Al rengi kan hücrelerinin vücuttaki ömrü yaklaşık 120 gündür. 120 gün sonra kandaki kırmızı kan hücreleri yok edilir ve sağlık yeniden kazanılır. Al rengi kan hücrelerindeki bu hemoglobin maddesi parçalandığında bilirubine dönüştürülür. Bilirubin sarı bir maddedir. Karaciğer, bilirubinin vücuttan atılmasından sorumludur. Ancak bilirubin herhangi bir nedenle vücuttan yeterince uzaklaştırılamazsa kan dolaşımına katılarak cilt, mukoza zarları ve göz beyazlarının sarı görünmesi gibi belirtileri olur.
Sarılık nasıl teşhis edilir?
Sarılık hastalığı, kandaki veya idrardaki bilirubin miktarı ölçülerek tespit edilir. Bilirubin seviyeleri, desilitre başına miligram cinsinden ölçülür (mg / dL). Yetişkinlerde ve daha büyük çocuklarda, bilirubinin kan seviyeleri 0,3 ile 0,6 mg / dL arasında olmalıdır. 37 haftadan sonra doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 97'sinde bilirubin seviyeleri 13 mg / dL'den azdır. Daha yüksek seviyelere sahip hastalar, daha ileri tetkik için ilgili birimlere sevk edilir.
Sarılık Tedavisi nasıl olur?
Sarılığa neden olan yüksek bilirubin düzeylerinin uygun tedavi ile düşürülmesi ve vücuttan bilirubinin atılması çok önemlidir. Bunun nedeni, yüksek bilirubin seviyelerinin beyne kalıcı olarak zarar verebilmesidir. Sarılık tedavisi, altta yatan hastalığın türüne bağlıdır. Sarılık için kullanılan hemen hemen tüm tedavi yöntemleri, sarılıktan ziyade altta yatan nedenin tedavi edilmesine dayanmaktadır. Sarılık tedavisi için yaygın olarak kullanılan iyileştirme yöntemlerinden bir kaçı şu şekilde sıralanabilir;
Hemolitik Sarılık Tedavisi:
Hemolitik sarılık tedavisi, anemi veya sağlıklı miktarda kırmızı kan hücresi üretimini engelleyen diğer durumların düzeltilmesi ile yapılır. Genelleşmiş aneminin neden olduğu sarılık için diyette demir takviyelerinin bulunması sarılık tedavisinde yardımcı olabilir. Orak hücre anemisi ve al rengi kan hücrelerini etkileyen diğer genetik bozukluklar gibi diğer durumlarda, IV rehidrasyon ile kan transfüzyonu gibi diğer tedavi yöntemleri olmalıdır. Folik asit eklemesiyle ve dalak çıkarma ameliyatı, talasemi ve sferositoz gibi durumların neden olduğu sarılığı tedavi etmek için kullanılan diğer hemolitik tedavilerdir. Sağlıklı miktarda kan üretiminin çok sınırlı olduğu ağır vakalarda kemik iliği replasmanı gibi cerrahi prosedürler gereklidir.
Hepatoselüler Sarılık Tedavisi:
Hepatosellüler sarılık, karaciğer hasarından kaynaklandığı için öncelikle hasarın kaynağı tedavi edilir. Enfeksiyonların neden olduğu karaciğer hasarında enfeksiyonun yayılmasını durdurmak için antiviral ilaçlar kullanılır ve iyileşme daha yavaş görülür. Hepatit gibi enfeksiyonlarda antiviral ilaçların yanı sıra steroidler de kullanılmaktadır.
Sirozun neden olduğu karaciğer hasarı olan hastalar için, hekimler genellikle düşük proteinli bir diyet reçete eder ve hastanın alkolden tamamen kaçınmasını önerir. Beta blokerler ve intravenöz antibiyotikler de siroz tedavisinde kullanılmaktadır. Karaciğer kanseri, sarılığın da önde gelen nedenlerinden biridir ve bu durumda yaygın kanser tedavi yöntemleri kullanılır. Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi seçenekleri hastalığın ilerlemesine bağlı olarak tercih edilmektedir. Ağır vakalarda hastanın tedavi için karaciğer nakli yapılması gerekebilir.
Tıkayıcı Sarılık Tedavisi:
Tıkanmadan kaynaklanan sarılık vakaları cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Safra kesesi taşlarının neden olduğu sarılık vakalarında, doktorlar safra taşı üretimini engelleyebilecek bir diyet değişikliği önermektedir. Safra kesesi taşlarını çözmeyi amaçlayan ilaçlar da tedaviyi daha etkili hale gelmesi için kullanılır. Ağır vakalarda, safra kesesi taşlarının veya safra kesesinin tamamen değiştirilmesine izin vermek için ameliyat yapılarak hasta sağlığına kavuşmuş olmaktadır.
