İngiliz basını, Çin’de yaşanan akılalmaz bir olayı konuşuyor. Ülkenin çok okunan gazetelerinden Daily Mail’in internet sitesinde yer alan haber Çin’in güneydoğusunda yaşanan bir olayı anlatıyor.
Guangdong bölgesindeki Zhongshan’da yaşanan olayda, tuvalette 30 dakikadan uzun bir süre oturan bir adam acilen hastaneye kaldırılıyor. İsmi açıklanmayan genç adamın hastaneye kaldırılma sebebi ise anüsünden vücuduna bağlı bir organın düşmesi.
Düşen organın ne olduğunu bilmeyen ve yardım ekiplerine giden adam acil servise kaldırıldı. Doktorlar röntgen ve incelemelerini tamamladıktan sonra adamın vücudunda sallanan parçanın rektum olduğunu açıkladı. Kalın bağırsağın son bölümü olarak da bilinen rektumun vücuttan düştüğünü röntgenden anladıklarını duyururken, “Rektum vücuttan kopmuş. Bunun sebeplerinden biri adamın uzun süreler boyunca tuvalette oturması ve bu süre boyunca telefonuyla oyun oynamasıdır” açıklamasını yaptı.
REKTUMU 4 YAŞINDAYKEN DE DÜŞMÜŞ
Doktorlar, genç adamı ameliyata aldıktan sonra bir açıklama daha yaparak, “Rektum düşmesi, birinin iç organlarının vücutla bağını kopararak dışarıdan görünür hale gelmesidir. Hastanın 4 yaşındayken de rektumunun düştüğünü öğrendik fakat o zaman beri tedaviyi umursamadığı için rahatsızlık tekrar karşısına çıkmış” yorumunu yaptı.Kalçasından çıkan parçanın çapının yaklaşık 16 santimetre olduğunu açıklayan doktorlar, “Hastanın bağırsak duvarında kan pıhtıları ve yaralar vardı. Bu rahatsızlık genelde çocuklarda ya da yaşlılarda karşımıza çıkıyordu fakat tuvalette uzun saatler oturmak da bu hastalığı tetikler. Tuvalette oturmak pelvis kaslarını zayıflatmış olabilir” dedi.
PEKİ REKTUM NEDİR?
Dışkının geçici bir süre için depolanmasını sağlamaya yarayan sindirim sisteminin alt parçasına rektum denmektedir. Başka bir ifade ile tanımlayacak olursak; sindirim kanalının sigmoid fleksuradan anüse kadar olan parçasına rektum denmektedir. Ayrıca, anüste son bulan kalın bağırsağın son bölümü şeklinde de tanımlanabilir.
REKTUM KANSERİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kalın bağırsağın makata yakın olan ilk 12 cm olan bölümüne rektum adı verilir ve bu bölümden kaynaklanan kötü huylu tümörlere rektum kanseri denir .35 yaştan itibaren sıklığı artmakla birlikte en sık 50 yaştan sonra rastlanır. Batı dünyasında en sık rastlanan üçüncü kanser tipi ve ölüme yol açan kanserler arasında ikinci sıradadır. Çoğunlukla kalın bağırsakta meydana gelen adenomatöz poliplerden ortaya çıkar. Kalın bağırsak kanseri her yaşta görülmesine karşın, hastaların % 90'ından fazlası, kırk yaş ve üzerindedir. Bu yaştan itibaren her on yılda risk yaklaşık iki katına çıkar. Ailesinde kalın bağırsak kanseri veya kalın bağırsak polipi bulunanlar ve ülseratif kolit hastalığı olanlarda risk artar.
Rektum kanserinin belirtileri konusunda neler söyleyebilirsiniz?
Türk halkının tuvalet ile ilgili sorunlarını anlatmasındaki zorluk nedeniyle ne yazık ki sorunlar geç ifade edildiğinde teşhis de geç konulmaktadır. Bu konudaki en önemli belirti dışkılama şeklindeki değişikliktir.. Biz buna “tenesmus” adını veriyoruz. Tenesmus tuvalete gidip rahatlayamamaktır. İkinci en sık görülen bulgu ise makattan gelen kırmızı taze kandır. Bu da hastalığın ilk belirtilerindendir. Bu iki belirtinin dışında önemli bir belirtisi yoktur fakat kişinin dışkılama alışkanlığındaki değişikliği fark etmesi uzun sürebilmektedir. Kanama da Türk halkında ne yazık ki iyiye yorumlanıyor. “Mayasıl”dandır, (hemoroid) deniliyor. Bundan dolayı tanı aşamasında büyük bir gecikme yaşanıyor. Türkiye’de ne yazık ki rektum kanserlerinde hastalar hekime ulaştığında hastalık ilerlemiş bir aşamada oluyorlar. Türkiye yıllık olarak 4 bin civarında yeni vaka vardır.
Bu hastalıkta erken teşhisin önemi nedir? Erken teşhis hastalar için ne gibi fayda sağlıyor?
Erken teşhis hayat kurtarıyor diyebiliriz. Hastalık erken evrede saptandığı zaman ameliyat öncesi radyoterapiye ve kemoterapiye gerek duyulmamaktadır. Bu aşamada erken hastalıkta son derece büyük önem taşımaktadır. Fakat daha önce de ifade ettiğim nedenlerden ötürü bu Türkiye’de hastalarımız erken evrede bize ulaşmaları zor olmaktadır. Hastalığı erken evrede yakalamak için şu an Dünya Sağlık Örgütü’nün de onay verdiği şekilde 40 yaşından itibaren kolonoskopi ve gastroskopi standart olarak öneriliyor. Erkent teşhis için yapılacak en iyi şey bu. Diğer önemli bir şey bir kanama anında rektoskopi ve kolonoskopi yaptırmalı, konuyu geciktirmemeliyiz. Erken dönemde tanı koyulan kanserlerde iyileşme oranı % 80-90 arasındadır. İyi huylu poliplerin, yani et parçalarının zamanla kanserleşmesiyle oluşan kalın bağırsak kanserinin önlenmesi için, poliplerin kanserleşmeden tanınması ve cerrahi yöntemlerle çıkarılması gerekmektedir.
Hastalığın tedavi edilmediği durumlarda hastanın yaşayacağı sıkıntılar:
Hastalığın tedavi edilmediği durumlarda hastalığın başka organlara sıçraması yüzde yüze yakındır. Buna ek olarak acil ameliyatlar gündeme gelir. Acil ameliyatlar her zaman için normal ameliyatlara oranla göre sıkıntılıdır ve kalite anlamında daha düşük oranlara sahiptir. Acil ameliyatlar, normal ameliyatlara nispetle daha başarısız olacağından başarısız geçen bir cerrahi müdahale hastanın ömrünü kısatlmaktadır. O nedenle tedavi edilmemesi doktora başvurulmaması halinde hastaların yüzde seksen beşinde karaciğerde metaztaz görünmektedir.
Türkiye’de bu hastalığın çok fazla bilinmemesinin nedeni nedir? İnsanlar bu hastalık konusunda neden bilgi sahibi değiller?
Bu ne yazık ki bizim genel kültürümüzden ve konuşulmamasından kaynaklanıyor. Makatla ilgili sorunlar bizde konuşulmuyor ayıp adlediliyor. Bunun dışında pek çok sorun mayasıla bağlanıyor. Bu konudaki ana sorunumuz konuşma kültürümüzün gelişkin olmamasıdır. Kendimizde hissettiğimiz eksiklik nedeniyle konuşmamayı tercih ediyoruz. Aslında bu hastalığın görülme sıklığı da zannettiğimiz kadar az da değildir.
Bu hastalığın yaşa bağlı olarak görülme sıklığı nedir? Yani rektum kanseri hangi yaş grubundaki insanlar için tehlike arz ediyor?
Kolon ve rektum kanserlerinde çoğu kanserde olduğu gibi 50 yaş üstü risk başlar ve 40 yaş altı risk azdır. 40 yaş altı hastaların oran yüzde 5 ile yüzde 7 arasındadır. Örneğin mide kanserinde 60 ve 65 yaşında üstü kimseler büyük riskli grubu teşkil eder.
Rektum kanserine neden olan etmenler nelerdir? İnsanlar neden rektum kanserine yakalanırlar?
Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği beslenme biçimi dışında beslenmek hastalığa sebep olduğu düşünülüyor. Ama gıda konusunda büyük yol alındı. Özellikle margarin tarzı dediğimiz sanayi tipi doyurulmuş yağların kullanılmasının katkısı olduğu söyleniyor. İkinci önemli faktör ise sigaranın kullanımıdır. Burada bir etken tek başına sebep olmayabilir ama birkaç etken bir araya geldiğinde sorun ortaya çıkabilir. Genetik de hemen hemen bütün kanserler için en önemli risktir. Eğer bir tümör 50 yaş altında birinde varsa birinci derece yakının da normal tarama yaşından 10 yaş daha alt yaşta taranması gerekiyor. Onun dışında antioksidan gıdaların alınmaması yani çiğ meyve ve sebzelerin tüketilmemesi hastalığa katkı verdiği söyleniyor. Fazla kırmızı et tüketiminin de rektum kanserine doğrudan katkı yaptığı biliniyor. Bir de etin pişiriliş biçimi son derece önemli. Özellikle yanmış, kömürleşmiş eti fazla tükettiğiniz zaman rektum ve kolon kanserine yatkınlık artmaktadır.
