İkinci rekâtın sonunda oturularak sadece tahiyyât duası okunur. Üçüncü rekâtta kıraat tamamlandıktan (Fatiha ve ardından bir sure ya da birkaç ayet okunduktan) sonra eller kulaklara kadar kaldırılarak tekbir alınır ve kunut duaları okunur. Vacib olan bu namaz yatsı namazı kılındıktan sonra sabah namazının vakti girinceye kadar her hangi bir zamanda kılınabilir. Uyanabilecek olan kimsenin vitir namazını gecenin sonunda, yani imsak vaktinden bir müddet önce kılması daha faziletlidir (Müslim, Müsafirîn 162; Tirmizî, Salât, 334). Ancak uyanamayacağı endişesinde bulunan kimse yatsıdan hemen sonra da kılabilir.
Vaktinde kılınamayana vitir namazının daha sonra kaza edilmesi vaciptir (İbnü’l- Hümâm, Fethu’l-Kadîr, I, 300-303).
Diğer mezheplere göre vitir namazı kılmak sünnettir (İbn Kudâme, el-Muğnî, II, 160-161).
Vitir namazının delili nedir? Mezhepler arasında vitir namazı hakkında neden farklılıklar vardır?
Vitir namazının dayanağı Hz. Peygamber (s.a.s.)’in sözleri ve uygulamalarıdır. Hz. Peygamber (s.a.s.): “Vitir her müslüman üzerine bir vazifedir. ” (Ebû Dâvud, Salât, 338; Nesâî, Salâtu’l-Leyl, 40) buyurmuş, günün kılınan son namazının tek (vitr) olmasını tavsiye ve teşvik etmiştir (Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 53). Vitrin kılınma vaktine ilişkin olarak da sabah namazının sünnetinden biraz önceki vakti, yani sabah namazı vaktinin girmesine yakın bir vakti önermiştir (Tirmizî, Vitr, 12; Ebû Dâvûd, Vitr, 8). Bununla birlikte gece uyanamayacağından endişe edenlerin yatmadan önce kılabileceklerini belirtmiştir (Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 21).
Vitir namazının Hz. Peygamber (s.a.s.)’in sünnetiyle sabit olduğu konusunda fıkhî mezhepler arasında ihtilaf olmamasına rağmen; hükmü, rekât sayısı, kılınma şekli ve kunut dualarıyla ilgili bazı farklılar vardır. Bu farklılıkların temel nedeni her mezhebin esas aldığı rivayetlerin farklı oluşudur. Hanefî mezhebine göre vitir namazı, kesin ve bağlayıcı bir şekilde ama “zannî” delille emredildiği için “vacip” kabul edilmiştir (Kâsânî, Bedaiu’s-Sanâi’, II, 220; İbn Nüceym, el-Bahru’r-râik, II, 40). Diğer mezheplere göre ise vitir, “sünnet” namazlardandır (İbn Kudâme, el-Muğnî, I, 402).
Vitir namazının üçüncü rekâtında eller niçin kaldırılıp tekrar bağlanıyor?
İbadetler ‘tevkîfî’dir yani Allah’ın emrettiği Hz. Peygamber (s.a.s.)’in tarif ettiği şekilde eda edilirler. Vitir namazında kunuttan önce tekbir esnasında ellerin kaldırılması Hz. Peygamber’den gelen bazı rivayetlere dayanmaktadır (Buhârî, Ezan 83; Mubarekfurî, Tuhfetü’l-Ahvezî, Kitabu’l-Vitr, 337 H. No: 460).
Vitir namazında kunut duasını okumayı unutan kimse namazını nasıl tamamlar?
Vitir namazında kunut duasını okumak vaciptir. Bu itibarla kunut duasının terk veya tehirinden dolayı sehiv secdesi yapmak gerekir (Haddâd, el-Cevhera, I, 226).
Vitir namazını kılmakta olan bir kimse, kunut duasını okumadan rükûa varsa, dilerse kunut okumadan namazına devam eder, sonunda sehiv secdesi yapar; dilerse de rükûdan sonra kunut duasını okur ve sonunda sehiv secdesi yapar (Kâsânî, Bedaiu’s- Sanâi’, I, 167; Fetâvây-ı Hindiyye, I, 128).
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
