İfrad, temettu ve kıran olmak üzere üç çeşit hac vardır. Mîkatta sadece hac için ihrama girilip, hac bitinceye kadar ihramlı olarak kalınan hacca “ifrat” haccı, mîkatta sadece umre için ihrama girilip, umre yapıldıktan sonra ihramdan çıkılıp, vakti gelince hac için tekrar ihrama girilerek tamamlanan hacca “temettu” haccı, mîkatta hem umre hem de hac için niyetlenerek ihrama girilen ve haç sonuna kadar ihramda kalınan hacca da “kıran” haccı denilir. Her bir hac çeşidinin ayrı ayrı fazileti bulunmaktadır. Hanefî mezhebine göre, en faziletli hac kıran haccıdır (Merğinânî, el-Hidâye, I, 153). Şâfiî mezhebine göre ifrad en faziletlisidir (Mâverdî, el-Hâvî, Beyrut ts., IV, 87; Zekeriya Ensârî, Esne’ l-Metâlib, Beyrut 2000, I, 462).
İfrad haccı ne demektir ve nasıl yapılır?
İfrad haccı, aynı yılın hac mevsimi içinde umre yapılmaksızın, eda edilen hacdır. İfrad haccı yapmak isteyen kişi, hac mevsimi içinde; Mekke’de ikamet ediyorsa, bulunduğu yerde; mîkat dışından geliyorsa mîkâtta sadece hacca niyet ederek ihrama girer. Mekke’ye varınca kudüm tavafını yapar, ihramdan çıkmaz. Arafat ve Müzdelife vakfelerini yapıp, bayram günü Akabe cemresine taş atar sonra tıraş olarak ihramdan çıkar. Daha sonra, ziyaret tavafını ve sa’yi yapar, cemreleri taşlar. İfrad haccı yapan kimsenin kurban kesmesi gerekmez (Merğinânî, el-Hidâye, I, 137, 141, 143, 148).
Haram yolla elde edilen kazançla yapılan hac geçerli midir?
İslâm dini kişilerin meşrû işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helâl yollardan elde etmelerini ister. Buna rağmen gayr-i meşru yolla bir kazanç elde edilmiş ve bu kazancın sahibi belli ise, bunun sahibine iade edilmesi; belli değil ise, karşılığında sevap beklenmeksizin yoksullara veya hayır kurumlarına verilerek elden çıkarılması gerekir (Serahsî, el-Mebsût, II, 112).
Bu itibarla, gayr-i meşru yolla elde edilen para ile hac etmek uygun değildir. Asıl olan, ibadetlerin helal parayla yapılmasıdır. Bununla birlikte haram parayla hacca giden kişinin haccı sahih olup, üzerinden hac yükümlülüğü kalkmış olur. Ancak, gayr-i meşru kazancın sorumluluğundan kurtulmak için, bu malı yoksullara veya hayır kurumlarına vererek elden çıkarması ve bir daha işlememek üzere tövbe etmesi gerekir (Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâi, II, 130; İbn Nüceym, el-Bahru’r-Râik, I, 283).
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
