Mezhebin mensuplarından bazıları İbazîye’yi Hariciye’nin bir kolu olarak kabul ederken diğer bir kısmı da buna karşı çıkmışlardır.
Her ne kadar İbaziyye mezhebi Abdullah b. İbaz’a nisbetle tanınsa da mezhebi asıl sistemleştiren şahıs Cabir b. Zeyd el-Ezdî’dir. Kelami görüşleriyle ön plana çıkan bu mezhep özellikle devletin adaletli bir nizama kavuşturulmasına ve Kur’an’ın öngördüğü esasların hayata tatbiki hususuna önem vermiştir.
İbaziyye mezhebi, Cabir b. Zeyd’in ve öğrencilerinin çalışmalarıyla İslam âleminin değişik yerlerine yayılmış, Ehl-i Sünnete yakın bir çizgide olmaları, Hariciler’in aşırılıklarını devam ettirmemeleri, kimi zaman diğer mezheplerden de yararlanma yoluna giderek olumsuz mezhep taassubundan uzak olmaları gibi sebeplerle tüm Sünni kaynaklarca Hariciler’in en ılımlı grubu olarak anılmış ve anılan sebeplerin de tes iriyle günümüze kadar varlığını sürdürebilmiştir.
İbaziyye mezhebi mensupları günümüzde başta Umman olmak üzere Hadramut, Zengibar, Libya, Tunus, Cezayir ve Batı Sahra’nın çeşitli yerlerinde varlıklarını sürdürmektedirler.
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
