Kıdem tazminatı hesaplaması nasıl yapılır? Kıdem tazminatı son durum 2019 nedir? sorusu herkes tarafından merakla aranıyor. Bakan Berat Albayrak'ın yeni ekonomi paketini açıklaması sonrası, en çok tartışılan konu kıdem tazminatı oldu. Peki kıdem tazminatı son durum nedir? İşte cevabı haberimizde...

KIDEM TAZMİNATI SON DURUM 2019 NEDİR?

Kıdem tazminatı son günlerin en çok konuşulan gündem maddesi oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yeni ekonomi paketinin en çok tartışılan başlığı olan kıdem tazminatı konusunda da şunları söyledi:

"Verilen mesajların doğru okunması lazım. Tüm paydaşların mutabakatıyla bir süreç işleyecek. Daha ortada bir şey yok. Kıdem tazminatı çok sorunlu bir alan. İşçi, işveren, sendika mutsuz. Öyle bir formül üreteceğiz ki tüm paydaşlar mutlu olacak. Sabırlı olalım. Tüm paydaşlarla adım atılacak."

Peki kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? 2019 yılı kıdem tazminatı tavanı ne kadar oldu? Yeni kıdem tazminatı fonu nasıl olacak? İşte ayrıntılar...

KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

İşe başlama tarihinden itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ödenecek tutardan sadece damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılmaktadır.

Örneğin, çalıştığınız işyerinde son aldığınız brüt ücret 3 bin 500 liraysa, ve işyerinde 5 yıldır çalışıyorsanız ve işten çıkartıldıysanız; kıdeminiz 17 bin 500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.

Giydirilmiş brüt ücret nedir?

İşçiye verilen aylık brüt maaşa ikramiye, prim, yol, yemek, yakacak yardımı vb. gibi maddi olanakların eklenmesiyle elde edilen toplam brüt aylık gelirdir.

2019 yılında uygulanan kıdem tazminatı tavanı nedir?

Hesaplamaya esas ücreti belirlerken kullanılabilecek maksimum bir tutar vardır. Bu değer her sene devlet tarafından belirlenir. 2019 yılınun ilk 6 ayı için kıdem tazminatı tavanı 6.017,60 TL'dir.

KAÇ LİRA AKTARILACAK?

Her yıl için 30 günlük maaş tutarında tazminat kabul görürse aylık olarak brüt maaşın yüzde 8.33'ü fona aktarılacak. Bu yıl asgari ücretli bir çalışan için aylık tazminat ödemesi 213 lirayı bulacak. Bu miktarın bir kısmına BES'te olduğu gibi devlet katkısı olması da düşünülüyor. BES'te devlet katkısı yüzde 25 olarak uygulanıyor
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

30 GÜN KABUL EDİLMEZSE NE OLACAK?

İşveren sendikaları 30 günlük brüt ücret yerine 21 gün öneriyor. Bu durumda her ay brüt maaşın yüzde 5.84'ü hesaba aktarılmış oluyor. Söz konusu hesap aynı zamanda bazı fonlarda değerlendirilip nemalanacağından kaybın önleneceği ileri sürülüyor.
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

BİRİKMİŞ KIDEM TAZMİNATLARI NE OLACAK?

Çalışanların en çok merak ettiği konulardan birisi de biriken tazminatların ne olacağı. Her türlü formülde çalışanların birikmiş kıdem tazminatlarının korunacak. Burada çalışanların yasadan sonraki dönem için fona geçmeleri kendi isteklerine bırakılabilir. İsteyen eski sistemde kalabilecek. Mevcut tazminatların peşin olarak ödenmesi ciddi bir kaynak gerektireceği için işverenler karşı çıkıyor. Yeni işe girenler ise direkt fon ile çalışmaya başlayacak.
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

İSTİFA EDEN TAZMİNAT ALABİLECEK Mİ?

Kıdem tazminatı fonda birikeceği için artık çalışan ile işveren arasında böyle bir sorun olmayacak. Bu yüzden işten ayrılan bir kişinin fondaki parası kaybolmayacak. O fonu yeni işyerine taşıyabilecek. Burada işverenler kalifiye elemanların tazminat sorunu olmadığı için kolayca işten ayrılabilmelerinin iş barışını bozacağını düşünüyor.
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

İSTEYEN PARASINI ALABİLECEK Mİ?

Burada henüz bir netlik yok. Ancak işten ayrılanın mevcut durumdaki gibi fondaki parasını çekmesi yani kıdem tazminatını alması isteniyor. Ancak BES sistemindeki gibi 10 yıllık bir süre konulması da gündeme gelebilir.
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

PRİM ÖDENMEZSE NE OLACAK?

Burada denetim devlette olacak. Böylece işçinin parasının garantisi devlet olacak. Fon güvencesi de sağlanacağı için çalışan açısından bir kayıp olmayacak. Bugün sigorta primleri ödenmediğinde de borçlu işveren kabul ediliyor ve çalışanın prim günleri tescil ediliyor.
Yeni kıdem tazminatı neler getirecek? Eski haklar ne? Yeni kıdem tazminatındaki ayrıntılar...

MEVCUT DURUM

* Tazminat için 1 yıl bekleniyor.
* Sadece işten atılan alabiliyor.
* Firmalar kaynak ayırmıyor.
* Çalışan tazminatını bilmiyor.
* Kendi ayrılan tazminatı bırakıyor.
* Mahkemeler tazminat dosyası ile dolu.
*Tazminata bir güvence ve katkı yok
 

İşçi hak kaybını, işveren maliyeti düşünüyor

Kıdem tazminatı konusunda gerek işçi gerekse de işveren kesiminin temsilcileri arasında önemli görüş ayrılıkları bulunuyor. Türk-İş ve Hak-İş hak kaybı olmaması konusunda fikir birliğine varırken, yeni sistem konusunda farklı görüşü savunuyor.

Türk-İş, yeni sistem yerine sadece kıdem tazminatını alamayanlarla ilgili mevzuat düzenlemesi yapılmasını isterken, Hak-İş herkesin kıdem tazminatını alabileceği kapsamlı bir düzenlemenin yapılabileceğini belirtiyor.

Mevcut kıdem tazminatı sisteminin sorunları çözmediğini vurgulayan Hak-İş, fon sistemine geçilmesi halinde ise bunun devlet güvencesinde olması gerektiğini, DİSK ise kıdem tazminatını tartışmaya açmanın, işçilerin aleyhine olduğunu savunarak, fon sisteminin, hak kayıpları anlamına geleceğini ileri sürüyor.

Kıdem tazminatıyla ilgili düzenlemeye sıcak bakan işveren sendikası TİSK, kıdeme hak kazanma süresinin 1 yıldan 3 yıla çıkartılması, 30 günlük ücretin 15 güne çekilmesi gerektiği görüşüne sahip. Yeni sistemin nitelikli iş gücü sirkülasyonunu artırmayacak biçimde olmasını isteyen TİSK, iş ve iş yerine aidiyetin kaybolmaması gerektiği vurgusunu yapıyor.

TOBB'a bağlı odalar ise mevcut kıdem sisteminin tamamen değişmesi ve işletmelerin üzerindeki kıdem maliyetinin düşürülmesini talep ediyor.

Yıllık kıdem 30 gün üzerinde hesaplanıyor

Türkiye'de ilk kez 1936'da çıkarılan İş Yasası ile uygulanmaya başlayan kıdem tazminatı, bir iş yerinde en az 1 yıldır çalışan işçinin belirli şartlar oluştuğunda işten ayrılırken aldığı toplu ödeme tutarını ifade ediyor.

Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işten ayrılırken giydirilmiş en son brüt ücreti esas alınıyor. İşçiye, iş yerinde geçirdiği her bir yıl için bir aylık (30 gün) brüt ücreti tutarında ödeme yapılırken, bu ödemeden sadece damga vergisi kesiliyor. Bu süre, toplu iş sözleşmelerindeki maddelerden kaynaklı olarak 30 günden fazla olabiliyor.

İşçinin sözleşmesinin "İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık dışındaki nedenlerle işçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık veya iş yerinde işin durması gibi sebeplerle askerlik görevi nedeniyle emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulmasıyla kadın işçinin evlenmesi ve işçinin ölümü" ile feshi halinde kıdem tazminatı ödeniyor.

Avusturya modeli nedir?

Kıdem tazminatı sisteminde 2003'te değişiklik yapılan Avusturya'da işverenin belirli periyotlarla ödediği para, bir fon tarafından yönetiliyor.

Avusturya'da çalışanların kıdem tazminatları bir havuzda değil kendileri adına açılan bir hesapta birikiyor. Böylece işçinin hesabında biriken fona devlet ve işverenler dokunamıyor. Bu modelde, her ay işçi ücretlerinin belli bir miktarı, kıdem tazminatı fonuna aktarılıyor.