Hayıt, mineçiçeğigiller familyasındandır. Batı ve güney Anadolu’da yetişen bir ağaçtır. Haziran – Temmuz aylarında mor renkli çiçekler açar. Kışın yapraklarını döken, oldukça baharatlı bir kokuya sahip bir ağaçtır. Çiçekleri yaz sonu açar ve sonbaharda minik yemişler verir. Yaprakları 5-7 yaprakçıktan oluşur. Aynı zamanda 'beşparmak otu' olarak da bilinir. Kökü, yaprakları ve yemişleri şifa için, sapıysa sepet yapımında kullanılır. Hayıtın bilimsel adı Yunancada namus anlamına gelen Agnos-Castus'tan geliyor.
Hayıt, Homeros'un İlyada Destanı'nda namus simgesi olarak geçer. Hayıtın şifası için kullanımı yaklaşık 2 bin 500 yıl geriye gider. İ.Ö. 450 yılında Hipokrat'ın hayıtın yaraları iyileştirici özelliğine değinmesinden bu yana erkeklerde cinsel isteği azaltıcı, kadınlarda hormon dengeleyici etkisi ön plana çıkmış ve günümüze kadar gelmiştir.
Yemişlerini toplamak için en uygun zaman eylül ayıdır. Yemişlerini öğüterek elde ettiğiniz tozu kapsüllere koyarak ya da çay yaparak kullanabilirsiniz. Ancak yemişlerin öğütülür öğütülmez kullanılması gerekir. Aksi halde öğütülmeyle açığa çıkan bazı maddeler oksijenle temas sonucu toksik etki yaratabilir.
HAYITIN FAYDALARI
İdrar söktürür. Sancıları keser. Anne sütünü artırır. Hazımsızlığı giderir. Karın ağrısını ve ishali keser. Akrep ve arı sokmalarında faydalıdır. Hazımsızlığa faydalıdır, mide ve bağırsak gazlarını giderir. Yüksek ateşe karşı çok faydalıdır. Özellikle de regl dönemlerinde adet sancısı sorunu yaşayan kadınlar için hayıt bitkisi oldukça yararlıdır.
Hayıt tohumu, hipofiz bezini tetikler ve kadınlık hormonlarının dengeye ulaşmasına yardımcı olur. Projesteronu artırarak kemikleri ve rahim duvarlarını da güçlendirir.
HAYIT TOHUMU NASIL KULLANILIR?
Hayıt tohumunu kullanmak için hayıt tohumunu havanda hafifçe ezin ve kaynar suya dökün. 10-15 dakika demlenmesini bekleyin. Süzdükten sonra tüketebilirsiniz. Menopoz döneminde kullanmak isteyenlerin sabah ve akşamları olmak üzere günde 2 kere içmeleri önerilir.
Kısırlık tedavisi için kullanılacaksa kısırlık sorunu olan kadının 3 ay süresince sabah ve akşamları birer bardak hayıt çayı içmeleri öneriliyor. Hayıt suyu adet düzene girdikten sonra ya da gebe kalındıktan sonra artık içilmez.
HAYIT BALININ FAYDALARI
Hayıt bitkisinin en önemli ürünü hayıt balıdır. Hayıt balı, ilk hasat edildiğinde berrak ve çok hafif kırmızıya çalan sarı renklidir. Ancak zaman geçtikçe rengi koyulaşmakta, altı ay sonra koyu kırmızı bir renk almaktadır. Araştırmalar, balın kansere karşı doğal bir koruyucu olduğunu ortaya koymuştur. Hayıt balı, bu bakımdan da dikkatle incelenmesi gereken bir baldır. Bu bitkinin balı hoş kokulu, nispeten geç kristalize olan, son derece kaliteli bir baldır ve de pahalıdır.
Hayıt balı kansızlık, kısırlık, kadın hastalıklıkları, hormonal rahatsızlıklar, mide rahatsızlıkları başta olmak üzere anne sütünü artırıcı ve kanserden koruyucu özelliklere de sahiptir.
Hayıt bitkisinin dalları özellikle sepet örmede kullanılarak geri dönüşüme kazandırılmaktadır. Oldukça dayanıklı olan bu sepetler hem daha hafif hem de sağlam olmaktadır.
Hayıt bitkisinin suyu da oldukça faydalıdır. Pek çok hastalığa şifa olmaktadır. Cilt rahatsızlıkları, diş hastalıkları, kadın hastalıkları, spazm problemleri ve sinirsel rahatsızlıklar dahil olmak üzere çeşitli hastalıkların doğal tedavisinde kullanılır.
