Yurt içi piyasalarında bu hafta hareketli geçecek. Piyasalar için yoğun veri gündemi bulunuyor. İlk olarak 4 Mart Pazartesi günü TÜİK'in Şubat ayı enflasyon rakamlarını açıklaması bekleniyor. TÜİK enflasyon oranlarını açıkladı. TÜİK verilerine göre enflasyon Şubat ayında 0,16 arttı. Yıllık enflasyon TÜFE de yüzde 19,67 indi.
Küresel piyasalar geçen hafta Hindistan-Pakistan gerilimi, ABD-Çin ticaret savaşına dair olumsuz açıklamalarla gerildi. Bu hafta ise gözler yurt içinde açıklanacak rakamlarda olacak.
ENFLASYON ORANI TÜİK 2019 ŞUBAT AYI NEDİR?
4 Mart Pazartesi günü saat 10:00'da şubat ayı enflasyon rakamları açıklanacak. TÜFE ocak ayında aylık yüzde 1.06 ve yıllık yüzde 20.35 seviyesinde gerçekleşti. Ocak ayında kötü hava koşullarının da etkisiyle işlenmemiş gıda fiyatları aylık yüzde 12.3 arttı. Şubat ayında TÜFE'nin yüzde 0.45 artması bekleniyor. Enflasyon ocak ayında yüzde 20.35 oldu.
TÜİK, şubat enflasyonunu açıkladı.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,16 arttı.
TÜFE'de (2003=100) 2019 yılı şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 0,16, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 1,23, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,67 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 17,93 artış gerçekleşti.
ŞUBAT AYININ ZAM ŞAMPİYONU MARUL
Tüketici fiyatları bazında şubat ayında bir önceki aya göre en yüksek fiyat artışı, yüzde 35,19 ile marulda oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, fiyat artışında marulu, yüzde 23,97 ile maydanoz, yüzde 18,66 ile kırmızı lahana izledi.
Şubatta fiyatı en çok artan diğer ürünler arasında yüzde 13,62 ile dereotu, yüzde 13,02 ile salatalık, yüzde 11,24 ile sarımsak, yüzde 10,99 ile portakal, yüzde 9,31 ile magazinler ve dergiler, yüzde 9,25 ile pırasa ve yüzde 8,54 ile ilaçlar sıralandı.
EN ÇOK ERKEK KAZAĞI UCUZLADI
Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 14,99 ile erkek kazağında gerçekleşti. Bunu yüzde 14,66 ile domates, yüzde 13,62 ile kadın kabanı, yüzde 11,49 ile çocuk kazağı, yüzde 10,81 ile elbise, yüzde 9,66 ile kadın botu, yüzde 9,39 ile erkek montu izledi.
Aylık en yüksek artış yüzde 2,48 ile sağlık grubunda oldu.
Ana harcama grupları itibariyle 2019 yılı şubat ayında endekste yer alan gruplardan, eğitimde yüzde 1,64, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,90, lokanta ve otellerde yüzde 0,87 ve ulaştırmada yüzde 0,71 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 4,81 ile giyim ve ayakkabı oldu.
Ana harcama grupları itibariyle 2019 yılı Şubat ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,39, eğlence ve kültürde yüzde 0,37 ve haberleşmede yüzde 0,34 düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış yüzde 29,25 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti.
TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler yüzde 28,08, ev eşyası yüzde 27,59, eğlence ve kültür yüzde 20,43 ve lokanta ve oteller yüzde 19,79 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) aylık yüzde 0,15 düştü.
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 0,15 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 0,04, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,48 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 17,70 artış gerçekleşti.
418 MADDEDEN 235'İNİN FİYATI ARTTI
Şubat 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 29 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 235 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 154 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
TİCARET BAKANLIĞI DA İHRACAT ORANLARINI AÇIKLAYACAK
Ticaret Bakanlığı saat 11:00'de Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) ve Genel Ticaret Sistemi'ne (GTS) göre şubat ayı dış ticaret istatistiklerini açıklayacak. İhracat 2019 yılı Ocak ayında, 2018 yılının aynı ayına göre yüzde 5.9 artarak 13 milyar 170 milyon dolar, ithalat yüzde 27.2 azalarak 15 milyar 673 milyon dolar oldu. Genel ticaret sistemine göre ihracat 2019 yılı Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.3 artarak 13 milyar 906 milyon dolar oldu. Ocak ayında ithalat ise yüzde 27.1 azalarak 16 milyar 166 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 86 oldu.
5 Mart Salı günü ise Asya, Avrupa ve ABD’de hizmetler sektörünü yansıtan şubat ayı Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri ilan edilecek. İngiltere Merkez Bankası (BoE) TSİ 12.30'da Finansal Politika Komitesi toplantısının sonuçlarını duyuracak.
MERKEZ BANKASI FAİZ KARARINI 6 MART ÇARŞAMBA GÜNÜ AÇIKLAYACAK
Merkez Bankası Çarşamba günü faiz kararını açıklayacak. Duyuru saat 14:00'da yapılacak. Para Politikası Kurulu ocak ayında faizleri yüzde 24 seviyesinde sabit bırakmış, sıkı duruş ile ilgili önemli cümlelerin korunduğu açıklamada, önümüzdeki dönemde gevşemeye dair herhangi bir sinyal verilmemişti. Merkez'in yılın ikinci faiz toplantısında da faizi indirilme ihtimalinin düşük olduğu belirtiliyor.
7 MART 2019 PERŞEMBE GÜNÜ BÜTÇE VERİLERİ AÇIKLANACAK
7 Mart günü ise saat 17:00'de şubat ayı Hazine nakit bütçe verileri açıklanacak. Ocak ayında Hazine’nin nakit dengesi 2.5 milyar TL, faizdışı denge 9 milyar TL fazla vermişti. TCMB’nin 33.7 milyar TL’lik kâr transferi performansta etkili olmuştu. Avrupa Merkez Bankası TSİ 15.45'te mart ayı faiz kararını duyuracak. Beklenti bankanın politikasında değişikliğe gitmemesi yönünde. Başkan Mario Draghi, 16.30'da basın toplantısı düzenleyecek.
CUMA GÜNÜ FED BAŞKANI AÇIKLAMA YAPACAK
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, Stanford Üniversitesi'nin düzenlediği Ekonomi Zirvesi öncesinde konuşma yapacak. Konuşma TSİ 05.00'te. ABD'de TSİ 16.30'da tarım dışı istihdam verisi açıklanacak.
Son yılların en popüler terimlerinden biridir “enflasyon canavarı” buna bağlı olarak hayatımızın her döneminde sıklıkla duyduğumuz enflasyon hakkında ne biliyoruz. Enflasyon nedir? Yüksek enflasyon neden olur? Enflasyonun yükselmesi ne anlama gelir? İşte tüm bu soruların cevaplarını haberimizde bulabilirsiniz..
ENFLASYON NEDİR? ENFLASYON NE DEMEK?
Enflasyon, mal ve hizmetlere ilişkin genel fiyat düzeyinin yükseldiği ve dolayısıyla paranın satın alma gücünün düşme hızıdır. Merkez bankaları ekonominin sorunsuz çalışmasını sağlamak için enflasyonu sınırlandırmaya ve deflasyondan kaçınmaya çalışmaktadır.
Enflasyonun sonucu olarak, bir para biriminin satın alma gücü düşer. Örneğin, enflasyon oranı yüzde 2 ise, o zaman bir yıl içinde 1 dolara mal olan bir paket sakız gelecek yıl için 1.02 dolara mal olacaktır. Mal ve hizmet satın almak için daha fazla paraya ihtiyaç duyulduğundan, bu paranın örtülü değeri düşer.
Ulusal rezerv, gıda ve enerji fiyatları gibi değişken sektörleri dışlayan çekirdek enflasyon verilerini kullanır. Dış faktörler, bu tür mallar üzerindeki fiyatları etkileyebilir ve bu da genel enflasyon oranını yansıtmayabilir. Bu sektörleri enflasyon verilerinden çıkarmak, enflasyonun durumu hakkında daha doğru bir tablo çizer.
ENFLASYONUN NEDENLERİ NEDİR?
Ekonomistler ve akademisyenler tarafından evrensel olarak kabul edilen enflasyonun nedeni için tek bir teori yoktur, fakat yaygın olarak kullanılan birkaç hipotez vardır.
Talep Enflasyonu
Enflasyon, mal ve hizmetlere olan talep artışından kaynaklanmaktadır. Bu teori, “çok az mal çok fazla para” olarak özetlenebilir. Diğer bir deyişle, talep arzdan daha hızlı büyüyorsa fiyatlar artacaktır. Bu genellikle hızla büyüyen ekonomilerde görülür.
Maliyet Enflasyonu
Enflasyon, şirketlerin üretim maliyetlerinin arttığı zamandır. Bu olduğunda, kar marjlarını korumak için fiyatları artırması gerekiyor. Artan maliyetler, ücretler, vergiler veya artan doğal kaynak veya ithalat maliyetleri gibi şeyleri içerebilir.
Para Enflasyonu
Enflasyon, ekonomideki aşırı arzdan kaynaklanmaktadır. Diğer herhangi bir meta gibi, fiyatların da arz ve talepleri belirlenir. Çok fazla arz varsa, o şeyin fiyatı düşer. Eğer bu şey para ise, çok fazla para kaynağı paranın değerini düşür, sonuç, bu her şeyin fiyatının yükselmesi demektir.
ENFLASYONUN VARYASYONLARI
Deflasyon; genel fiyatlar seviyesinin düştüğü zamandır. Enflasyonun tam tersidir. Deflasyon, enflasyondan daha seyrek ve daha kısa sürelerle gerçekleşir. Deflasyon genellikle resesyon (durgunluk) veya ekonomik kriz zamanlarında meydana gelir ve depresyon dahil olmak üzere derin ekonomik krizlere yol açabilir. Bunun nedeni, deflasyonist spiral denilen şeydir: Depresyona maruz kalan bir ekonomi düşen fiyatlara yol açtığında deflasyonist bir spiral oluşur. Tüketiciler harcamayı durduruyor ve firmalar, gelecekte daha düşük fiyat beklentisine yatırım yapmayı bırakıyor. Düşen talep artan işsizlik ile sonuçlandığından, azaltılmış harcama ekonomiyi daha da yavaşlatmaktadır. Bu, fiyatları daha da boğuyor, başlangıçtaki sorunu yoğunlaştırıyor.
Enflasyon; enflasyonun hala pozitif olduğu bir durumdur, ancak enflasyon oranı düşmektedir – örneğin % + 3’ten % + 2’ye.
Hiperenflasyon; olağandışı hızlı bir şişirme, tipik olarak tek bir ayda% 50’den fazladır. Aşırı durumlarda, bu enflasyonun ters gitmesi, bir ülkenin parasal sisteminin ve hatta ekonomisinin bozulmasına yol açabilir. En önemli hiperenflasyon örneklerinden biri, 1923’te Almanya’da bir ay içinde % 2.500 artarak gerçekleşti! Aynı şekilde, Zimbabve’de, Hiperenflasyon, birkaç ABD doları değerinde olan 100 trilyon dolarlık banknotların basılmasına neden oldu. Macaristan ve Arjantin’deki hiperenflasyonlar da 20. yüzyılın en ünlüleridir.
Stagflasyon; yüksek işsizlik oranı ve ekonomik durgunluğun, yüksek enflasyon oranları ile birlikte ortaya çıkmasıdır. Bu, sanayileşmiş ülkelerde, 1973 Petrol kriziyle beraber yaşandı. 1973 petrol krizinin diğer adı Stagflasyon kriziydi. Bir yandan petrol fiyatları artarken öte yandan ekonomilerde bu artıştan dolayı ciddi durgunluklar baş göstermiştir. Durgunluğa rağmen sanayileşmiş ülkelerde bir çok üründe fiyat artışları devam etmiştir.
İnsanlar fiyatlar yükseldiğinde sık sık şikâyet ederler, ancak çoğu zaman ücretlerin de artması gerektiği gerçeğini görmezden gelirler. Soru, enflasyonun yükselip yükselmediği değil, ücretlerden daha hızlı bir şekilde yükselip yükselmediği olmalıdır. Mütevazı bir enflasyon, bir ekonominin büyüdüğünün bir işaretidir. Bazı durumlarda, küçük enflasyon, yüksek enflasyon kadar kötü olabilir. Enflasyon eksikliği, ekonominin zayıfladığının bir göstergesi olabilir. Gördüğünüz gibi, enflasyonu iyi ya da kötü olarak etiketlemek o kadar da kolay değil – genel ekonominin yanı sıra kişisel durumunuza da bağlı.
ENFLASYONUN ETKİLERİ
Halkın istekleri değişkendir. Alıcı olarak hareket ettiklerinde mal ve hizmet fiyatlarının sabit kalmasını isterler, ancak satıcı olarak mal ve hizmet fiyatlarının artmasını beklerler.
Fiyatlar yükseldiğinde, hem bir kazanan hem de bir kaybeden olur. Enflasyonun sonucunu değerlendirmek için, beklenen ve öngörülmeyen enflasyonun doğasını tanımlamak gerekir. Enflasyon beklenirse, insanlar yeni duruma uyum sağlayabilir ve enflasyonun maliyeti toplumda daha az hissedilir.
Fakat öngörülmeyen yüksek enflasyon kalıcı ekonomik ve sosyal sonuçlara yol açabilir. Bunlar;
Gelirin yeniden dağılımı: Yüksek enflasyon riski, düşük gelirli aileler üzerinde gerileme etkisi yaratır. Bu, su, ısınma, yiyecek gibi temel ihtiyaçların hızlı bir oranda yükselmesiyle gerçekleşir.
Düşen reel gelirler: Yükselen enflasyon reel gelirlerde düşüşe neden olur. Milyonlarca insanın ücretlerinde azalma söz konusudur.
Olumsuz reel faiz oranları: Tasarruf hesaplarındaki faiz oranları enflasyon oranından düşük ise,kendi tasarruflarından yararlanan insanları olumsuz etkiler.
Borçlanma maliyeti: Yüksek enflasyon, işletmeler için daha yüksek borçlanma maliyetlerine de yol açabilir.
Ticari rekabet gücü: Eğer bir ülke önemli ölçüde ve uzun bir süredir yüksek bir enflasyon oranına sahipse, bu durum ihracatının dünya pazarlarında daha az rekabetçi olmasını sağlayacaktır. Sonuç olarak bu, azalan ihracat siparişlerinde, daha düşük karlarda ve daha az işte ve bir ülkenin ticaret dengesinin kötüleşmesinde de ortaya çıkabilir. İhracattaki düşüş, milli gelir ve istihdam üzerinde negatif çarpan ve hızlandırıcı etkileri tetikleyebilir.
İş belirsizliği: Yüksek ve değişken enflasyon, yatırım açısından iyi değildir çünkü şirketler maliyetleri ve fiyatları konusunda emin olamazlar. Bu belirsizlik, daha düşük sermaye yatırımı harcamalarına yol açabilir.
