Kuzey Irak'ta Barzani'nin düzenlediği bağımsızlık referandumunda oy verme işlemi sürerken, Bağdat yönetimi Kerkük'te askeri güç bulundurma kararı aldı. Bağdat ayrıca IKBY kontrolündeki tüm sınır kapılarının kapatılması ve Kerkük petrollerinin merkezi yönetime teslim edilmesi talimatı verdi.
Kerkük'ün güneyindeki önemli Türkmen ilçesi Tuzhurmatu'da bugün Şii milisler Haşdi Şabi ile Peşmerge arasındaki tartışma çatışmaya dönüştü. Haşdi Şabi'nin açtığı ateşte bir Peşmerge öldü, yaralılar var.
Bölge ülkelerinden İran kara sınırını da kapattığını duyurdu. Referandumu tanımadığını ilan eden Suriye ise, "Biz sadece birleşik bir Irak'ı tanıyoruz. Irak'ın bölünmesine yol açacak herhangi bir süreci reddediyoruz" açıklamasını yaptı. Suriye'den gelen açıklamayla birlikte Barzani'nin çevresindeki tüm ülkeler aynı noktada birleşti. Türkiye, İran, Irak ve Suriye dışında IKBY'nin dünyaya çıkış şansı yok.
Gün içinde basın toplantısı düzenleyen IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, canlı yayında "Referandum asla 26 Eylül'de bağımsızlık ilan edeceğimiz anlamına gelmiyor, asla Türkiye için tehdit değildir. Referandum, sınırları belirlemek için değildir" ifadesini kullandı.
Referandum sonuçlarının 72 saatte açıklanmasının beklendiğini aktaran Reuters, 5.2 milyon seçmenin bulunduğu bölgede oy pusulalarında dört ayrı dilin yer aldığını bildiriyor: Kürtçe, Türkçe, Arapça ve Süryanice.
KERKÜK NERESİ?
Kerkük nerede sorusu son günlerde merak edilmeye başlandı. Kerkük, Irak'taki Kerkük ilinin başkenti olan şehirdir. Ülkenin başkenti Bağdat'ın 236 km kuzeyinde, Erbil'in 83 km güneyinde, Musul'un 149 km güneydoğusunda, Süleymaniye'nin 97 km batısında, Tikrit'in 116 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Günümüzde şehrin büyük çoğunluğu Kürtler, Araplar ve Türkmenler'den oluşmaktadır. Eski Asur başkenti Arrapha bölgesinde yer alan Kerkük, 5000 yıllık harabeleri üzerinde, Khasa nehri yanında yer alır. Arrapha, MÖ 10 ve 11. yüzyıllarda Asurlular döneminde çok büyük bir öneme kavuşmuştur. Stratejik ve coğrafik önemi nedeniyle şehir, üç imparatorluk için adeta bir savaş meydanıydı; Asur imparatorluğu, Babil ve Med imparatorlukları, ki hepsi şehri belirli zamanlarda yönetmişler. Kerkük çok geniş bir şekilde yayılmış ve karışmış bir nüfusa sahiptir. Osmanlı döneminde şehir merkezi çoğunluğunu Türkler oluşturuyordu, Kürtler de taşranın çoğunluğunu oluşturuyordu. Şehir özellikle 20. yy'da daha dramatik değişimler deneyimlemiştir. Tarihi olarak, şehir her zaman Kürtler ve Türkmenler tarafından kültürel bir başkent olarak atfedildi. 2010'da Irak Kültür Bakanlığı tarafından Irak kültürünün başkenti olarak isimlendirildi.
Şehirde günümüzde etnik kökeni Kürt, Türkmen, Arap ve belirli ölçüde Süryani olan insanlar yaşamaktadır.
KERKÜK NEDEN ÖNEMLİ?
Irak referandumunda en kritik noktada ise Kerkük bulunuyor. Türkmen partileri yayınladıkları bildiride, Kerkük Bölge Meclisi’nin 29 Ağustos 2017 tarihinde Arap ve Türkmenlerin katılmadığı bir oturumda aldığı ‘referanduma katılma kararı’nın tek taraflı olduğunu, hukuki geçerliliğinin bulunmadığını ve Türkmen partileri tarafından kabul edilmediğini kaydetti. Referandum dayatmasını sürdüren IKBY lideri Mesud Barzani’ye rest çekme anlamındaki bildiride ‘cumhurbaşkanı, başbakan ve parlamento başkanına, Irak’ın
birliği, bütünlüğü, bağımsızlığı ve egemenliğini korumak için görevlerini yapma çağrısı’ yapıldı. Türkmen halkına ‘referandumu boykot edin’ çağrısı yapan Türkmen partileri, referandum sonucunun kabul edilmeyeceğini ve yok sayılacağı kaydetti.
Kuzey Irak’ta 25 Eylül’de yapılması kararlaştırılan bağımsızlık referandumuna yönelik Irak ve İran yönetimlerinin açıklamaları giderek sertleşirken, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani referandumdan ve Kerkük’ten vazgeçmeyeceklerini tekrarladı. “İnşallah gelecek bayram bağımsızlık bayramı olur” diyen Barzani, referandumdan ‘hayır’ çıkması halinde istifa edeceğini de söyledi.
Kerkük bir petrol kenti. Amerikan Enerji Bakanlığı verilerine göre, Kerkük’ün petrol rezervleri 8,7 milyar varil. Türkiye’nin bir günlük ham petrol ihtiyacı ise, günlük 700 bin varil. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, Irak petrolünün mevcut üretiminin yüzde 40’ı Kerkük’te gerçekleşiyor. Ülkenin kanıtlanmış petrol rezervlerinin yüzde 6’sı da Kerkük’te. Kerkük'ün çevresindeki köylerle birlikte nüfusu 1,4 milyon. Kent merkezinde ise 900 bin kişi yaşıyor. Kentte Türkmen, Arap ve Kürt nüfus birlikte yaşıyor. Ancak Kürtler, kentin bir Kürt şehri olduğunu öne sürüyor. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı (IKBY) Mesut Barzani, Kerkük’ü, "Kürtlerin Kudüs’ü" olarak tanımlıyor.
