TORBA YASADA NELER VAR?

TBMM Genel Kurulunda, kamuoyunda "torba tasarı" olarak bilinen, Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı kabul edilerek yasalaştı. İşte torba yasası maddeleri...

Bir takvim yılında yapılabilecek spot boru gazı ithalat miktarı ve uygulama yöntemi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görüşü alınarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından belirlenecek. Hazineye ait taşınmazlar, tarımsal amaçlı kooperatifler, tarım satış kooperatifleri ve tarımsal üretici birlikleri ile bunların üst kuruluşlarına, harca esas değerin yüzde 1'i üzerinden 20 yıl süre ile doğrudan kiralanabilecek. Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlar ile öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyetinde bulunan kamu yararına çalışan derneklere, belirlenen şartları sağlamaları halinde, mülkiyeti Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar üzerinde 49 yıl süre ile bedelsiz irtifak hakkı tesis edilebilecek.

1) Kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor

Kadınların çalışma hayatına katılmasının teşviki amacıyla işverenlerce okul öncesi çağındaki çocuklar için verilen ve ücretin bir parçası olan kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor.

2) Yenilenebilir enerji kaynakları teşvik ediliyor

Apartmanlarda yer alanlar dahil olmak üzere, konutların çatı veya cephelerinin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanılması teşvik edilecek. Bu suretle üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar vergiden muaf esnaf kapsamına alınacak.

3) MTV'de yeni dönem

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'na, "taşıtların elektrik motorlarını imal eden fabrikalarca uluslararası normlara göre tespit edilen ve kilovat (kw) olarak ifade olunan azami güç" ifadesi, "motor gücü" tanımı olarak ekleniyor. Kanunla, elektrik motorlu otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtı ve benzeri taşıtlar ile elektrik motorlu motosikletler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınıyor. Bu araçlar, ilgili kanunun tarifesindeki muadil araçların vergi tutarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek. Elektrik motorlu panelvan ve motorlu karavanlar, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınacak. Bu araçlar da muadil araçların yüzde 25'i oranında vergilendirilecek. Elektrik motorlu taşıtların vergilendirilmesi için, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nda yer alan vergilendirmeye etki eden değişkenler arasına "motor gücü" ibaresi eklenecek. Minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici ve benzeri taşıtlardan da sadece elektrik motoru olanlar, yaşları itibarıyla vergi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek.

4) Baraj inşaatındaki kamulaştırmalar

Kanunla, baraj inşası için yapılan kamulaştırmalar sonunda, kamulaştırma sahasına mücavir malların sahiplerinin başvurusuyla; çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı, ekonomik veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olup olmadığı, kurulacak komisyon tarafından incelenecek. Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda, çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulduğuna ve taşınmaz maldan yararlanılmasının mümkün olmadığına karar verilmesi halinde, taşınmaz mal kamulaştırmaya tabi tutulacak.

5) Sanayi bölgeleri

Kanuna göre, organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerince yapılan veya yaptırılan su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri, yol yapımı gibi altyapı yatırımları ile küçük sanayi sitelerindeki iş yeri yapımına ilişkin mal teslimi ve hizmet ifaları KDV'den istisna tutulacak.

6) Spora destek

Kanunla, Türk sporunun ve amatör spor kulüplerinin desteklenmesi amacıyla düzenleme yapılıyor. Sporculara ödenen ücretlerden kesilen gelir vergisi tutarları, ödemeyi yapan kulüp ve şirketlere iade edilecek; bu tutarlar; amatör sporcuların ücretlerinde kullanılacak.

7) İkinci istihdam hakkı

Terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olanlardan hayatını kaybeden sivillerin yakınlarına ikinci istihdam hakkı verilecek.

8) İşsizlik Sigortası Kanununda düzenleme

Kanunla, İşsizlik Sigortası Kanununda düzenlemeye gidiliyor. Buna göre; 2020 sonuna kadar (1 Ocak 2018- 31 Aralık 2020 döneminde) işe alınan sigortalılar nedeniyle ilave istihdam sağlayan özel sektör işverenleri için 12 ay süreyle, gelir vergisi stopajı, damga vergisi ve sosyal güvenlik primi desteği teşviki getirilecek. İmalat ve bilişim sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerinde ilave işe alınacaklar için daha yüksek tutarda sosyal güvenlik primi desteği sağlanacak.

9) Bireysel emeklilikte cayma süresi artırılabilecek

Bakanlar Kuruluna; işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bir bireysel emeklilik planına dahil olan çalışanların, iki ay içinde sözleşmeden cayma hakkını üç katına kadar artırma yetkisi verilecek.

10) Şeker pancarı kotasında değişiklik

Nişasta kökenli şekerler için belirlenecek toplam A kotası, ülke toplam A kotasının yüzde 5'ini geçemeyecek. Mevcut düzenlemede bu oran yüzde 10 idi. Türkiye Şeker Fabrikalarına ait fabrikaların özelleştirilmesi halinde, Türkiye Şeker Fabrikaları tarafından şirketlere tahsis edilen kotalar da devir tarihi itibarıyla alıcıya aktarılmış olacak. Özelleştirme sözleşmelerinde yer alan üretim taahhüdünün başlangıç tarihinden itibaren alıcı şirketlerin 5 yıl boyunca her pazarlama yılı için, kendilerine tahsis edilen kotalardan yüzde 90'ın altında arz sağlamaları halinde, ilgili pazarlama yılı kotasının yüzde 90'ı ile arz arasındaki fark kadar kota hakları, Türkiye Şeker Fabrikalarına aktarılacak. Bu aktarım nedeniyle herhangi bir hak ileri sürülemeyecek ve talepte bulunulamayacak.

Nişasta kökenli şekerler için belirlenecek kota miktarında yapılan değişiklik sonucu ortaya çıkan kota fazlası Türkiye Şeker Fabrikalarına aktarılacak.

11) Gaz ithalatı

Kanuna göre günlük ve mevsimlik değişiklikleri karşılamak, doğalgaz temininin azalması veya durmasıyla meydana gelebilecek doğalgaz açığını gidermek, sürekli ve kesintisiz doğalgaz tüketimini sağlamak amacıyla uzun dönemli kontrata bağımlı olmayan, anlık boru gazı ithalatı ve sıkıştırılmış doğalgaz ithalatı yapılabilecek. Hazineye ait taşınmazlar, tarımsal amaçlı kooperatifler, tarım satış kooperatifleri ve tarımsal üretici birlikleri ile bunların üst kuruluşlarına, harca esas değerin yüzde 1'i üzerinden 20 yıl süre ile doğrudan kiralanabilecek.

12) Maden kazasında hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına istihdam

Kanuna göre, 10 Haziran 2003 ila 13 Mayıs 2014 tarihlerinde kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalının eş ve çocuklarından biri, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden biri olmak üzere toplam bir kişi kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek.

13) RTÜK yayın lisansına düzenleme

Kanuna göre, RTÜK'ten geçici yayın hakkı veya yayın lisansı bulunan medya hizmet sağlayıcısı kuruluşlar, bu hak ve lisansları ile yayınlarını internet ortamından da sunabilecek. Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini sadece internet üzerinden sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcıları üst kuruldan yayın lisansı, bu yayınları internet ortamından iletmek isteyen platform işletmecileri de üst kuruldan yayın iletim yetkisi alacak.

Kuruluşlar da internet ortamındaki yayınlarına devam edebilmeleri için Türkiye'nin yargı yetkisi altındaki diğer kuruluşlar gibi RTÜK'ten yayın lisansı, bu kapsamdaki platform işletmecilerinin de yayın iletim yetkisi alması zorunlu olacak.

İnternet ortamından radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin sunumuna, bu hizmetlerin iletimine, internet ortamından medya hizmet sağlayıcılara yayın lisansı, platform işletmelerine de yayın iletim yetkisi verilmesine, bu yayınların denetlenmesine ve maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri, RTÜK ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 6 ay içinde ortak çıkartılacak yönetmelikle düzenlenecek.

14) Nükleer Santraller için teşvik

Türk Petrol Kanunu'nda, mücbir sebep tanımı genişletiliyor. Doğal afet ve savaş hallerinin yanı sıra kısmi veya genel seferberlik hali, genel salgın hastalık, faaliyet ve yükümlülüklerin yerine getirilmesini engelleyen ve yükümlünün kendisi dışındaki nedenlerden kaynaklanan diğer benzeri hallerde, petrol işlemine etkileri oranında petrol hakkı sahibinin hak ve yükümlülükleri ertelenecek.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi ve Japonya ile imzalanan nükleer enerji santrali yatırımları, Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar'da öngörülen teşvik ve desteklerden yararlanabilecek.

15) Hurda araca teşvik desteği

Hurda araç teşvikine yönelik düzenleme de kabul edildi. 2019 yılı sonuna kadar olmak üzere 16 yaş ve üzerindeki otomobil, panelvan, minibüs, otobüs, kamyonet ve kamyonları trafikten sildirirse ve bu trafikten sildirdiği aracını imha merkezlerine teslim ederse, bu şartla ihraç edilen veya imha edilen bu araç karşılığında yeni alacağı aynı cinsten araç için 10 bin liraya kadar ÖTV teşviki getirilecek. Araç cinslerine göre veya araçların özelliklerine göre bu 10 bin liraya kadar olan ÖTV teşvikini farklılaştırma ve farklı belirleme konusunda da Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

16) Çeyiz hesabında devlet katkısı artıyor

Çeyiz hesabında devlet katkısı oranı yüzde 20'den yüzde 25'e, azami katkı da 5 bin liradan 7 bin 500 liraya çıkarılacak.

17) Konut desteği

Kanunla, vatandaşlara konut desteği artırılıyor. Buna göre, kendisine ait bir konutu olmayanlar, ilk ve tek konut satın almaları halinde desteklenecek. Konut hesabı sisteminin daha etkin hale getirilmesi için, konut alımındaki yüzde 20 olan devlet katkısı yüzde 25'e çıkarılacak. Devlet katkısı ödemesi, azami 20 bin lirayı geçemeyecek. Bu tutarı 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Tek hazine kurumlar hesabı

Tasarıyla "tek hazine kurumlar hesabı" tanımı yapılıyor.

Tek Hazine Kurumlar Hesabı; işsizlik sigorta fonu hariç olmak üzere kamu idarelerinin mali kaynaklarının bütçenin gelir ve gider hesapları ile ilişkilendirilmeksizin karşılığı Hazineden alacak kaydedilmek üzere toplandığı ve Müsteşarlık tarafından yönetilen hesabı" olarak tanımlanacak.

Devletin tüm ödeme ve tahsilat işlemlerinin gerçekleştirildiği tek bir hesabı ya da birbirine bağlı bir dizi hesabı ve kamu hesaplarının konsolide bir biçimde izlenebilmesini sağlayan bütünleştirilmiş bir yapıyı ifade edecek.

Böylece, tek hazine hesabı sisteminin kapsamının genişletilmesi yoluyla kamunun nakit kaynaklarının Hazine Müsteşarlığınca tek bir hesapta etkin bir şekilde takip edilmesi ve yönetilmesi amaçlanıyor.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu'na ekli listeler kapsamına giren mallar, Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde (TGTC) yer alan Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (G.T.İ.P.) numaraları itibarıyla tespit edilecek.

Söz konusu cetvellerde yer alan mallar, bugüne kadarki güncellemeler dikkate alınarak, vergi tutar ve oranlarına göre listelenecek.

Cumhurbaşkanlığına bağlanan Savunma Sanayii Müsteşarlığının, silah alımı ve ithalinde vergi istisnasından yararlanmaya devam etmesi için de düzenleme yapılacak. ÖTV Kanunu'na ekli listede yapılan güncelleme çerçevesinde, motorin türlerinin G.T.İ.P. numaraları da güncellenecek.

İhraç kayıtlı teslimlerde ihracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara 3 aya kadar ek süre verilebilecek.

- ÖTV üreticiye iade edilebilecek

Motorlu taşıtların üretiminde kullanılan radyo, hoparlör, monitör gibi ürünler için alınan ÖTV, ilgili ürünlerin faturalarının beyan edilmesi halinde üreticiye iade edilebilecek. Eti Maden İşletmelerince ihtiyaç duyulan konulardaki Ar-Ge çalışmaları, Ulusal Bor Enstitüsü iş birliğinde yapılabilecek, enstitünün yurt dışında da Ar-Ge faaliyetleri yürütmesi desteklenecek. Enstitünün görevleri kapsamında desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin tutarlar, enstitü bütçesine gider kaydedilmek suretiyle Ar-Ge projelerinin yürütüldüğü idarelere aktarılabilecek. Bu şekilde aktarılan tutarlar, ilgili idarelerin bütçelerine gelir kaydedilmeksizin açılacak özel hesaplarda izlenecek.

Yürütülen Ar-Ge projeleri kapsamında görev alan yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile doktora sonrası araştırmacılara diğer mevzuatta yer alan sınırlamalara tabi olmaksızın burs verilebilecek.

Enstitü tarafından yürütülen ve desteklenen Ar-Ge projeleri için enstitü dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlardan destek alınabilecek.

Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) sektöründe küçük ölçekteki dağıtıcı firmalar, belirli bir büyüklük seviyesini yakalayana kadar yüksek maliyet ve finansman gerektiren yatırımlardan muaf tutulacak.

- Ölüm aylığı hakkı

Ölüm aylığı alan hak sahibi çocuklardan, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaş, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan ve öğrencilik nitelikleri devam edenlerin, hizmet akdine tabi çalışmaları durumunda ölüm aylığı hakkından yararlanabilecek.

Ay içerisinde 30 günden az çalıştırılan sigortalıların bildiriminde arşiv yükünün azaltılması, bürokrasi ve kırtasiyeciliğin kaldırılması amacıyla işverenin beyanı kabul edilecek ve ilgili kurumca bu belgeler gerekli görülmedikçe istenilmeyecek.

Konut kapıcılığı iş yerlerinde çalıştırılan sigortalılarla ilgili işverenlere getirilen bildirge ve belge verme yükümlülükleri azaltılacak.

Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, okul aile birlikleri ile SGK'nin yurt içinde hizmet satın aldığı vakıf üniversiteleri ve özel sektör iş yerleri, prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanacak. Kanundan yürürlüğü girdiği tarihe kadar olan dönemlerde faydalanılan söz konusu prim teşviki destek ve indirimlerinden usulüne uygun yararlanılmış sayılacak.

Söz konusu prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmadığı dönemlerde başvuru tarihinden en fazla 6 aya ilişkin prim teşviki destek ve indirimlerinden faydalanılabilecek. Aynı hüküm işverenler için kanunun yürürlüğe girdiği tüm dönemleri kapsayacak.

Tasarıya göre, 10 Haziran 2003 ila 13 Mayıs 2014 tarihlerinde kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda ölen sigortalının eş ve çocuklarından biri, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden biri olmak üzere toplam bir kişi kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek.

İlgili kanunlara göre gelir veya aylık bağlanan hak sahibi çocuklardan 18 yaş, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaş, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlardan kanun kapsamında sigortalı sayılmaları, ödenmekte olan gelir ve aylıkların kesilmesini gerektirmeyecek. Bu maddenin yürürlük talihinden önce çalışmaları nedeniyle gelir veya aylıkları kesilenlerin ödemeleri başlatılacak ancak geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmayacak.

Özel sektör işverenlerine asgari ücret desteği bu yıl da devam ettirilecek.

Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi Kullandırılmasına Dair Kanun"un adı "Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi ve Kar Payı Destekli Fon Kullandırılmasına Dair Kanun" olarak değiştirilecek ve gelir kaybı uygulaması, faizsiz fon kullandırımını da içerecek biçimde genişletilecek.

Bakanlar Kurulunca belirlenecek özel veya kamunun doğrudan veya dolaylı olarak hakim sermayedar olduğu bankaların veya ödemeleri Ziraat Bankası kanalıyla yapılmak üzere tarım kredi kooperatiflerinin faiz destekli kredi ve kar payı destekli fon kullandırımı uygulamalarından dolayı doğacak gelir kayıpları, bu amaçla ilgili yıl merkezi yönetim bütçesinde öngörülecek ödenekle sınırlı olmak üzere Hazinece ödenecek.

Öte yandan tasarının, 18 yaşını doldurmuş, 25 yaşını doldurmamış sigortalının, işe giriş bildirgesini çalışılmaya başladığı tarih itibarıyla verebilmesi ve sigortalının, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılmasına ilişkin 67. maddesi, dört siyasi partinin ortak önergesi ile tasarı metninden çıkarıldı.

TEŞVİK SÜRESİ 18 AY OLACAK

Kadın, genç ve engelli istihdamında teşvik süresi 12 ay yerine 18 ay olarak belirlenecek.

İmalat sektöründe çalışan küçük işletmelere ve esnafa 2018 yılında uygulanmak üzere, 18 yaşından büyük ve 25 yaşından küçük en fazla iki kişi ilave istihdam sağlamaları halinde gelir vergisi stopajı, damga vergisi, sosyal güvenlik primi ve asgari ücret üzerinden iki ayda bir ücret desteği verilecek.

Kadınların iş hayatına katılmalarını teşvik amacıyla kadın hizmet erbabına işverenlerce kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle doğrudan veya asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 15'ini geçmemek üzere sağlanan menfaatlere gelir vergisi istisnası getirilecek.

100 LİRALIK ASGARİ ÜCRET DESTEĞİNE DEVAM

İşverenlere 2016 ve 2017 yıllarında uygulanan, 100 lira tutarındaki asgari ücret desteği uygulamasına 2018 yılında da devam edilecek.

Gençlerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla 18-25 yaş arasındaki sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin, çalışılmaya başlanılan tarih itibarıyla verilmesine imkan sağlanacak.

Kanuna göre, işe alınanların ücretlerinin, ilgili yılda uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarının prim ödeme gün sayısına isabet eden tutarı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilecek.

Ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtlara ait damga vergisinin aylık brüt asgari ücretin prim ödeme gün sayısına isabet eden kısmı beyan edilmeyecek ve ödenmeyecek.

Sağlanan vergi teşvikleri 2020 yılı aralık ayı aşılmamak üzere, teşvik kapsamına giren çalışanlar için 12 ay süreyle uygulanacak ancak bu süre işe giriş tarihi itibarıyla teşvik kapsamına giren 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek çalışanlar ile engelli olarak kayıtlı sigortalılar için 18 ay olarak dikkate alınacak.

TORBA YASA NEDİR?

Torba yasa terimi, birden fazla ve farklı kanun maddesi üzerinde, tek bir kanun tasarısı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından değişiklik yapılmasını ifade eder. Torba yasa, birden fazla alanda değişiklik yapılmasını sağladığı ve meclisin çalışma düzeni nedeniyle meclisten geçirilmesi daha kolay ve prosedürsüz olduğu için geçmişten günümüze hükümetler tarafından tercih edilmektedir. Aşağıda göreceğiniz gibi milletvekillerimiz, 5 farklı kanun maddesi için Mecliste 5 farklı kabul oylaması yapmak yerine, bir kere kabul oylaması yapılan, görüşmeleri kısa süren ve 5 farklı kanun maddesini de kapsayan torba yasaları bir kere oylayarak kabul edebilmektedirler. Torba yasa yapım sürecinde değiştirilen kanun maddelerinin  nitelik ve önem derecesi bakımından aynı nitelikte olmasının herhangi bir önemi yoktur.