Namazlarda, kulun Allah'a en yakın olduğu an denilen secde, Kuran"da da bulunmaktadır. Arapça da saygı gösterme, anlamına gelen secde. Yüce kitabımız Kuranı Kerim"de 14 yerde emredilmektedir.
Ayasofya açılışında tilavet secdesinin yapılmasının ardından ''Tilavet secdesi nedir? Nasıl yapılır?'' soruları gündem oldu. İşte Tilavet secdesi hakkında merak edilenler haberimizde..
TİLAVET SECDESİ NEDİR?
Kuran"da geçen 14 ayette geçen secde, bu ayetler başından sonuna kadar okunduğunda veya dinlendiğinde kalkıp tilavet secdesi yapmak gereklidir. Hanefi mezhebine göre vacip diğer mezheplerde ise sünnet olan tilavet secdesi;
Araf suresi, ayet 205
Nahl suresi, ayet 49
İsra suresi, ayet 107
Meryem, suresi ayet 58
Hac suresi ayet 18
Furkan suresi, ayet 60
Neml suresi, ayet 65
Secde suresi, ayet 15
Sad suresi, ayet 25
Fussilet suresi ayet 37
Necm suresi, ayet 62
İnşikak suresi, ayet 21
Alak suresi, ayet 19
ayetlerinde yapılır. Secde ayeti geçtiğinde secde yapmak vacip olduğu için kişinin üzerinde tıpkı namaz gibi borç hasıl olur. Bu yüzden secde yapmayı ihmal etmemek gerekir.
TİLAVET SECDESİ NASIL YAPILIR?
Tilavet secdesi yaparken tıpkı namazda olduğu gibi abdest alınır namaza uygun olarak giyinilir. Andestin ardından niyet edilerek yapılan tilavet secesinde direkt olarak secdeye varılır. Secdede yine tıpkı namazda olduğu gibi üç defa "Subhane Rabbiyel Alâ" denilir ve Allah u Ekber denilerek kalkılır. Kalkerden ise ""Semiğna ve Adağna Ğufraneke Rabbena ve İleykel Masıyr"" ayeti okunur ve secde gerçekleştirilmiş olur.
TİLAVET SECDESİ NEDEN YAPMAK GEREKİR?
Secde âyetlerinin bir kısmında genel olarak müşriklerin yüce yaratıcının karşısında boyun bükmekten ve secde etmekten kaçındıkları anlatılmakta, bir kısmında ise müminler/muhataplar doğrudan secde etmekle emrolunmaktadır. Secde âyetlerinin bu muhtevası göz önünde bulundurulursa, bu âyetleri okuyan veya işiten kimsenin secde yapması, hem emre itaat etmek hem de secde etmekten kaçınanlara tepki göstermek ve muhalefet etmek anlamına gelmektedir. Bu bakımdan, tilâvet secdesiyle yükümlü olabilmek için her şeyden önce, dinlenen âyetin secde âyeti olduğunun bilinmesi gerekir.
Dinlediği âyetler arasında secde âyeti bulunduğunu bilmeyen kişinin secde etmesi gerekmez. Meselâ teyp, radyo ve televizyonda okunan Kur'an'ı dinlerken secde âyeti geçse ve dinleyen kişi bunun secde âyeti olduğunu bilmiyorsa onun secde etmesini beklemek doğru olmaz. Fakat okunan Kur'an'ın meâli veriliyorsa ve dinleyen kişi üslûptan veya lafızdan secde etmenin uygun olacağını çıkarıyorsa secde etmesi gerekir. Çünkü, ya bütün mahlûkatın Allah'ı tesbih ve tâzim ettiği, iyi kullarının Allah'a secde ettikleri anlatılıyordur, ya da müşriklerin secde etmekten kaçındıkları söz konusu edilmiştir.
Her iki halde de dinleyen kişinin, içinden müminlerin secde edişini tasvip, inanmayanların itaatsizliğini ise tekzip etmesi, bu duygusunun bir gösterimi ve dışa vurumu olarak da secde etmesi gerekir. Âlimlerin, secde âyetini telaffuz etmeksizin sadece gözüyle süzen kişinin secde etmesinin gerekmeyeceğini söylemeleri, gözüyle süzmenin okuma sayılıp sayılmayacağı tartışması yanında, secde âyetinin açıktan okunup ardından secde edilmesinin meydana getireceği izlenim ile de ilgilidir.
TİLAVET SECDESİ FARZ MIDIR?
Secde âyetini okuyan veya işiten her mükellefin secde etmesi gerekir. Tilâvet secdesi, ibadet içeriğinin ötesinde bir inanç anlamı ve bağlantısı içerdiği için, abdestsiz olan kişilerin, hatta hayızlı kadınların hemen secdeye kapanmalarının mümkün hatta gerekli olduğunu söyleyenler olmuşsa da, âlimlerin çoğunluğu tilâvet secdesi için abdest şartında ısrar etmişlerdir. Tilâvet secdesi yapmak, Hanefîler'e göre vâcip, diğer üç mezhebe göre ise sünnettir.
