İnsan vücudu için önemli bir değeri olan ve vücudun ihtiyaç duyduğu, temel vitaminlerden biri olan E vitamini internette araştırılmaktadır. Peki E vitamini nedir? Ne işe yarar? Faydaları nelerdir? E vitamini içeren besinler nelerdir?
E VİTAMİNİ NEDİR?
E vitamini, yağda çözünen bir grup bileşik kategorisi için kullanılmaktadır. E vitamini, çeşitli biyolojik aktivitelere sahip olan sekiz kimyasal formda (alfa, beta, gama ve delta-tokoferol ve alfa-, beta-, gamma- ve delta-tokotrienol) bulunur (1). Alfa (veya a-) tokoferol, insan gereksinimlerini karşılayan tek formdur.
E vitamini (alfa-tokoferol) serum konsantrasyonları, ince bağırsaktan emildikten sonra besleyici maddeyi kendi bünyesine alan karaciğere geçer. Karaciğer hepatik alfa-tokoferol transfer proteini aracılığıyla alfa-tokoferolü yeniden üretir. Ayrıca karaciğer diğer E vitamini formlarını da metabolize eder ve salgılar.
E VİTAMİNİN YARARLARI NELERDİR?
E vitamini diğer bütün vitaminler için geçerli olduğu gibi vücut için gerekli ve vücuda sayısız faydası olan bir yağda çözünen vitamindir. Vücutta emilebilmesi için mutlaka yağlara ihtiyacı vardır ve yağ emilim metabolizmasında herhangi bir bozukluk olmamalıdır. Gelelim sayısız faydalarına:
- Önemli bir antioksidandır. Dolayısıyla vücudu serbest radikallere karşı korur ve çeşitli kanser türlerini önlemeye yardımcı olur.
- Kasların yapı ve fonksiyonları için gerekli olup kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna da yardımcı olur aynı zamanda A vitamini, K vitamini, demir ve selenyum gibi minerallerin vücutta depolanmasını sağlar.
- Alzheimer gibi hastalıkların belirtilerini hafifletmeye yardımcı olup aynı zamanda oluşturduğu hasarları da en aza indirir.
- Hücrelerin yenilenmesini sağlar, kırışıklıkları önler, yaraların iyileşme süresini kısaltır, cilt kanserlerine karşı korur ve yaşlanmayı geciktirir.
- Sağlıklı, parlak ve canlı saç oluşumuna yardımcıdır ayrıca sağlıklı cilt yapısı ve tırnaklar üzerinde de etkilidir.
- Katarakt gibi göz hastalıkları üzerinde olumlu etkisi olduğu gibi kan basıncı üzerinde de olumlu etkileri vardır, kan basıncını düşürür, tansiyon için önemli bir vitamindir.
- Dolaşım sistemi üzerinde de önemli faydaları bulunur ve özellikle aterosklerozisi önlemeye yardımcıdır.
- E vitamininin hafıza üzerinde de etkisi vardır, unutkanlığı önler.
- Hormonları dengede kalmasını sağlar ve böylece sağlıklı vücut ağırlığının korunması, yorgunluk halinin önlenmesi, daha enerjik olmayı ve kadınlarda adet döngüsünün daha düzenli olmasını sağlar.
- Özellikle gebelikte büyüme ve gelişme için gerekli bir vitamin olup ayrıca mental olarak dayanıklılık sağlar ve kas gücünü artırır.
E VİTAMİNİNİN BULUNDUĞU GIDALAR NELERDİR?
- -Kuşkonmaz, şam fıstığı
- -Soya yağı, keten tohumu yağı
- -Kanola yağı, paprika
- -Kuru kayısı, domates
- -Acı biber, kekik
- -Yeşil zeytin, mango
- -Soya yağı, kivi
- -Ispanak ve brokoli
- -Fındık ve fıstık
- -Mısır yağı, ayçiçek yağı
- -Ay çekirdeği yağı, buğday tohumu yağı
- -Badem
Not: Bu besinlerden bazıları içerisinde yüksek miktarda kalori olduğundan kolesterol rahatsızlığı bulunanların doktor kontrolünde tüketmesi gerekmektedir.
GÜNLÜK E VİTAMİNİ İHTİYACI NE KADARDIR?
-14 yaş ve üzeri 15 milli gram
-Hamile olanların 15 milli gram doğum yapanların ise 19 milli gram
-Yetişkinlerin ise ortama gün içerisinde 15 - 20 miligram arası E vitamini almalıdır.
E VİTAMİNİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
İçinde E vitamini olan yiyecekler ile vücudun E vitamin ihtiyacı karşılanabilir. Oral E vitamini takviyeleri ile de vücudunuzun beslenme ihtiyaçlarını da desteklemeniz mümkündür.
E vitamini takviyeleri farklı şekillerde ve miktarlarda bulunmaktadır. Genellikle kapsül olarak satılan ve günde bir kez uygulamaya uygun olan E vitamini takviyeleri genellikle hap başına 100 ila 1.000 IU içerebilmektedir.
E vitamini besin ambalajlarında ve takviye ürünlerin etiketlerinde “d-alfa-tokoferol” olarak listelenir. Sentetik E vitamini “d-alfa-tokoferol” olarak adlandırılır. E vitaminin doğal formu çok daha gücüdür. Doğal formdaki 1 IU, 0.67 mg alfa-tokoferole eşittir. Sentetik formun 1 IU'si 0,45 mg alfa-tokoferole eşittir.
DV = Günlük Değer. FDA (Food and Drug Administration), tüketicilerin farklı yiyeceklerin besin içeriğini toplam diyet bağlamında karşılaştırmasına yardımcı olmak için DV, yani Günlük Değer’ler geliştirmiştir. Bu tablodaki değerler için kullanılan E vitamini için günlük değer, yetişkinler ve 4 yaş üstü çocuklar için 30 IU'dur (yaklaşık 20 mg doğal alfa tokoferol). Ancak bu DV, güncellenen Beslenme ve Ek Bilgiler etiketleri uygulandığı için 15 mg'a ka
E VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
E vitamini eksikliği her besin eksikliğinde olduğu gibi birtakım belirtiler ile karşımıza çıkmaktadır. Bunlar: (2)
Kasların Güçsüzleşmesi: E vitamini merkezi sinir sistemi için önemlidir. E vitamini vücudun ana antioksidanları arasındadır. Eksikliğinde oksidatif stres artışı yaşanabilmekte ve bu da kasların zayıflamasına sebep olabilmektedir.
Koordinasyon ve Yürümede Zorlukların Oluşması: E vitamini eksikliği Purkinje nöronlarının parçalanmalarına ve nöronlar arası sinyallerin iletilmesine zarar verebilmektedir.
Uyuşma ve Karıncalanmaların Yaşanması: E vitamini eksikliği sinir liflerinin zarar görmesine, sinirlerin doğru sinyaller iletememesine sebep olabilir, bu da çevresel nöropati olarak adlandırılan uyuşma ve karıncalanma gibi durumların yaşanmasına sebep olabilmektedir.
Görme Bozukluğu: E vitamini eksikliği, retinada bulunan ışık reseptörlerinin ve gözdeki diğer hücrelerin zayıflamasına neden olarak zaman içerisinde görme kaybı oluşturabilmektedir.
Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bazı araştırmalar E vitamini eksikliğinin bağışıklık sistemi hücrelerini engelleyebileceğini belirtmektedir. Özellikle yaşlı kişilerde bu durum daha risklidir.
