ÖZET: Kamu iktisadi teşebbüslerinde personelin ücret alacaklarının zamanaşımı süresi hakkında (14/04/2017– E.2187)
Başkanlığımızın ilgi (a) yazısında "399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin (II) sayılı cetvelinde bulunan pozisyonlarda sözleşmeli statüde çalışanların daha önce haklarında diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenmiş bulunan sicil raporlarının resmi yazı ile gönderilmesi halinde başarı ücretinin hesaplanmasında dikkate alınması gerektiğinin" mütalaa edildiği belirtilerek, başka bir Teşebbüste görev yapmaktayken 2009 yılında merkezi yerleştirme işlemleri neticesinde Teşebbüsünüz emrinde göreve başlayan personele geçmişe dönük olarak başarı ücreti ödenip ödenemeyeceği hususunda Başkanlığımızdan görüş talep eden ilgi (b) yazı incelenmiştir.
399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin KHK'de personelin mali haklarını İdareden talep etmelerine ilişkin azami bir süre gösterilmediği görülmektedir. Anılan KHK'nin 58'inci maddesinde ise uygulamayı izleme, yönlendirme ve tereddütleri giderme görevi Başkanlığımıza verilmiştir. Bu çerçevede konuya ilişkin genel hükümlerin incelenmesi gerekmektedir.
Bilindiği üzere, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun "Beş yıllık zamanaşımı" başlıklı 147'nci maddesinde " Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler." için beş yıllık zaman aşımı süresi uygulanacağı, 148'inci maddesinde ise bu sürelerin sözleşme ile değiştirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, ilgi (b) yazıda bahsi geçen talep bir idari işlemden kaynaklanmış olmakla birlikte 2577 sayılı İdari Yargılama Kanunu'nun 13'üncü maddesinin birinci fıkrasında " İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir." hükmünde idare aleyhine açılacak tam yargı davalarında beş yıllık azami bir süre düzenlenmiştir.
Ayrıca, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu'nun 34'üncü maddesinde "İlgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer." ifadesine yer verilmiştir. Kamu iktisadi teşebbüsleri anılan Kanun'un kapsamı dışındadır. Ancak yukarıda yer verilen hükümlerle bir arada değerlendirildiğinde yasa koyucunun ücret gibi mali haklarda ve İdareden talep edilecek alacaklarda idari istikrar ilkesini gözeterek beş yıllık bir azami süre öngördüğü açıkça görülmektedir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, beş yıldan önceki bir döneme ait ücret alacaklarının zamanaşımına uğrayacağı ve dolayısıyla anılan personele idari istikrar ilkesi gereği geçmişe dönük olarak 2009 yılına ait başarı ücretinin ödenmemesi gerektiği mütalaa edilmektedir.
