünle bu televizyonu almış olan diğer müşteriye takas teklifi sunar. Örneğin büyük ekranlı bir televizyon için elindeki son teknoloji tableti teklif edebilir. İşte buna Black Friday’de deal deniyor.
1961 yılında yerel bir gazetede geçmesiyle kullanıma giren Black Friday’in ilk ortaya çıktığı gün mağazalar kapılarını sabaha karşı açmış ve %80’e varan indirimlerle halkın başını döndürmüştür. Philadelphia'da alışveriş sebebiyle oluşan tarifi mümkün olmayan zorluklar, güne Black Friday denmesine sebep olmuştur. Günümüzde de mağazalar aynı indirim oranlarını ve hatta bazen daha fazlasını uygulamakta ve kapılarını gece yarısı açmaktadırlar.
Black Friday’in gerçekleştiği ülkelerde gün boyunca yaşananlar hem haber bültenlerinde hem de sosyal medyada defalarca paylaşılıyor. O görüntülerden bazıları şöyle: Arabalarını park ederken kavgaya tutuşan yaşlılar, gelinlik almak için birbirlerini saçını çeken kadınlar, oyun konsolu için dövüşen gençler, oyuncak sırasında annelerine ve babalarına daha hızlı olması için çığlıklar atan çocuklar, havalarda uçuşan ürünler, kuyruklara aradan girip tekmelere ve tokatlara maruz kalan müşteriler, ezilenler, yorulanlar, uykusuz kalanlar ve daha nicesi.
